Antarktika‘nın buz tabakalarının büyük bölümündeki yer sıcaklıkları geçtiğimiz ay boyunca normalin ortalama 10 santigrat derece üzerine çıkarak neredeyse ‘rekor bir sıcak dalgası’ olarak değerlendirildi.
Güney yarımkürede kış mevsiminin yaşandığı yılın bu zamanlarında karanlıkla örtülü olan kutup kara parçasında sıcaklıklar sıfırın altında seyrederken, bazı günlerde sıcaklıkların beklenenin 28C üzerine çıktığı bildirildi.
Dünya 12 ay boyunca rekor sıcaklıklar yaşadı ve sıcaklıklar sürekli olarak, iklim bozulmasının en kötüsünden kaçınmanın eşik sınırı olarak lanse edilen sanayi öncesi seviyelerin 1.5C üzerine çıktı.
MetDesk tahmin direktörü Michael Dukes, tek tek günlük yüksek sıcaklıkların şaşırtıcı olduğunu, ancak ay boyunca ortalama artışın çok daha önemli olduğunu söyledi.
İklim bilimcilerin modelleri uzun zamandır insan kaynaklı iklim değişikliğinin en önemli etkilerinin kutup bölgeleri üzerinde olacağını öngörüyordu ve Michael Dukes bu sıcaklıkların bunun harika bir örneği olduğunu belirtti.
Dukes, “Genellikle bir iklim eğilimi için sadece bir aya bakamazsınız ama bu, modellerin öngördüğü doğrultuda” dedi ve ekledi:
“Antarktika’da genellikle kış aylarında görülen ve yaz aylarında da devam eden bu tür bir ısınma buz tabakalarının çökmesine yol açabilir.”
Geçtiğimiz ay, 14 aydır sıcaklık rekorlarının kırılmadığı ilk ay oldu, ancak bu, olağanüstü sıcak olan Temmuz 2023’ü takip etti ve ayrıca ondan önceki herhangi bir Temmuz’un 0.3C üzerinde kaldı.
‘Geçen ay yaşanan artışın büyük bölümü sıcak dalgasından kaynaklandı’
Berkeley Earth‘te araştırmacı bilim insanı olan Zeke Hausfather, Antarktika’daki sıcak dalgasının “son haftalarda küresel sıcaklıkların artmasında kesinlikle en büyük etkenlerden biri olduğunu” söyledi.
“Antarktika bir bütün olarak son 50 yılda ve hatta 150 yılda dünya ile birlikte ısındı, bu nedenle herhangi bir sıcak dalgası bu yüksek taban çizgisinden başlıyor” ifadelerini kullanan Zeke Hausfather, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Ancak geçtiğimiz ay yaşanan artışın büyük bölümünün sıcak dalgasından kaynaklandığını söylemek yanlış olmaz.”
Bu sıcak dalgası son iki yılda bölgeyi vuran ikinci sıcak dalgasıydı. Sonuncusu Mart 2022’de 39C’lik bir artışa yol açmış ve Roma büyüklüğündeki buz tabakasının bir kısmının çökmesine neden olmuştu.
Dukes, Antarktika’nın Temmuz ayında artan sıcaklıklarının, dünya çapında ısınmaya yol açan iklim fenomeni El Niño‘nun özellikle güçlü bir şekilde gerçekleşmesinin ardından geldiğini ve muhtemelen iklim bozulmasının neden olduğu sıcaklıklardaki genel artışla birlikte bunun gecikmeli bir etkisi olduğunu söyledi.
Bilim insanları, sıcak dalgasının doğrudan nedeninin, her kutbun etrafındaki stratosferde dönen bir soğuk hava ve düşük basınç bandı olan zayıflamış bir kutup girdabı olduğunu söyledi. Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi‘nde atmosfer bilimcisi olan Amy Butler, Washington Post’a yaptığı açıklamada, atmosferik dalgalardan kaynaklanan parazitlerin girdabı zayıflattığını ve bu yıl yüksek irtifa sıcaklıklarının artmasına neden olduğunu söyledi.
California San Diego Üniversitesi Scripps Oşinografi Enstitüsü’nde jeofizikçi olan Jamin Greenbaum, önümüzdeki yıllarda bu bölgeyi nelerin beklediği konusunda kesinlikle endişeli olduğunu söyledi.
Greenbaum, “Saha keşif gezilerimin çoğu, yıllar içinde erimenin arttığını gördüğüm Doğu Antarktika‘ya oldu” dedi ve ekledi:
“Zayıflayan kutup girdabının oradaki muazzam sıcak dalgasına neden olduğuna dair bu raporları görünce elbette alarma geçsem de, bunun ne yazık ki iklim değişikliğinin beklenen bir sonucu olduğu düşünüldüğünde şaşırmadım.”
Michigan Üniversitesi Çevre ve Sürdürülebilirlik Okulu’nda iklim bilimci olan Jonathan Overpeck, X’te yaptığı açıklamada sıcak dalgasının “iklim değişikliğinin gezegeni gerçekten dönüştürmeye başladığının göz açıcı bir işareti” olduğunu söyledi.
Washington Üniversitesi’nden atmosfer bilimci Edward Blanchard, Post’a yaptığı açıklamada bunun rekora yakın bir olay olduğunu söyledi.
Blanchard, “Antarktika kıtasının etrafında daha az deniz buzu ve daha sıcak bir Güney Okyanusu olması, Antarktika üzerinde daha sıcak kış havası için ‘zar tutuyor’ olabilir” dedi ve şunları aktardı:
“Bu açıdan bakıldığında, ortalama deniz buzu koşullarına sahip ‘normal’ bir yıla kıyasla bu yıl Antarktika’da büyük sıcak dalgaları görmek biraz ‘daha az şaşırtıcı’ olabilir.”
İsviçre‘nin Zürih kentindeki bir kamu araştırma üniversitesi olan ETH Zürih’te iklim bilimi üzerine çalışan bir araştırmacı olan Jonathan Wille, sıcak dalgasının bölge üzerinde haftalar süren bir “güney stratosferik ısınma olayına” atfedilebileceğini söyledi.
“Bunlar Antarktika üzerinde gerçekten nadir görülür, bu nedenle kıtadaki yüzey koşullarını nasıl etkileyeceği gerçekten net değildi” dedi ve ekledi:
“Etkilerin ne kadar yaygın olduğunu görmek ilginç oldu.”
Wille, “Kıta üzerinde giderek daha sık sıcak dalgaları görülüyor” dese de, iklim krizinin bu özel olayı yaratmada ne kadar etken olduğunun henüz net olmadığını söyledi.
“Bunu öğrenmek için ilişkilendirme çalışmalarını beklememiz gerekecek” diyen Wille, “Bu bir ‘bekle ve gör’ senaryosu” şeklinde konuştu.
