Savcılığa sunulan ‘Mamak’ın işkence anayasası’ dosyasında “Yat saatinden sonra konuşulamaz, ‘dikkat’ komutuyla tutuklular arkalarını döner esas duruşta bekler, koğuş içinde şarkı ve türkü söylenmez” gibi kurallar var.
12 Eylül askeri darbesi ve sonrasında idam edilenlerin yakınlarının ve işkenceye uğrayan mağdurların suç duyuruları üzerine başlatılan soruşturmanın dosyasına çarpıcı bir belge girdi. Devrimci 78’liler Federasyonu, “Mamak Anayasası”nı, Mamak Askeri Cezaevi’nde yaşanılanların kanıtı olarak dosyaya sundu. Savcılık da büyük ilgi gösterdiği belgeyi soruşturma dosyasına dâhil etti.
Hükümlü ve tutukluların cezaevlerine girdikleri andan itibaren uymaları gereken kuralların yer aldığı liste, hak ihlallerinin en somut kanıtı olarak gösteriliyor.
12 Eylül askeri darbesini gerçekleştiren Kenan Evren ve Tahsin Şahinkaya hakkında dava açan Ankara Cumhuriyet Başsavcıvekilliği, darbe mağdurlarının şikâyet dosyalarını ise ayırmıştı. Milliyet gazetesinin haberine göre, ayrılan soruşturma dosyasına çarpıcı bir belge daha girdi.
TALİMATNAMEYİ SUNDULAR
Devrimci 78’liler Federasyonu Sözcüsü Yılmaz Cerek, daha önce 1980’li yıllarda 2000’e Doğru Dergisi’nde ve yazar Oral Çalışlar’ın bir kitabında da yer verilen Mamak Anayasası olarak anılan, Hükümlü-Tutuklu ve Gözaltı Talimatı’nı savcılığa sundu. Savcılık talimatnameyi dosyaya koydu. Talimatnamede yer alan kurallardan bazıları şöyle:
-Tutuklular askeri statüye tabidir.
-Üst amir konumundaki personel tarafından kendisine hitap edilen tutuklu, esas duruşta durmaya, ‘emret komutanım’ diye cevap vermeye mecburdur.
-Günlük yaşam programı, aksi emredilmedikçe koğuşa teslim edildiği günden itibaren uygulanır.
-Pazartesi günleri, cuma günleri, İstiklal Marşı söylenir.
-Koğuş kıdemlisi, ‘Mevcutla sayım için görüşünüze hazırdır komutanım’ gibi tekmil verir.
-Koğuş içinde terlik ve arkası basık ayakkabı ile dolaşılmaz.
-Askeri usul ve terbiyeye uygun düşmeyecek kılık ve kıyafette bulunulmaz.
KONUŞMAK YASAK
-Yat saatinden sonra konuşmak yasaktır.
-Herhangi bir nedenle koridor nöbetçisinin koğuşa ‘dikkat’ komutu vermesi halinde koğuşta bulunanlar ayağa kalkıp arkalarını döner ve esas duruşta bekler.
-Koğuş içinde şarkı ve türkü söylenmez.
-Sayım sırasında sayım çavuşu, gerekli gördüğü yerde ve anda hataya müdahale eder, ‘koşar adım marş marş’ komutuyla koğuş boşaltılır.
-Bayanlara sayı saydırırken yüksek ses ölçüsünde daha müsamahalı davranılır. 40 dakikalık havalandırma, 10 dakika toplu koşu (söylenecek marşa çavuş karar verir), 10 dakika programlı hareketler (ahengi bozanlar, koğuş içinde dinlenme saatlerinde yapamadıkları harekete çalışacaktır), 20 dakika serbest yürüyüşten oluşur” talimatları veriliyor.
SAĞLIK FİŞLERİNİ ARŞİVDEN ÇIKARIN
Federasyon, Mamak’a girişte, karakolda işkence görenlerin durumlarını tespit için düzenlenen sağlık fişlerinin Kara Kuvvetleri’nin arşivinde olduğunu da iddia etti ve bu fişlerin savcılıkça alınmasını istedi. Söz konusu fişlerin, işkencenin en somut kanıtları olduğu belirtiliyor. Federasyon üyeleri verdikleri ifadelerde de hak ihlallerinin ortaya çıkmaması için uygulanan yöntemleri aktardı. Üyeler, ifadeleri alınırken, ifadeyi alanların değil, daktiloya geçenlerin isimlerinin tutanağa yazıldığını, böylece gerçek işkencecilerin gizlendiğini anlattı.
DOSYALAR İLLERE GÖRE AYRILACAK
Savcılığın, Evren ve Şahinkaya’dan farklı olarak, darbe yönetiminin emirleri doğrultusunda hareket eden ya da işkence ve faili meçhul cinayetlerle suçlanan isimler hakkında “örgüt” suçundan dava açmayı düşünmediği öğrenildi. Savcılığın, daha hızlı sonuç alınabileceği düşüncesiyle, görevsizlik kararı vererek, şikâyet başvurularını, şikâyetin yaşandığı illere göndereceği ve buralarda savcılıkların “örgüt” suçundan değil, “işkence, adam öldürme” ve benzeri suçlardan birbirinden bağımsız soruşturmalar açacakları bildirildi.
