Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü’nün (UNESCO) 10 yıl önce “Yaşayan İnsan Hazinesi Kültürel Miras Taşıyıcısı” seçtiği 85 yaşındaki saz ustası Hayri Dev, tedavi gördüğü hastanede hayatını kaybetti.
Denizli’nin Çameli ilçesine bağlı Gökçeyaka Mahallesi’nde yaşamını sürdüren Dev, yaklaşık 10 gün önce belindeki rahatsızlık nedeniyle oğlu Zafer Dev ile Denizli Devlet Hastanesine başvurdu.
Burada 5 gün tedavi gören Dev, daha sonra Pamukkale Üniversitesi Hastanesine sevk edildi.
Bel kemiğindeki çatlak nedeniyle dün ameliyat edilen ve beyin cerrahisi servisinde yatan Dev, sabaha karşı hayatını kaybetti. İkisi erkek 5 çocuk babası Hayri Dev’in cenazesi, ikindi namazını müteakip Gökçeyaka Mahallesi’nde toprağa verilecek.
Yaşayan insan hazinesi
15 yaşındayken dedesinin tavsiyesiyle üç telli saz (cura) çalmayı öğrenen Dev, yöredeki aşıkların atışmalarını dinleyerek söyledikleri türküleri ezberledi. Okuma yazmayı vatani görevi sırasında öğrenen Dev, geçimini uzun süre çobanlıkla ve düğünlerde saz çalarak sağladı.
Teke yöresi kültürünü inceleyen Fransız araştırmacı Jerome Cler’in kendisini Paris’e davet etmesinin ardından yaşamı değişen Hayri Dev, müzisyen arkadaşlarıyla yurt dışında konserler verdi.
Davet üzerine 1996 yılında Fransa ve Almanya’ya giderek müzik festivallerine katılan Dev, 1997 yılında Amsterdam’da, 1998’de Strasbourg Marc Bloch Üniversitesinde konser verdi, 2002’de Brüksel’de Beaux-Arts’ta, 2003’te Paris’te Fransız Kültür Bakanlığı yetkililerinin de katıldığı özel dinletilerde sanatını icra etti.
Hayri Dev, çaldığı yöresel çam düdüğüyle UNESCO tarafından, Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi kapsamında 2008 yılında “Yaşayan İnsan Hazinesi Kültürel Miras Taşıyıcısı” ilan edildi. Yaşamı ve sanatı belgesellere konu olan Dev, dünyada birçok üniversitede ders verdi.
Bir süre Denizli Büyükşehir Belediye Konservatuarı’nda üniversite öğrencilerine de ders veren Dev’e, yöre halkı “Koca Usta” ismini verdi.
(Hürriyet)
