İspanya‘nın güney ve doğu bölgeleri, şiddetli yağışların ardından gelen ani sellerde büyük yıkım yaşadı. Valensiya şehrine 29 Ekim’de sadece sekiz saatte bir yıllık yağıştan fazlası düştü. Bölgede en az 95 kişi yaşamını yitirdi. Çok sayıda kayıp olduğu, ölü sayısının artabileceği belirtiliyor.
Ülkenin yakın tarihindeki muhtemelen en ölümcül sel felaketini yaşadıklarını belirten yerel yetkililer doğu Valensiya bölgesindeki aşırı yağışların köprüleri ve binaları sürüklediğini belirtti.
İspanya’nın önde gelen küresel ihracatçılarından biri olan ve narenciye üretiminin üçte ikisinin yapıldığı bölgede tarım arazileri de sular altında kaldı.
Sel nedeniyle çok sayıda hayvan da sulara kapılarak yaşamını yitirdi.
‘Sağanak değil, baraj patlaması gibiydi’
Devlet hava durumu ajansı AEMET‘e göre, ülkenin güney ve doğusundaki çeşitli bölgelere salı günü sadece birkaç saat içinde 30 santimetreye kadar yağmur düştü ve bu, Valensiya’da 28 yılın en şiddetli yağışı olarak kayıtlara geçti.
Valensiya, Malaga şehri ve Castile-La Manha gibi bölgelerdeki acil servisler, onlarca kayıp kişiyi bulmak için hâlâ çalışmalarının sürdüğünü bildirdi.
The scale of the flooding currently unfolding in Valencia, Spain is unfathomable. This is footage from Chiva, where a jaw-dropping 343 mm of rain was recorded in just 4 hours earlier today, between 4:30 PM and 8:30 PM.
Video credit: Nalabcer pic.twitter.com/WdCgUifavQ
— Nahel Belgherze (@WxNB_) October 29, 2024
Castile-La-Mancha bölgesel hükümetinin başkanı Emiliano García-Page, sel baskınını bir setin yıkılmasına benzetti. İspanya’nın ulusal yayın kuruluşu TVE‘ye konuşan García-Page, “Bu bir sağanak yağış değil, bir baraj patlaması gibiydi, İnsanlar acil durum numaralarını arayıp ağlıyor, yardım istiyordu ve onlara ulaşmak neredeyse imkansızdı” dedi.
En kötü etkilenen bölgelerden Valensiya, salı gecesi ve Çarşamba sabahı çoğu otoyolun tamamen kullanılamaz hale gelmesiyle kaos ortamına sürüklendi. Trafikte terk edilmiş araçlar sulara kapılıp yolları kullanılamaz hale getirdi.
Valensiya sakinleri, sokaklardan fışkıran kahverengi su dalgasının ağaçları kökünden söktüğünü ve binalardan taş parçalarını sürüklediğini, insanların arabalarının çatılarına tırmandıklarını anlattı.
Savunma Bakanı Margarita Robles, Cadena Ser radyosuna kurtarma operasyonlarında uzmanlaşmış bir askeri birliğin perşembe günü en çok etkilenen bölgelerdeki çamur ve enkazları arama köpekleriyle birlikte taramaya başlayacağını söyledi. Mağdur sayısının artma ihtimalinin olup olmadığı sorulduğunda, “Ne yazık ki iyimser değiliz” dedi.
Yerel basın arama-kurtarma ekiplerinin yanlarında 50 mobil morg getirdiğini duyurdu.
Spain floods.
Paiporta. Valencia.
Terrific images… 😰 pic.twitter.com/Skj3V2Z3xs
— Tandros (@Tandros_MS) October 30, 2024
İspanya’nın resmi haber ajansı EFE, Valensiya’nın Paiporta kasabasında en az 40 kişinin hayatını kaybettiğini, bunlardan altısının huzurevinde kaldığını bildirdi.
Çarşamba günü çeşitli kurtarma kuruluşları tarafından paylaşılan videolarda, tüm sokakların sular altında kaldığı, insanların çatılarda mahsur kaldığı ve arabaların yığılıp devrildiği görülüyor.
Yıkılan altyapıyı yeniden inşa etme sözü veren Başbakan Pedro Sanchez ise televizyondan yaptığı konuşmada, “Şu anda hala sevdiklerini arayanlar için, tüm İspanya sizinle birlikte ağlıyor” dedi.
İspanya hükümeti, sel felaketinin kurbanları için perşembe gününden itibaren üç günlük resmi yas ilan etti.
Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen de birliğin kurtarma çalışmalarına yardım etmeye hazır olduğunu söyledi:
“Gördüğümüz şey yıkıcı. Kurtarma ekiplerinin koordinasyonuna yardımcı olmak için Copernicus uydu sistemimizi etkinleştirdik ve sivil koruma mekanizmamızı etkinleştirmeyi teklif ettik.”
Tren seferleri iptal, okullar kapandı
Acil durum ekiplerinin helikopterden çektiği görüntülerde, Valensiya kentinin dışında sular altında kalan tarlalar arasındaki otoyollarda çöken köprüler ve üst üste yığılmış araba ve kamyonlar görülüyor.
Yetkililer, sel felaketi nedeniyle Madrid ve Barselona şehirlerine giden tren seferlerinin iptal edildiğini, en çok etkilenen bölgelerde okulların ve diğer temel hizmetlerin askıya alındığını söyledi.
İspanya’nın devlet demir yolu şirketi Renfe, Malaga‘dan Madrid’e giden 291 yolcusu bulunan yüksek hızlı trenin, kalkıştan kısa bir süre sonra heyelan nedeniyle raydan çıktığını söyledi. Yaralanma bildirilmedi.
Avrupa’nın en büyük kamu hizmeti kuruluşu Iberdrola‘ya ait elektrik şirketi i-DE de Valensiya’da yaklaşık 150 bin müşterisinin elektriğinin olmadığını bildirdi.
Bölgedeki acil durum ekipleri, vatandaşlara her türlü karayolu seyahatinden kaçınmaları ve resmi tavsiyelere uymaları çağrısında bulundu.
Valencia bölgesinin Turis, Chiva ve Bunol kasabaları gibi bazı bölgelerinde 400 mm’den fazla yağış kaydedildi ve bu durum eyalet hava durumu ajansı AEMET’in salı günü kırmızı alarm ilan etmesine yol açtı. Yağmurun azalmasıyla çarşamba günü alarm düzeyi sarı’ya düşürüldü.
Ülkenin güneydeki Endülüs bölgesi de dahil olmak üzere diğer bölgelerinde de sel baskınları meydana geldi ve hava durumu uzmanları, aşırı yağışla birlikte etkisini gösteren fırtınanın kuzeydoğu yönüne doğru hareket etmesiyle daha kötü hava koşullarının yaşanacağı konusunda uyardı.
Dün İspanya Valensiya'da gelen görüntüler durumun ciddiyetini gösteriyor. Daha sıcak bir dünyada meteorolojik ekstremlerle karşılaşma olasılığınız giderek artıyor. İnsan kaynaklı iklim değişikliğinin doğal değişkenliğe katkısını birlikte değerlendirmek gerekir… ⛈️💦 pic.twitter.com/AQxYRjreJG
— Barış Önol (@thepeacepanda) October 30, 2024
İklim krizi, aşırı hava olaylarını tetikliyor
Valensiya’daki sel, büyük ihtimalle modern İspanya tarihinin en kötü sel felaketi. 1996’da Pireneler‘deki Biescas kasabası yakınlarında meydana gelen selde 87 kişi hayatını kaybetmişti.
1957 yılında yine Valensiya kentinde meydana gelen sel felaketinde onlarca kişi ölmüş; bunun üzerine şehir merkezindeki sel felaketini önlemek amacıyla Turia nehrinde yeni bir yatak inşa edilmişti.
Over 60 people have been killed in catastrophic flash floods in Spain supercharged by burning fossil fuels. The death toll is still rising.
Meanwhile, our government continues to freeze fuel duty and allows tax breaks for oil and gas companies.
We must Just Stop Oil by 2030. pic.twitter.com/BRV2o8EGaP
— Just Stop Oil (@JustStop_Oil) October 30, 2024
Bilim insanları, insan kaynaklı iklim değişikliği nedeniyle bu tür aşırı hava olaylarının daha sık hale geldiğini ve etkisinin de daha büyük olduğunu söylüyor. Dünya fosil yakıt kirliliği nedeniyle ısındıkça bu tür yoğun yağışların meydana getirdiği felaketlerin etkisi de büyüyor. Su buharlaşmasını artıran Akdeniz‘in ısınması, aniden bastıran yağışların daha şiddetli hale gelmesinde önemli bir rol oynuyor.
İspanya Meteoroloji Derneği üyesi ve kıdemli eyalet meteoroloğu Ernesto RodriguezCamino, “Eskiden onlarca yıl arayla yaşanan bu tür olaylar artık daha sık yaşanıyor ve yıkıcı etkileri daha da artıyor” dedi.
AEMET ise, taşkına neden olan “soğuk düşüş”ün Valensiya’nın bu yüzyılda yaşadığı en kötü şey olduğunu belirtti; ancak bunda iklim değişikliğinin suçlu olup olmadığını söylemek için henüz çok erken olduğunu kaydetti. “Soğuk düşüş” terimi, atmosferin yükseklerinde jet akımından ayrılabilen, yavaş hareket etmesine ve sıklıkla yüksek etkili yağış olaylarına yol açabilen daha soğuk bir hava havuzunu ifade ediyor. Bu fenomen en çok sonbaharda görülüyor.
