Dört yıldır şiddetli kuraklıktan musdarip olan Tunus, su kullanımı için sıkı kısıtlamalar uygulamaya başladı.
Devlet su dağıtım şirketi Sonede, her gün 21.00 ile 04.00 saatleri arasında şebeke sularını kesmeye başladı. Tarım Bakanlığı ise suyun bundan böyle tarımsal sulama, yeşil alanların ve diğer ortak alanların sulanması ve araba yıkama için kullanılmasını yasakladı.
The Guardian‘ın aktardığına göre, ülke genelindeki su rezervlerinin, kapasitenin yaklaşık yüzde 30 oranında eksik olduğu söyleniyor. Başkent Tunus da dahil olmak üzere ülkenin kuzeyine su sağlayan Sidi Salem rezervinin ise sadece yaklaşık yüzde 16’sı dolu.
‣ ABD’de yedi eyaletteki aşırı kuraklığa karşı su kullanımına yeni kısıtlamalar
‣ Katalonya su kısıtlaması ilan etti
Uzun zamandır su tedariki için ağırlıklı olarak yüzey sularını toplamaya bel bağlaması nedeniyle Tunus, özellikle iklim krizinin neden olduğu yağış kıtlığına karşı savunmasız durumda. Akdeniz bölgesinde son dört yıldır kavurucu yazlar ve ılıman kışlar yaşanırken, nispeten az yağış görülüyor.
Tunus genelinde sıcaklıkların 2050 yılına kadar yaklaşık 3,8°C artacağı ve aynı dönemde yağışın en az yüzde 4 azalacağı tahmin ediliyor.
‣ Kuraklık: Çanakkale’de su kullanımına kısıtlama getirildi
‘Suyun yüzde 30’u musluğa ulaşmadan altyapıda yok oluyor’
Eski borulardan oluşan su şebekesi ise sorunu daha da kötüleştiriyor. Tunus kentindeki Doğal Hayatı Koruma Vakfı’nın (WWF) proje çalışanlarına göre, sızıntılar nedeniyle ülkedeki suların yaklaşık yüzde 30’u bir musluğa ulaşmadan önce eski borularda kayboluyor.
WWF’nin tatlı su programı yöneticisi Imen Rais, “Altyapının çoğu çok eski; 1950’li yıllarda yapılmış. Ayrıca [2011’deki] devrimden bu yana borulara pek bakım yapılmadı” dedi.
Devrimden bu yana planlama düzenlemelerinin yetersiz şekilde uygulanması, suyun hem mevcudiyetini hem de kalitesini etkiledi. İzinsiz konutlar ve daha fakir bölgelerdeki altyapı eksikliği, yasadışı açılan kuyuların yanı sıra atık suların doğrudan su kaynaklarına boşaltılması nedeniyle yeraltı sularının boşa gitmesine yol açıyor.
‣ Su Politikaları Uzmanı Yıldız: Kuraklık şiddetlenirse sanayi faaliyetleri de sekteye uğrayabilir
’50 yıldır bekleniyordu, hiçbir şey yapılmadı’
WWF Kuzey Afrika Direktörü Jamel Jrijer, “Durum, göründüğü kadar kötü” diye konuştu: “Bu durumun yaşanacağı 1970’lerde tahmin edilmişti ama hiçbir zaman gerçekten herhangi bir eyleme geçilmedi. Art arda gelen hükümetlerin her şeyi vaat ettiği ama hiçbir şey yapmadığı devrimden sonra işler daha da kötüleşti.”
Su kıtlığı haneleri doğrudan etkileyecek olsa da, Tunus’un su tüketiminin yaklaşık yüzde 75’ini oluşturan tarım sektörü için su yasağı ayrı bir önem taşıyor.
Bir çiftçi sendikası yetkilisi olan Mohamed Rjaibia, geçen hafta sıkı kısıtlamalar açıklandığında Reuters’a yaptığı açıklamada, kuraklığın “yıkıcı” olacağını söyledi. 2022’deki 750 bin tona kıyasla bu yılki tahıl mahsulünün 200 bin ila 250 bin ton ile geçen yılın yalnızca üçte biri olacağı tahmin ediliyor. Tarım sektörü, ülkenin yıllık gayrisafi yurt içi hasılasında yaklaşık yüzde 10’luk paya sahip.
‣ Uzmanlardan kuraklık uyarısı: Temmuzda ‘eyvah’ diyeceğiz
En kötüsünden kaçış yok
Hükümet kuyular açmayı, deniz suyunu tuzdan arındırmayı ve atık suyu geri dönüştürmeyi düşünüyor ama yaz gelmeden krizin en kötü günlerinden kurtulma şansı çok az.
Halihazırda zayıf ekonomi, yüksek işsizlik ve artan yaşam maliyetleri nedeniyle çalkantılı bir dönem geçiren Tunus’ta su kesintilerinin toplumsal huzursuzluğu daha da alevlendirebileceğinden korkuluyor.
