Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) tarafından gerçekleştirilen “Covid-19 salgınının hane gelirleri üzerindeki yıkıcı etkisi” başlıklı rapor, özellikle dar gelirli vatandaşın yaşadığı geçim zorluğunu ortaya koydu.
Buna göre, Türkiye’de hanelerin yüzde 38’i gıda alışverişlerinde bile zorlanıyor, her 10 kişiden yedisi ise geçim sıkıntısı çektiğini belirtiyor.
Sözcü’den Sayime Başçı’nın aktardığına göre, salgınla birlikte derinleşen ekonomik kriz hane halkı gelirlerini eriterek borç sarmalına iterken, vatandaş yüksek enflasyon ve zamlar nedeniyle gıda alışverişlerinde bile zorlanmaya başladı. Raporda salgının geleceği ve aile bütçesi üzerine etkilerine dair, “Hanelerin önemli bir kısmı önümüzdeki dönemde de geçim sıkıntısının devam edeceğini, ancak mevcut birikimleriyle bu zorluğu aşamayacaklarını düşünmektedir” değerlendirmesi yapıldı.
İki yılda üç kat yoksullaşma
Raporun dikkat çekici tespitleri şöyle:
- Salgın döneminde geçim zorluğu çektiğini beyan edenlerin oranı yüzde 70’e, gıda harcamalarını karşılamakta zorlandıklarını beyan edenlerin oranı yüzde 38’e ulaştı.
- Ortalama kişisel gelirler şubat ayından eylül ayına yüzde 4.5 oranında düştü.
- Hanelerin yüzde 38.8’i maaş gibi sabit herhangi bir gelir elde edemedikleri durumda mevcut birikimleri ile bir ay dahi idare edemeyeceklerini beyan etti.
- Hanelerin yüzde 37.9’luk bir diğer kesim ise mevcut birikimleriyle en fazla üç ay idare edebileceğini ifade etti.
- 2018 yılında aylık geçimini çok zor sağladığını söyleyen hanelerin oranı yüzde 3.2 iken, Eylül 2020 itibarıyla ise bu oran yüzde 10.1’e yükseldi.
Borçlar arttı
- Katılımcıların yüzde 30’u salgın sebebiyle gelirlerinin azaldığını açıkladı. Kendi işini yapanlar arasında ise bu oran yüzde 44’e yükseldi.
- Hanelerin yüzde 42.7’si borçlarının arttığını açıkladı.
- Gelir kayıplarına karşın borç almak zorunda kaldığını söyleyen hanelerin yüzde 17.2’si tanıdıklarından ve iş kurumsal kanallardan borçlandı.
- Sosyal koruma araçlarından faydalandığını ifade eden katılımcıların oranı ise yüzde 7.9’da kaldı.
Gelecekten de umut yok
- Araştırmaya göre, hanelerinin geçimini sağlamakta zorlananların payı, yüzde 10’dan yüzde 19.6’ya yükseldi.
- Biraz da olsa zorluk çektiğini söyleyenler ise yüzde 17.5’ten yüzde 41.9’a kadar çıktı. Ankete katılanların neredeyse yarısının önümüzdeki dönemde de gelirlerinde düşüş beklediği vurgulandı.
- Her dört haneden üçü, birikimlerinin olası bir işsizlik durumunda en çok üç ay yeteceğini düşünüyor.
