ManşetEditörün SeçtikleriTarım-Gıda

Monsanto şirketinin kanserojen tarım zehirleri Türkiye’de de yasaklanıyor

0

Monsanto şirketine ait özellikle yabani otların öldürülmesi için kullanılan Roundup, Roundup Max, Roundup Star ve Roundup Turbo tarım zehirlerinin kullanımı Türkiye’de de yasaklanıyor.

Dünya Sağlık Örgütü’nün bir kuruluşu olan IARC (Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı), Monsanto’nun Roundup adlı ürününde bulunan glifosat etken maddesinin insanlarda kansere yol açtığını saptamıştı.

Bunun üzerine ABD’de 15 binin üzerinde dava açılmış ve bu davalarda Monsanto şirketi milyarlarca dolar tazminata hükmedilmişti. 2018 yılında Monsanto firmasını devralan Bayer şirketi ABD’de görülen davalarla ilgili davacılarla anlaşma yoluna giderek toplamda 10.9 milyar dolar tazminat ödemeyi kabul etmişti.

Bakanlık başvuruyu reddetmişti

Türkiye’de de özellikle internet üzerinden çokça satılan bu maddelerin yasaklanması için Avukat Senih Özay, Tarım ve Orman Bakanlığı’na çevreye ve insan sağlığına zararlı olan kanserojen glifosat maddesini içeren bu ürünlerin toplatılması, kullanımının yasaklanması ve ruhsatının iptal edilmesi için başvurmuştu.

Bakanlığın talebi kabul etmemesi üzerine Ankara 18’inci İdare Mahkemesi’nde 2019/321 E. Numarası ile dava açıldı. Monsanto şirketi de Bakanlık yanında müdahil olarak davaya katıldı.

Ürünler toplatılacak, ruhsat iptal edilecek

Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Ankara Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi, Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi, TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası ve Türk Onkoloji Derneği’nden alınan görüş yazıları neticesinde mahkeme; “ilacın toplatılmasına, kullanımının yasaklanmasına ve ruhsatının iptaline” hükmetti.

Dava sürecinde gerçekleştirilen yönetmelik değişiklikleri ile önce bu ürünlerin internetten satışının yasaklandığını kaydeden Senih Özay ve avukatları, ardından pestisitlerin reçetesiz satılmasının yolunun açıldığını ve bu durumun daha da belirsizlik yarattığını savundu.

Kıpçak: Bakanlığın ürünleri toplatması gerekiyor

Mahkeme kararına ilişkin Yeşil Gazete’ye açıklama yapan Avukat Hazar Can Kıpçak, “Biz daha önce Bakanlık’a bu ürünlerin yasaklanması ve toplatılması için başvurmuştuk. Bakanlık’tan gelen ret üzerine dava açtık. Mahkeme ise Bakanlık’tan gelen ret kararını bozdu ve ilacın yasaklanmasına karar verdi” dedi.

Ürünlerin risk değerlendirmesi yapılana kadar bakanlığın söz konusu tarım zehirlerini toplatması gerektiğini belirten Kıpçak, “Elbette istinafa gitme imkanları var. Ancak istinaf kararın icrasını durdurmayacağı için bir an önce teftişlere başlayarak ürünleri toplatmaları gerekiyor.Bunu yapmadıkları durumda mahkeme kararına uymadıkları için suç duyurusunda bulunacağız” ifadelerini kullandı.

‘Kontrolsüz olarak kullanılıyordu’

Özellikle ilacın fındık, narenciye, üzüm, mısır ve pamukta kullanıldığını belirten Senih Özay, ürünün kontrolsüz olarak tüketiciler tarafından tarım dışı mekanlarda da yabani otların kolayca kurutulması için kullanıldığını ve bundan birçok çiftçinin zarar görmüş olabileceğini belirtti.

Glifosat etken maddesinin kahvaltılık mısır gevreğinden bisküvi ve biralara kadar birçok nihai üründe kalıntısının tespit edildiğini belirten Senih Özay ve avukatları, glifosatın özellikle non-Hodgkin Lenfoma kanserine neden olduğunu ve birçok Avrupa ülkesinin de AB’den bağımsız olarak kullanımına kısıtlama getirdiğini ve yasakladığını söyledi.

Uluslararası yargıya taşınıyor

Senih Özay aynı zamanda Monsanto ve Bayer firmaları ile CEO’larını savaş ve insanlık suçlarına bakan Lahey’de bulunan Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne de şikayet ettiklerini söyledi. Türkiye’de verilen kararın İngilizce tercümesini yaptırdıklarını söyleyen Özay, Amerikan İnsan Hakları Mahkemesi’ne de başvuruda bulunacaklarını belirtti.

Ayrıca ABD’deki tazminat davalarını yürüten Weitz & Luxenberg ve Baum Hedlund avukatlık bürolarına da kararın İngilizce çevirisini göndereceklerini belirten Senih Özay, çevreye ve insan sağlığına zararı kanıtlanan bu ürün için Türkiye, ABD ve AB’de hukuk arayışlarının süreceğini de bildirdi.

Avukatlar, mahkeme kararını bir an önce uygulayarak ruhsat iptali, toplatma ve kullanımını yasaklama işlemlerini başlatması için Tarım ve Orman Bakanlığı’na karar ile birlikte başvurduklarını kaydettiler.

Bereket: Son derece önemli bir karar

GDO karşıtı mücadelede uzun süredir faaliyet gösteren Yeşil Gazete yazarı ve aktivist Ayşe Bereket, Yeşil Gazete’ye yaptığı değerlendirmede mahkeme kararının son derece önemli olduğunu vurguladı.

Bereket, “Son derece önemli bir karar. Roundup markalı tarım zehirlerinin etken maddesi glifosat. Türkiye’de ot kıran veya yeşil kıran olarak da geçen glifosat, 1970 yılında Monsanto tarafından ot öldürücü (herbisit) olarak patentlendi ve 2000 yılında bu patent süresi sona erdikten sonra Dow, Dupont, Syngenta, Aventis ve BASF gibi kimyasal devlerinden küçük şirketlere kadar çok sayıda şirket glifosat içeren ürün satmaya başladı” dedi.

‘Yüzde 56’sı GDO’lu tarımda kullanılıyor’

BugünABD’de 750’in üzerinde Avrupa’da ise 40 farklı şirket tarafından 300’ü aşkın glifosat içeren tarım zehri satıldığını belirten Bereket, “Glifosatın dünya genelinde (tarımsal + tarım dışı) kullanımı 1994 ile 2014 arası 15 misli arttı ve dünyada en fazla kullanılan tarım zehri. 1994-2014 arası dünya genelinde kullanılan toplam glifosat miktarının yüzde 72’si son on yılda kullanıldı. Dünyadaki toplam glifosat kullanımın yüzde 56’sı GDO’lu tarım faaliyetlerinde kullanılıyor” dedi.

Glifosatın kullanım alanlarına ilişkin açıklamada bulunan Bereket, Aynı zamanda glifosat hasat öncesi otları öldürmek için ve ekinlerin olgunlaşma sürecini hızlandırmak (kurutmak) için de kullanılıyor. Glifosat sadece tarımda da kullanılmıyor, parklar, bahçeler gibi ciddi miktarda bir tarım dışı kullanımı da var” ifadelerine yer verdi.

‘Başka isimlerde satılan ürünler de yasaklanmalı’

Bu sebeple Roundup markasıyla satılan ürünlerin Türkiye’de “toplatılması, kullanımının yasaklanmasına ve ruhsatının iptali” kararının çok önemli bir başarı olduğunu belirten Bereket şu ifadeleri kullandı:

Kararın başka isimler altında satılan ve glifosat etken maddesi içeren tarım zehirleri için de geçerli olması gerekiyor.

 

 

More in Manşet

You may also like

Comments

Comments are closed.