By Uzun yıllar İzmir Beth İsrael Sinagogu’ndaki her düğünde keman çalan virtüöz Madam Marta Amati’nin hayatı, Rita Ender’in araştırması ve Berge Arabian’ın fotoğraflarıyla 6 Mart’ta Schneidertempel Sanat Merkezi’nde sanatseverlerle buluştu.
Marta Amati, adını her zaman ‘Madam’ sıfatıyla birlikte yazdırmış önemli bir müzisyen. İzmir’in müzik tarihi çalışmalarında kendisi için bölümler ayrılmış. İzmir Konservatuarı’nın kurucularından olan Madam Amati, yaylı çalgılardan sorumlu bir müzik öğretmeniydi. Sağır, Dilsiz ve Körler Okulunda dersler vermiş, yüzlerce öğrencisi olmuş, binlerce kez resitaller vermiş bir sanatçıydı.
Rita Ender’in araştırması ve Berge Arabian’ın fotoğrafları ile hazırlanan çalışmada, kuşaklar boyunca İzmirli Yahudilerin anılarına kemanının sesi ve görüntüsüyle kaydolan Marta Amati’nin izinden gidiliyor. Marta Amati’nin, Türkiye’ye nasıl ve ne zaman geldiği, bir sinagogda nasıl konumlandığı, İzmir Yahudilerinin anılarındaki ve İzmirlilerin hafızalarındaki yeri inceleniyor. 1462. Sokak’ta oturduğu bilenen, bir defa evlendiği düşünülen, Yahudi mi yoksa Katolik mi olduğu konusunda tereddütte kalınan Marta Amati’nin, 20. yüzyılda İzmir’in sosyal ve kültürel hayatındaki yeri, sergiye paralel olarak Aras Yayıncılık tarafından yayımlanan kitap aracılığıyla da ortaya koyulmaya çalışılıyor.
Madam Amati, 1902’de Avusturya-Macaristan İmparatorluğu topraklarında doğan ve sonraki onyıllarda Avrupa kıtasını kasıp kavuran gelişmelerin sonucu olarak savrulduğu İzmir’de kendine yeni bir yaşam kuran keman sanatçısı Marta Amati’nin yaşam öyküsünü anlatıyor. Madam Amati’nin ölümünden yıllar sonra onun tek bir fotoğrafını İzmir’deki Beth-İsrael Sinagogu’nda gören ve bu gizemli kadının kim olduğunu merak eden Rita Ender, arşivlerde ve İzmirlilerin belleğinde iz sürerek onun hikâyesini ortaya çıkardı. Kemanı ve müziğiyle İzmir sosyal yaşantısının ayrılmaz bir parçası olan, pek çok öğrenci yetiştiren Madam Amati’nin kim olduğu, İzmir’e yerleşmeden önce nasıl bir hayat yaşadığı kimselerin dikkatini çekmemişti. Bu sanatçı kadın aslında kimdi? Hangi rüzgârlar onu Avrupa’dan İzmir kıyılarına atmıştı? Başına neler gelmişti? Ender, bu sorulara cevap bulabilmek için onun nerede doğduğunu, okuduğunu, nerede, nerelerde ve nasıl yaşadığını, çalıştığını, Türkiye’ye nasıl geldiğini, İzmir’de nasıl bir hayatı olduğunu öğrenmeye çalıştı. Bütün bu araştırmaların sonucunda ise ortaya sarsıcı bir hayat hikâyesi çıktı. Berge Arabian’ın fotoğraflarıyla zenginleşen Madam Amati, bir dönemin İzmir’ine dair pek çok önemli tanıklığı da bir araya getiriyor. Rita Ender’in incelikli kaleminden.
İlk kez 6 Mart’ta Schneidertempel Sanat Merkezi’nda açılan “Madam Marta Amati” sergisinde okurla buluşan kitap, 15 Mart tarihinde genel satışa sunulacak. Berge Arabian’ın fotoğraflarıyla zenginleşen Madam Amati kitabı, bu dünyadan sessiz sedasız göçmüş bir kadının yaşam öyküsündeki senfonileri duyulur kılıyor.
‘Madam Marta Amati’ Sergisi 31 Mart’a kadar sanatseverlerin beğenisine açık olacak.
(Yeşil Gazete)
Comments