By Yeni İnsan Yayınevi‘nden kitap ve e-kitap olarak çıkan, ‘Geleneksel Yapı Teknikleri : Doğal ve Ekolojik Yapı Rehberi‘nin yazarı Melih Aşanlı ile Yeşil Gazete’de “Kırsal Yaşam ve Yapılar” başlıklı yazı dizisine başladık.
Kendisi ile Temmuz ayında kitabı bağlamında gerçekleştirdiğimiz röportaj sırasında kararlaştırdığımız bu yazı dizisinin kırsalda bir hayat kurmak isteyen tüm okurlarımız için de bir rehber olmasını umut ediyoruz
***
2 – Eğitim ve Planlama
Geçen haftaki iş yoğunluğum ve sonrasındaki savsaklamam yüzünden bir hafta ara vermek zorunda kaldım. Sanırım gece yarılarına kadar iş yetiştirme kredimi İstanbul’da tüketmişim. Hava kararınca artık dayanamıyor kısa süre sonra uykuya dalıyorum. Bu arada aslında biraz da iyi oldu çünkü aklımda arazi keşifleri ile alakalı bir yazı yazmak varken, geçen süredeki gelişmeler yazımın konusunu değiştirmeme sebep oldu. Konumuzun eğitimler olması gerektiğini düşündüm. Hatta ben düşünmedim. Bu konuyu sanal ortamda tartışmaya başladık. Anladım ki bir sorunumuz var. Okurlarımdan bir çoğu benden bir eğitim istemekte, hatta baharda verilecek eğitimler için şimdiden kayıt yaptırmak istemekteler. Öncelikle henüz böyle bir planımız yok. Yani bizim buralarda işler çok yavaş ilerliyor ve bizim de bu gidişten bir şikayetimiz yok. Umarım yetişebilir ve bir çalışma başlatabiliriz.
Ama söz konusu eğitim olduğunda, özellikle kırsal yaşam ile alakalı eğitimler durum biraz karışık. Ben kişisel olarak alınan tüm eğitimlerin katılımcıları motive ettiğini düşünüyorum. Kurulu sistemler, tarım, inşaat ve diğer konularda anlatılan ilginç bilgiler, biraz uygulama, biraz teori, muhtemelen nereden eğitim alırsanız alın motive olacak ve çok eğleneceksiniz. Buraya kadar her şey güzel, peki bu eğitimi nerede kullanacaksınız. İşte bu önemli bir soru. Hiç bir 15 günlük eğitim hiç kimseyi konunun hakimi, ustası, yöneticisi ve diğer büyük şeyleri yapmaz. Şanslıysanız konuya doğru bir giriş yaparsınız ve en fazla çırak olursunuz. Bundan daha fazla bir beklenti, hem sizi hayal kırıklığına uğratır, hem de eğiticiye fazla sorumluluk yükler. Gerek yok. Benim tavsiyem kurslardan ve atölyelerden önce bolca ev ödevi yapmak. Konuya ne kadar hazır hissederseniz yolunuzu o kadar kısaltırsınız. Çok iyi birer araştırmacı olmanız gerektiğini unutmamalısınız. Öyle ki araştırmak bir takıntı haline gelmeli neredeyse, eğitmeni, eğitimi, malzemeyi, araziyi, işi, ülkeyi …
Toprak üzerine bir sistem kurmanın bir çok aşaması vardır. Hafta sonu kaçamakları ile bir kaç arkadaş sayesinde bir toprak alınmış olabilir. İş bundan sonra başlar. İmkanınız var ise kırsalda yaşayan bolca dost edinmeli ve onlar ile birlikte çalışmalısınız. Ne işleri varsa seçmeden yardım edin. Bolca gönüllü işler yapın. Toprakla tanışmak uzun süren bir ilişki gerektiriyor. Evinizin yerini belirlemeden önce araziyi iyi tanıyın. Hemen bir su kuyusu kazdırmak, bir sarnıç inşa etmek, manzaranın tam karşısına kocaman pencereler planlamak genellikle büyük hatalardır. Tüm dünyada kurulmuş olan ve ücretsiz paylaşılan çiftlik planları üzerinde biraz vakit geçirin. Yine internette bir sürü ev planı var, bu planların size göre olanlarının çıktısını alın ve üzerinde çalışın. İlk etapta köpekti, kediydi, uzak durun. Kümesi planlayın ama tavuk da almayın. Çok bir inşaat işi istiyorsanız arazinin çevresini çitle çevirin. Böylelikle her köşesini gezmiş olursunuz. Özellikle büyük arazileri olan bir çok tanıdığım arazilerini dolaşmamışlardı bile. Toprak yapısı değişkendir, arazi gizli eğimlere sahip olabilir, yağmur mevsimleri araziyi tanımak için iyi dönemlerdir. Su tahliyesi, balçıklaşma hep yağmur dönemi kendini belli eder. Kırağı ve don takibi için arazide soğuk mevsimlerde kamp atmayı yada sabah güneşle beraber arazide olmayı planlamalısınız. Sabah güneşinin nereye düştüğü, gölgede kalan kısmın hangi saatlere kadar buzla kaplı kaldığı önemlidir. İnşaatlar genellikle yazın başlar ve biterler. Evi don hattında bir yere koyarsanız, kışın açısını değiştiren güneş buz tutmuş duvarlara en erken öğleden sonra 13-14 sularında ışınlarını ulaştırabilecektir. Rüzgar yine başka bir etken. Rüzgardan korunmak için kuytu bir köşeye kurduğunuz yuvanız yazın hamam gibi olacak, yaz akşamları sivrisinekten geçilmeyecektir. Kış fırtınalarını da hesaba katmanız önemli. Çiçekler samimi olan dostları böcekler ile birlikte yaşarlar. Ekeceğiniz her bitkinin bir talibi ve bir sevmeyeni vardır. Renkleri ve güzelliklerinin yanında bu konuyu hesaba katmak önemlidir. Çok güzel bir gül bahçesi, yaprak bitleri içinde emin olun çok güzeldir. Üstelik her bitkinin toprağa kattıkları ve aldıkları da diğer bir konu.
Şimdi tüm bunları haftasonu buluşmaları, 7 ila 14 günlük eğitim ve seminerler ile öğrenmek ne kadar mümkün? Bırakalım iyi eğitmen ve eğitim arayışını sadece zaman planlaması yapsak aylar süren bir koşturmacadan bahsediyoruz şu anda. Bir yandan permakültür, diğer yandan marangozluk, biraz mimarlık, biraz çobanlık, az biraz tasarım, demir ustalığı, şantiye şefliği ya da en basiti müteahhitlik. İşte bu uzun sürecin tamamını ulaşabildiğiniz eğitimler ile tamamlamaya çalışırsanız, profesyonel bir öğrenciliğe ilk adımı atmış olursunuz. Şehir şehir dolaşıp eğitim almak uzun yıllar süren güzel bir uğraşı olabilir. Çok güzel eğitimler var önünüzde ki 5-10 yılı keyifli geçirebilir hatta çivi bile çakmadan usta öğretici olabilirsiniz. Yada iyi bir bahçıvan. Bunar izine az rastlanılır şeyler değil bu arada.
Tavsiyem kırsalda yaşamanın doğasını keşfedebileceğiniz organizasyon yada eğitimler ile bu işe başlamak. Doğanın, insanın, bitkinin ya da adı her ne ise, temel mantığı kavramak büyük yol almak demektir. Bolca araştırma ve kendinize hazırlayacağınız ev ödevleri zamanı kısaltmanıza ve sınırlarınızı keşfetmenize daha çok fayda sağlayacaklardır. Küçük bir örnekle benim atölyeme geldiğinizde işlerin çok kolay bir şekilde hallolduğunu görürsünüz. Hamur kadar yumuşak demirler kolayca dövülür, profiller birbirine sanki yapıştırılır, ağaçlar pürüzsüz kesilir, çiviler çatlatmaz, takımlar körlenmez, üstelik ufak bir alanda.
Bu ancak yanıltıcı, fazla güven verici, gereksiz heyecanlandırıcı bir ziyaret olur. Normalde hiç bir iş o kadar kolay olmaz. Birileri 50 metrekare kulübeyi bir hafta da inşa edebilir ama bu bir kriter değildir. Ve bu işler de öyle 5-10 günlük animasyonlar ile öğretilemez, tanıştırılır. Tanışmak, gidilmesi gereken yolu görmektir. O yolda yarışmaya çalışmak, seyahate çıkmak demek değildir. Üniversite yıllarında bir tırmanışa yada keşfe gitmeden önce haftalarca rotayı çalışır, haritalarını bulur, daha önce gitmiş kim var ise oturup kafa patlatırdık.
Asistanlarım, stajyerlerim ve eli kalem ile çekici birleştirmek isteyen tüm tanıdıklarıma ilk önerim bir defter ve bolca kalem sahibi olmalarıdır. Renkli kalem ve beyaz sayfaları yanınızdan ayırmayın. Aklınıza gelenleri mutlaka not edin ve çizin. Öyle kıytırık cep defterlerinden bahsetmiyorum. Bu işi ciddiye alın. İlk aletiniz kalem ve defter olmalıdır. Ne ektiğinizin, ne beslediğinizin, ne inşa edecek olduğunuzun bir önemi gerçekten yok. Kırsalda yaşam güdüsü, bir serüven arzusudur ve serüvenler deftersiz yaşanmaz, anlatılmaz ve aktarılmazlar. Defterler bittikçe, maceranız ilerleyecektir.
Hüseyin Melih Aşanlı
Comments