TBMM Genel Kurulu’nda görüşülen 9. Yargı Paketi kabul edilerek yasalaştı.
Teklif metninde, evli kadının bekarlık soyadını ancak eşinin soyadıyla birlikte kullanmasını öngören hüküm siyasi partilerin ortak önergesiyle metinden çıkarıldı. Aksi bir düzenleme yapılmazsa, evli kadınlar istemeleri halinde sadece bekarlık soyadını kullanabilecek.
Metinden çıkarılan düzenleme şöyleydi:
Kadın, evlenmekle kocasının soyadını alır. Şu kadar ki; kadın evlendirme memuruna veya daha sonra nüfus idaresine yapacağı yazılı başvuruyla kocasının soyadı önünde önceki soyadını da kullanabilir. Kadının soyadı, kendi soyadı ile önceki kocasının soyadından oluşuyorsa kadın bu soyadlarından sadece birisini evleneceği kocasının soyadının önünde kullanabilir.”
AYM yürürlükteki hükmü iptal etmişti
Anayasa Mahkemesi (AYM), evlenen kadının bekarlık soyadını, ancak eşinin soyadıyla birlikte kullanabilmesine olanak tanıyan Medeni Kanun hükmünü geçen yıl “eşitlik” ilkesine aykırı bularak iptal etmiş, yasal boşluğun giderilmesi için TBMM’ye de dokuz aylık süre vermişti.
AYM’nin TBMM’ye verdiği süre 28 Ocak 2024’te doldu. Ancak AKP, yasal boşluğu giderecek yeni düzenlemeyi, 9. Yargı Paketi’ne koydu.
Hazırlanan yasa teklifinde, AYM’nin iptal gerekçesi dikkate alınmadı ve kadının soyadını yine ancak eşinin soyadıyla birlikte kullanabilmesi öngörüldü.
Geçen yasama yılının sonunda çıkarılması planlanan düzenleme, kadın örgütleri, hukukçular ve muhalefetin yanı sıra, iktidar partisi içinden de gelen tepkiler üzerine yeni yasama yılına bırakılmıştı.
Düzenlemenin geri çekildiğini sosyal medya hesabından duyuran Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Grup Başkanvekili Ali Mahir Başarır, görüşmeler sırasında iki gündür CHP’nin direnç gösterdiğini belirterek şunları yazdı:
“Kadın istediği soy ismini kullanır. Bu kadının takdirindedir. Buna müdahale etmek AK Parti iktidarının ya da grubunun haddi değildir. Ben grubuma, milletvekili arkadaşlarıma, kadın milletvekillerine, kadın örgütlerine, derneklerine, bu maddeye karşı çıkan milyonlarca Türk kadınına çok teşekkür ediyorum.”
EŞİK: Kadınların tarihi zaferi
Kararı sevinçle karşılayan Eşitlik İçin Kadın Platformu (EŞİK) sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, “Türkiye kadın hareketinin on yıllardır süren mücadelesinin ürünü olan AYM iptal kararına uyulması için aylardır yoğun bir emek harcadıklarını ve başardıklarını” belirtti; İçişleri Bakanlığı’na çağrı yaptı:
⚠️ KADINLARIN TARİHİ ZAFERİ
TBMM Genel kurulda görüşülmekte olan 9. Yargı Paketindeki kadının soyadı ile ilgili 15. Madde geri çekildi.
Anayasa Mahkemesi’nin iptal ettiği, “Kadın, evlenmekle kocasının soyadını alır” şeklindeki Medeni Yasa’nın 187. Maddesi aynen tekrar… pic.twitter.com/Sh4AiH0QUs
— Eşitlik İçin Kadın Platformu (@esik_platform) November 7, 2024
“AYM Kararına uygun olarak soyadı düzenlemesine ilişkin Nüfus Müdürlüklerine gönderilmesi gereken yönergeyi acilen gönderiniz. AYM kararının yürürlüğe girdiği ocak ayından beri yapmanız gereken bu görevi derhal yerine getiriniz. Bize anayasadan, yasalardan sildiğimiz aile reisliğini yeniden dayatmaya kalkmayınız. Siyasi görüşü ne olursa olsun kadınların ortak mücadelesi kazandı. Emek veren tüm kadınları kutluyoruz.”
