Karayip ülkelerini, Meksika‘nın güneydoğusundaki Yucatan Yarımadası’nı ve son olarak ABD’nin Teksas eyaletini vuran Beryl Kasırgası’nda hayatını kaybedenlerin sayısı 17’ye yükseldi, yaklaşık 3 milyon ev ve iş yeri elektriksiz kaldı.
Colorado Eyalet Üniversitesi‘nde (CSU) görev yapan uzmanlar, geçen pazartesi günü kasırganın Houston sokaklarını sel sularıyla doldurduğu sırada, zaten içler acısı olan mevsimsel tropikal siklon tahminlerini değiştirdi.
CSU araştırmacıları, Teksas’a ulaşana kadar çok sayıda rekor kıran Beryl’i “muhtemelen hiperaktif bir mevsimin habercisi” olarak nitelendirdi.
‣ Beryl Kasırgası Karayipler’i vurdu, liderler zengin ülkelerden iklim desteği bekliyor
‣ İklim değişikliği Beryl Kasırgası’nın daha erken ve şiddetli yaşanmasına neden oldu
Neredeyse benzeri görülmemiş bir yıkıma yol açan ve Grenada‘dan ABD’ye kadar geniş bir alanda ölümlere neden olan kasırga, altı aylık Atlantik kasırga sezonunun üzerinden henüz altı hafta geçmişken meydana geldi. İklim bilimciler, bunun zirve aylarında görülen türden devasa bir fırtına olduğunu; Beryl’in “çılgın” okyanus ısısının gelişen kasırgalar için roket yakıtı görevi görmesi nedeniyle, mütevazı bir tropikal fırtınadan ölümcül 165 mil/saatlik bir siklona hızla dönüşmesinin getirebilecekleri konusunda uyarı yapıyor.
This imagery spanning the last 16 days showcases Hurricane Beryl- from its formation as a tropical storm, through the post-tropical severe weather and flooding it brought to eastern North America. pic.twitter.com/2U6oJvLjbz
— CIRA (@CIRA_CSU) July 12, 2024
AccuWeather‘ın kıdemli iklim bilimcisi Brett Anderson, The Guardian‘a şunları söyledi:
“Bu, özellikle ABD’deki ve Karayipler’deki insanlar için büyük bir uyarı niteliğinde. Daha şiddetli kasırgalar için daha büyük bir risk kesinlikle var ve ilkbaharın sonlarına doğru suların ısınmasıyla kasırga mevsimi artık daha erken başlıyor. Bu tür fırtınaların 20-30 yıl öncesine kıyasla çok hızlı geliştiğini görüyoruz. Bilim, bu fırtınaların yollarını tahmin eden bilgisayar modelleriyle gerçekten iyi hale geldi, ancak yoğunluk hala bir zorluk. Hızlı yoğunlaşma konusunda, özellikle de bunlar kıyıya yaklaştığında kesinlikle çok endişeliyiz.”
‣ NOAA uyardı: Bu kasırga sezonu on yılların en kötüsü olabilir
‣ İklim krizi, kasırgaların şiddetini artırıyor: Mega kasırgalara ‘Kategori 6’ gerekli
30 Kasım’a kadar altısı büyük, 12 kasırga bekleniyor
Aktif bir sezon için tek bir fırtınanın yeterlidir. Muhtemel kasırgaları tahmin etme konusunda uzmanlaşmış, Colarado’daki ekip, çok daha fazlasını tahmin ediyor. Ekip, sezonun 30 Kasım’da sona ermesinden önce, rüzgar hızı saatte 111 milin üzerinde olan altı büyük kasırga ve toplamda 12 kasırga yaşanmasını bekliyor.
Meteorologlar da, ortalama bir fırtınanın en az 39mph hızında tropikal bir kasırgaya dönüşmesi durumunda tahsis edilen 21 isimden oluşan alfabetik listenin, 2005’ten bu yana yalnızca dördüncü kez tükeneceğinden emin. Daha önce, isimlendirme geleneğinin başladığı 1950’den beri böyle bir şey olmamıştı.
Drone footage from Lyndon. Most of downtown is under water, including the famous Miss Lyndonville Diner pic.twitter.com/bdoYjTrv0P
— Connor Daley (@ConnorDaleyVT) July 11, 2024
Miami Üniversitesi‘nden iklim bilimci Brian McNoldy, kasırgaların temel nedenlerinden olan okyanus su sıcaklığının artışıyla ilgili şu değerlendirmeyi yaptı: “Şu anda rekor kıran veya rekora yakın okyanus sıcaklıklarının üzerinden 15 ay kadar süre geçti. Yakın derken 2024’ü 2023 ile karşılaştırmaktan bahsediyorum, yani önceki yıllardan çok daha iyi.
Açıkçası iklim değişikliği her şeye etki ediyor, kesinlikle bunda da etkisi var. Ancak 2023 baharında gördüğümüz ve bitmeyen ani sıçramayı tamamen açıklamıyor. Başka şeyler de oluyor. Geçtiğimiz yıl, evet, Atlantik’te rekor kıran okyanus sıcaklıkları yaşadık, ancak yıl ilerledikçe daha güçlü bir El Niño da yaşamaya başladık ve tüm koşullar eşit olduğunda El Niño, Atlantik kasırga aktivitesini azaltma etkisine sahip. Muhtemelen bir dereceye kadar öyle oldu, ancak okyanus sıcaklıklarının çok yüksek olması nedeniyle yine de ortalamanın üzerinde bir kasırga sezonu yaşandı.”
Beryl, hortum ve taşkınlara da yol açtı
Beryl, “kıyı kasırgası” sıklıkla göz ardı edilen olumsuz bir yönünü de güçlendirerek, aynı derecede yıkıcı ve ölümcül olabilen, iç kesimlerde hortumların ve taşkınların oluşmasına da neden oldu. Etki alanı New England‘a kadar uzananı ve Teksas, Louisiana ve Vermont‘ta ölümlere neden olan kasırganın ekonomik maliyeti ise AccuWeather’ın tahminine göre sadece ABD’de 32 milyar dolara kadar çıktı.
AccuWeather’ın stratejik projeler kıdemli direktörü Matt Marshall, “İnsanların bu tür fırtınalara hazırlıklı olması gerekiyor. Bir kasırgada rüzgardan çok sudan ölenler olur, ancak insanlar fırtınaları rüzgar hızına göre takip eder. Rüzgar, fırtına dalgası yoğunluğu, ne kadar yağmur yağacağı ve dolayısıyla yağmurdan ne kadar su baskını olacağı için gerçek bir etki ölçeği kullanırız ve fırtınanın genel ekonomik etkisini kullanarak genel olarak ne kadar hasar olacağını ölçeriz” dedi.
Marshal, Teksas’ta uzun süreli elektrik kesintilerini, Büyük Göller’den geçerek New England’a doğru giden sel baskınlarını , fırtına yolunun doğusunda ve kuzeyinde olası bir hortum patlamasını öngördüklerini belirterek, fırtınaların sıklığı ve yoğunluğunun artmaya devam etmesiyle birlikte maliyetin de artacağını söyledi:
“Daha fazla hasara neden oluyorlar, malzeme maliyeti arttı, tedarik zincirlerinin maliyeti artıyor. Dolayısıyla bir kasırga gelip bazı bölgelerde günlerce elektrik kesintisine ve tedarik zincirinin çökmesine neden olduğunda, tüm bunların aşağı yönlü bir etkisi olacaktır.”
