Küresel ısınma mercanları vurmaya devam ediyor: Büyük Resif’in yüzde 91’i ağardı

Avusturalya‘da bilim insanlarının son raporuna göre bu yıl Büyük Set Resifi‘ndeki mercanların yüzde 91’i ağardı.

Bu, resif üzerinde son yedi yılda dördüncü ve 1998’den beri altıncı kitlesel ağarma olayı.

İklim değişikliğinin neden olduğu yükselen okyanus sıcaklıkları, mercan ağarmasının başlıca nedeni. Okyanus sıcaklıklarının yükselmesi ve denizlerdeki ısı dalgaları, mercan ağarma olaylarını daha sık ve şiddetli hale getiriyor ve Resif’in doğal iyileşme süreçleri buna ayak uyduramıyor.

Nisan 2022’nin başına kadar okyanuz, yaz boyunca ısı biriktirmeye devam etti ve Büyük Set Resifi boyunca termal stresi artıran üç farklı ısı dalgasına sebep oldu. Ortalamanın üzerindeki su sıcaklıkları, Cape Tribulation ve Whitsundays arasındaki 2.300 km’lik resif sistemi boyunca mercan ağarmasına neden oldu. Torres Boğazı ile resifin güney ucu arasındaki havadan incelenen 719 resiften 654’ü bundan etkilendi.

Mercan ağarması nedir?

Stres altındayken mercanlar, dokularında yaşayan mikroskobik algleri dışarı atarlar. Bu algler olmadan mercanların dokuları şeffaflaşır, beyaz iskeletleri açığa çıkar. Ağarmış mercanlar ölmemiştir, ancak daha çok açlık ve hastalık riski altındadır, üremeleri de kötü etkilenir.

Yüksek su sıcaklıkları uzun süre devam ederse (sekiz hafta veya daha fazla) alglerden ve dolayısıyla besin kaynaklarından yoksun olan mercanlar açlıktan ölmeye başlar.

İlgili haber: Aşırı yüzey sıcaklığı okyanusların yeni ‘normal’i

Ağarma, mercanlar stres altındayken meydana gelir. Yaz aylarında Büyük Resif’teki mercan ağarmasının birincil nedeni, artan su sıcaklıklarından ve artan UV radyasyonundan kaynaklanan ısı stresidir. Sadece dört hafta boyunca sadece bir santigrat derecelik bir sıcaklık artış, ağarmayı tetikleyebilir.

Mercanın ağarması bir stres tepkisidir, doğal bir süreç olsa da, büyük ölçekli deniz ısı dalgaları, çok sayıda mercanın geniş bir alanda ciddi şekilde ağardığı kitlesel mercan ağarma olayları yaratır. Bu olaylar da yüksek seviyelerde mercan ölümlerine sebep olur.

Ağarmış mercanlar ancak sıcaklıklar düşer ve koşullar normale dönerse kurtulabilir.

Avustralya Deniz Koruma Derneği‘nden Lissa Schindler, raporun bulgusunun “yıkıcı” bir haber olduğunu söyledi.

Schindler, “Daha fazla bulut örtüsü ve yağmurun olduğu bir La Niña yılı, resifimizin iyileşmesine yardımcı olacak bir rahatlama sağlamalıydı” dedi ve  2030’a kadar emisyon azaltma hedeflerini hızlandırma çağrısında bulundu.

Great Barrier Reef Marine Park Authority ve CSIRO ile birlikte raporu yazan Avustralya Deniz Bilimleri Enstitüsü‘nden araştırmacısı Dr. Britta Schaffelke de, iklim değişikliği de dahil olmak üzere artan baskılar karşısında resifin iyiye gitmediğini ve bunu izlemenin sinir bozucu olduğunu söylüyor:

“Biz yalnızca verileri sağlıyoruz. Bu bir eylem değil. Umarım, bu veriler insanların doğru kararlar almasına yardımcı olur.”

İyi haber ise, ilk bulguların bu toplu ağarmanın düşük bir ölüm oranı ile sonuçlanacağını göstermesi. Veriler, 2016’da ciddi toplu ölümlere neden olan toplu ağarmaya benzer olmayacağını söylüyor.

İlgili haber: Büyük Set Resifi’ndeki mercanların yarısı iklim krizi yüzünden yok oldu

Geçtiğimiz yirmi yılda Büyük Resif’te birçok toplu mercan ağarması yaşandı.  2016 ve 2017’de eşi görülmemiş şekilde üst üste görülen toplu ağarma olayı, Resif’in üçte ikisini toplu olarak etkiledi ve büyük kayıplara neden oldu.

Grubun baş bilim insanı David Wachenfeld, mevcut gidişatın dünya resiflerini çok kötü etkilediğini söylüyor:

“Nasıl yapacağımızı bildiğimiz her şeyi uygularsak ve elimizden geldiğince hızlı ve iddialı bir şekilde yaparsak, dünyanın en azından bazı mercan resiflerini koruma şansımız var.”