Japonya Yüksek Mahkemesi: Cinsiyet değiştirmede ameliyat zorunluluğu anayasa ihlali

Japonya Yüksek Mahkemesi, ülke yasalarına göre trans kişilerin cinsiyetlerini resmi olarak değiştirmek için üreme organlarını aldırmalarını gerektiren şartın anayasaya aykırı olduğuna hükmetti.

Mahkeme bu kararı, 2000 yılından bu yana yasal mücadele veren bir davacının başvurusu üzerine aldı.

Ameliyat zorunluluğunun büyük bir mali yük getirdiğini ve fiziksel acı oluşturduğunu belirten davacının avukatları, cinsiyet değişikliği için gereken şartların müvekkilinin anayasada yeri olan mutluluğu arama ve ayrımcılığa uğramadan yaşama hakkını ihlal ettiğini vurguladı.

Euronews‘in aktardığına göre, üst mahkemenin oybirliği ile aldığı karar, hükümetin trans bireylerin ameliyat olmadan resmi belgelerde cinsiyetlerini değiştirmelerinin önünü açan yasayı gözden geçirmesini gerektirecek.

Yasa ‘beş şart’ koşuyor

Japonya’da cinsiyet değiştirme 2003 yılında çıkarılan yasayla düzenlenmiş durumda. Yasa gereği, doğduklarından farklı cinsiyette kayıt yaptırmak isteyen kişilerin cinsel kimlik bozukluğu teşhisi sunmaları ve en az 18 yaşında olmak, evli olmamak, reşit olmayan çocuk sahibi olmamak,  üreme bezlerinin olmaması veya işlevini kalıcı olarak kaybetmiş olması ve karşı cinstekine benzeyen cinsel organlara sahip olmak şeklinde sıralanan şartları yerine getirmeleri gerekiyor.

Bu kapsamda da cinsiyet değişikliğini kaydettirmek isteyen kişilerin üreme organlarını aldırmaları ve yeni cinsiyetlerinin “cinsel organlarına benzeyen parçalara sahip gibi görünen” bir vücuda sahip olmaları gerekiyor.

Yüksek Mahkeme 2019 yılında bir trans erkek tarafından açılan davada yasadaki şartları aile ve toplumda karışıklığın önlenmesi açısından anayasaya uygun bulmuş, ancak ilerleyen zamanlarda değişen sosyal değerlere ayak uydurmak için yeniden gözden geçirilmesi gerektiğini ifade etmişti.

Kadın grupları tepkili

Karara, özellikle ülkenin muhafazakar bölgelerini temsil eden bazı milletvekilleri ve kadın haklarını savunan gruplar tepki gösterdi. 

Trans bireylere, özellikle de erkeklikten kadınlığa geçenlere daha fazla kapsayıcılık sağlanmasına karşı çıkan “Kadın Tanımının Korunması” adlı bir sivil toplum örgütünün liderliğindeki bazı gruplar, salı günü Yüksek Mahkeme’ye dilekçe sunarak ameliyat şartının yürürlükte kalmasını talep etti. Dilekçede, ameliyat zorunluluğunun kaldırılmasının “kadın haklarını ve onurunu önemli ölçüde ihlal edeceği” ifade edildi.

Muhafazakar bir hükümet tarafından yönetilen Japonya’da birçok LGBTQ+,  iş yerinde ve okullarda ayrımcılığa uğrama korkusu nedeniyle cinselliklerini gizliyor. Yüzlerce belediye ise ev kiralamada ve diğer alanlarda karşılaşılan engelleri hafifletmek amacıyla eşcinsel çiftler için partnerlik sertifikası düzenliyor, ancak bu sertifikaların yasal bağlayıcılığı bulunmuyor.