Sırbistan’ın Jadar vadisinde yapılmak istenen lityum madenciliği projesine karşı on binlerce kişi, Cumartesi günü (10 Ağustos) Belgrad sokaklarında toplandı. Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vučić, Batılı güçlerin kendisini devirmek amacıyla “kitlesel bir huzursuzluk ve darbe” planladığına dair Rus istihbarat servislerinden uyarı aldığını belirtti.
Protestocular “Madenciliğe geçit yok” ve “İhanet” sloganları atarak, talepleri karşılanana kadar tren trafiğini engelleyeceklerini söyledi. Protesto, Sırbistan genelinde haftalardır süren gösterilerin ardından geldi.
Sırp yetkililer, bu protestoyu, 2013’te Ukrayna‘nın başkenti Kiev‘de ülkenin o dönemdeki Rusya yanlısı Cumhurbaşkanı Viktor Yanukoviç‘in devrilmesiyle sonuçlanan Maidan ayaklanmasına benzetti.
Protesto, ülkenin batısındaki verimli bir vadide lityum madenciliğine izin verme planına karşı Sırbistan genelindeki şehirlerde haftalarca süren gösterilerin ardından geldi.
Bu plan, 2022’de anahtar köprülerin ve yolların bloke edilmesini içeren büyük gösterilerden sonra iptal edilmişti.
Sırbistan’da halkı sokağa döken maden projesi askıya alındıSırbistan’da binlerce kişi, lityum madenine karşı yolları kapattı
Euronews’in aktardığına göre; lityum madenciliği planı, 2022’deki büyük gösterilerden sonra rafa kaldırılmıştı ancak geçen ay tekrar gündeme alındı. Bu plan, Vučić hükümeti ile Avrupa Birliği arasında imzalanan “kritik hammaddeler” üzerine yapılan geçici bir anlaşma ile ivme kazandı.
Sırbistan, AB üyeliğini hedeflerken, Rusya ve Çin ile yakın ilişkilerini sürdürüyor.
AB’nin yeşil dönüşüm için gerekli lityum ve diğer önemli maddelerin madenciliği konusunda imzaladığı mutabakat, Sırbistan’ı Avrupa Birliği’ne daha da yakınlaştıracak ve Avrupa’nın Çin’den yaptığı lityum pil ve elektrikli araç ithalatını azaltacak.
Hükümet, madenin ekonomik kalkınma fırsatı sunduğunu savunuyor, ancak eleştirmenler, projenin Jadar vadisine geri dönüşü olmayan çevresel zararlar vereceğini söylüyor.
Vadi sakinleri, uluslararası Rio Tinto madencilik şirketi tarafından işletilecek olan madene güçlü bir şekilde karşı çıkıyor.
Sırp hükümeti ve madencilik şirketi, madencilik sürecinde en yüksek çevresel standartları koruyacaklarını taahhüt etse de, muhalifler ikna olmuş değil.
Vadide yaşayanlar, madene karşı çıkmaya kararlı olduklarını belirterek projenin açılmasını engellemek için ellerinden geleni yapacaklarını ifade ediyor.
Sırbistan genelinde çevreyi koruma amacıyla yapılan bu tür protestolar, Vučić’in giderek otoriterleşen yönetimine karşı büyük bir meydan okuma olarak görülüyor. Muhalifler, hükümetin lityum ve bor madenciliğini ülkede tamamen yasaklamasını talep ediyor.
