By 
İstanbul Halk Ekmek (İHE) koordinasyonu ile Büyükada‘da ‘Yerel Tohumlar Farkındalık Semineri’ düzenlendi. İstanbul ve Türkiye‘de ekmeğin ve buğdayın sürdürülebilirliği adına planlanan konuların masaya yatırıldığı seminere, ata tohumları ve yerel buğday çeşitliliği konularında uzman akademisyenler, tarım il ve ilçe müdürlükleri temsilcileri, sosyal medya fikir liderleri, İBB ve ilgili iştiraklerin yetkilileri katıldı.
Birçok farklı konunun konuşulduğu toplantıda, Aksaray Üniversitesi Park ve Bahçe Bitkileri Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Alptekin Karagöz Türkiye’nin buğday biyoçeşitliliği ve sürdürülebilirliği hakkında açıklamalarda bulundu.
Fotoğraf: DHA
DHA’nın aktardığına göre; Karagöz, esasen buğdayın en çeşitli olduğu bölgenin Türkiye olduğunun altını çizdi. Toplumun gelişmesiyle yerel buğday çeşitlerinin kullanımının azaldığına dikkat çeken Karagöz, yerel buğdayların azalma sebebini farklı çevrelerde yetişememesine bağladı ve ekledi:
“Çeşitliliğin büyük ölçüde, yüzde 92’sini kaybettik. 1930’dan bu yana buğday genetik çeşitliliğinin yüzde 92’sini kaybetmişiz. Biz genetik çeşitlilikle birlikte geleneksel bilgiyi de kaybediyoruz; işin acı tarafı o. Toroslar‘da göçebe hayatını yaşayan insanlar eskiden bütün hayatını tamamen bu bitkilere bağlamıştı. Kendisini, hayvanlarını bile bu bitkilerle tedavi ediyorlardı. O göçebe hayat bittikten sonra geleneksel bilgi de kayboluyor.”
‘Siyez buğdayı besleyici değil’
Halihazırda siyez ve gernik buğdayında bir sıkıntı olmadığını ifade eden Karagöz, ancak siyez buğdayının ekim alanlarının çok azaldığını belirtti. Karagöz, glutensiz ürün kullanımı sebebiyle siyez buğdayının pazar hacminin büyüdüğünü hatırlattı ve ekledi:
“[Siyez buğdayının ekim alanı] tekrar yükselmeye başladı. Bir ürün para ediyorsa ya da değerlendirilebiliyorsa o kendisini devam ettirir; ama siz bundan bir şey elde etmiyorsanız, ekonomik değeri yoksa, insanlara da bunun devam ettirilmesi şeklinde bir telkinde bulunamazsınız. Siyezin gluten meselesinden dolayı daha büyük pazarı var. İnsanlar bunu yedikleri zaman glutenden uzaklaştıklarını zannediyorlar. Öyle bir bilgi empoze edildi ama o da yanlış. Bunların hepsinde gluten var. Empoze edilme olayından dolayı siyez kendisini bir parça daha iyi kurtardı. Hepsinde gluten var, çavdar da var. Gluteni daha az. Onun için siyezin ekmeği olmaz. Siyez ekmek kalitesi bakımından sıfır ama insanlar bir şey zannediyor. Çünkü öyle empoze edildi vatandaşa.”
‣ Buğday ekim alanları 15 yılda 24,5 milyon dekar azaldı
‣ Gluten hassasiyetinde yeni iddia: Atalık ve modern buğdayın etkisi aynı
Karagöz, genetik çeşitlilik düşse dahi buğdayların gen bankalarında depolandığını şu şekilde ifade etti:
“Yerel çeşitlerde kriz her an var. Genetik çeşitlilik sürekli düşüyor ama biz bir şekilde bunların bir kısmını gen bankalarımıza aldık. İzmir‘de de var, Ankara‘da da var. Bunları bir ölçüde gen bankasına aldık; ama düşüş devam ediyor çünkü dünya değişiyor, beslenme alışkanlıkları değişiyor, iklim değişiyor. Yerel çeşitler diğerleri kadar verimli değil. İklim bu kadar belirgin şekilde değişmeden önce de biz bunları bırakmaya başlamıştık. İnsanlar köyden kente göçtü. Bunları ekecek kimse yok. Ekmek zehir değildir, insanları besleyen üç besinden biridir buğday. Bazı insanlar için zehirdi; çölyak hastaları için zehirdir.”
‣ İklim krizi buğdayı vurdu: Buğday fiyatları dokuz yılın zirvesinde
Fotoğraf: DHA
‘Üretime dönebilirsek dışa bağımlı olmaktan kurtuluruz’
İHE Yönetim Kurulu Başkanı Özgen Nama; çiftçiyi ve üretimi desteklediklerini ve hedeflerinin Anadolu’daki buğday ekim alanlarını çoğaltmak olduğunu söyledi. Çiftçiye güven vermenin öneminden bahseden Nama, “eğer buğdayda tekrar üretime dönebilirsek dışa bağımlı olmaktan kurtuluruz” dedi.
İHE Genel Müdürü Okan Gedik ise senelik 150 bin ton buğday unu kullandıklarını ve özellikle küçük ve yerel üreticileri desteklediklerini ifade etti. Gedik, üreticiye ödeme kolaylığı sağladıklarının da altını çizdi.
Comments