By 
Türkiye‘deki Tuz Gölü büyüklüğündeki bir buzul kütlesi, geçtiğimiz günlerde Antarktika‘nın Brunt Buz Sahanlığı‘ndan koparak, kıtadan ayrıldı.
İngiliz Antarktika Araştırması (BAS) tarafından yapılan bir basın açıklamasında, kopmanın 22 Ocak’ın geç saatlerinde meydana geldiğini ve 1550 kilometrekarelik yeni bir buzdağı oluşturduğunu bildirdi.
Son birkaç yılda buz sahanlığında doğal olarak gelişen ve Chasm-1 adı verilen çatlağın tüm sahanlığına yayılması sonrasında dev buzkütlesi sahanlıktan koparak yeni bir buzdağı oluşturdu. ABD Ulusal Buz Merkezi, yeni buzdağını Iceberg A-81 olarak adlandırdı.
BAS Direktörü Prof. Dr. Dame Jane Francis, bu durumun buzulbilimciler ve operasyon ekiplerinin beklediği bir gelişme olduğunu aktardı. Buz sahanlığından günde birkaç kez ölçümlerin alındığını ve Avrupa Uzay Ajansı, Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA) ve Alman uydusu TerraSAR-X tarafından sağlanan uydu görüntüleriyle verilerin karşılaştırıldığını, ve analiz için Cambridge‘e gönderildiğini belirtti.
Uydu görüntüsü: NASA
‣ ‘Antarktika’daki deniz buzlarını kaybetmek, canlılığı da kaybetmek demek’
‣ Antarktika buzulları tahminlerin iki katı hızla eriyor
‘İklim değişikliği ile bağlantılı değil’
Yüzen bir buz sahanlık olan Brunt Buz Sahanlığı yılda iki kilometreye varan bir hızla batıdaki denize doğru ilerliyor ve düzensiz aralıklarla buzdağları bırakıyor. İklim değişikliğinin bu buzdağının oluşumunda önemli bir rol oynadığına dair bir kanıt bulunmuyor.
BAS buzulbilimcilerinden Prof. Dr. Dominic Hodgson, şunları söyledi:
Buz kütlesinde meydana gelen kopma, beklenen bir durumdu ve Brunt Buz Sahanlığı’nın doğal davranışının bir parçası. Durum, iklim değişikliği ile bağlantılı değil.
NASA tarafından yapılan bir açıklama, “Buz dağlarının buz sahanlarından ayrılması, Dünya’nın buz tabakalarının sınırlarında doğal, döngüsel bir büyüme ve bozulma sürecinin bir parçasıdır. Buzul buzları karadan akıp denize yayıldıkça, kıyıdan en uzaktaki sahanlık alanları incelir. Bu alanlar fırtınalar ve gelgitler tarafından baskı altına alınır ve yukarıdan veya aşağıdan eridikçe incelir, bu da onları yarıklar oluşturmaya ve ayrılmaya daha yatkın hale getirir” ifadelerine yer verdi.
NASA yeni buzdağının, Antarktika’nın iç kesimlerinden uzaklaştığını ve Weddell Denizi‘nin doğusunda yüzdüğünü ekledi.
Chasm-1 yıllarca uykudaydı ve şimdi yeni bir buzdağı oluşturdu. Fotoğraf: BAS
‣ Antartika’da devasa yeraltı suyu keşfedildi: Buzların hareketiyle ilgili modellemeler değişebilir
‣ Antarktika’nın yeni yağmış karında ilk kez mikroplastik tespit edildi
Chasm-1
2012’de uydu görüntüleri, 1970’lerde büyümeye başlayan ama en az 35 yıldır uykuda olan bir uçurumdaki (Chasm-1) ilk değişimin işaretlerini ortaya çıkardı. Yaklaşık 10 yıldır genişlemeye devam eden çatlağın genişliği, 2019 yılında yer yer dört kilometreye ulaşmıştı.
2015-2016 saha çalışmaları sezonunda buzulbilimciler, Chasm-1’in en muhtemel yolunu ve hızını hesaplamak için buza nüfuz eden radar teknolojileri kullandı.
Chasm-1, 2015’ten bu yana büyümeye devam etti ve Aralık 2022’ye gelindiğinde tüm sahanlığa yayılarak buz kütlesinin kopuşunun başlangıcına işaret etti.
Chasm-1, yaklaşık Tuz Gölü büyüklüğünde bir buzdağı oluşturdu. Grafik: BAS
BAS Halley Araştırma İstasyonu, Brunt Buz Sahanlığı’nda yer alıyor. Buz sahanlığının davranışını izleyen BAS buzulbilimcileri, araştırma istasyonunun bulunduğu buz sahanlığı bölgesinin şu anda son buzul parçasının kopuşundan etkilenmediğini söylüyor.
Brunt Buz Sahanlığında yer alan Halley VI Araştırma İstasyonu. Fotoğraf: BAS
Comments