Fotoğraf: DHA
İnsan kaynaklı üretim ve tüketim faaliyetlerinin beslediği iklim değişikliğinin en yoğun etkileri son günlerde kuraklıkla yaşanıyor. Dünyada her geçen yıl daha çok hissedilen sıcaklık artışları Türkiye’de de etkisini gösteriyor. Türkiye genelinde hakim olan kuraklık, Van Gölü Havzası‘nı da vurdu.
Yağışların gelecek günlerde de mevsim normallerinin dışında seyretme ihtimali ise endişe yaratmaya devam ediyor. Van YYÜ Su Ürünleri Fakültesi’nden Öğretim Üyesi Dr. Mustafa Akkuş son dört yılın ocak ayına ait Van Gölü çevresindeki kar örtüsünü gösteren Landsat uydu görüntülerini inceledi. Uydu görüntülerinde Ocak 2023’te havzada karın neredeyse hiç olmadığı görüldü.
İHA‘dan Yılmaz Sönmez‘in aktardığına göre; Van YYÜ Su Ürünleri Fakültesi Dr. Öğretim Üyesi Mustafa Akkuş, Van Gölü Havzası’nın dışarıyla bağlantısı olmayan kapalı bir havza olduğunu anımsatarak havzanın bütün su bütçesinin yağışlar ve buharlaşma denkleminde değerlendirdiklerini ifade etti.
Yağışlarla giren suyun havzadan buharlaşmayla uzaklaştığını belirten Dr. Öğretim Üyesi Akkuş, “Yağışlar içerisinde de en önemli olan kar yağışıdır. Yağmur yağışı ise yüzey akışıyla beraber akışa geçerek tuzlu ve sodalı olan Van Gölü’ne karışıyor. Bu su da kullanılabilir su olmaktan çıkıyor. Fakat kış aylarında yağan kar yağışları havzadaki yüksek kesimlerde birikerek yaz aylarında yavaşça eriyor ve akarsuları besliyor. Yani hem tarımsal sulama oluyor hem içme suyu oluyor. Bu sebepten dolayı kış aylarında Van Gölü Havzası’na düşen yağış miktarı hayati bir öneme sahiptir. Fakat küresel ısınmayla beraber artık ortalama sıcaklıklar artıyor” dedi.
Van Gölü çevresindeki kar örtüsünün uydu görüntülerini incelediklerinde 2023 yılı için çok korkutucu bir tabloyla karşılaştıklarını dile getiren Akkuş, “2020-2022 yılı arasında havzada yine kısmen kar olsa da 2023 yılının ocak ayı görüntüsü adeta mayıs, haziran ayının uydu görüntüsü gibidir. Sadece yüksek kesimlerde birazcık kar var. Onun dışında tamamen kar örtüsünden yoksun alanlar mevcut. Eğer bu önümüzdeki şubat ve mart ayı içerisinde havza kar yağışı almazsa çiftçilerimizi ve üremek için akarsulara girecek olan inci kefallerini çok zorlu bir süreç bekliyor” ifadelerini kullandı.
Yaz ayı geldiğinde bir taraftan ürününü yetiştirmek için suya ihtiyaç duyan çiftçi, diğer tarafta da üremek için suya ihtiyaç duyan inci kefallerinin olduğunu, bu yüzden su üzerine bir yarış ortaya çıkacağını söyleyen Akkuş, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Artık havzada her bir damla suya altın değerinde bakmamız lazım. Bizler bir adet 100 gramlık patates yetiştirmek için 125 litre su harcıyoruz. Bu sebepten dolayı su kaynaklarımızı efektif kullanmamız lazım. Artık salma sulama ve vahşi sulama gibi yöntemlerden vazgeçmemiz lazımdır.”