Doğa Derneği, ülkemizde yaşayan en büyük kuşlardan biri olan tepeli pelikanlar için İzmir’de yapay üreme platformu oluşturuyor.
Projeyle Türkiye’deki sulak alanların yok oluşu nedeniyle sayıları azalmış olan tepeli pelikanlar için güvenli yuvalama alanları oluşturulması hedefleniyor. Pelikanların ekolojisine ve uluslararası başarılı örneklere göre planlanan yuvanın başarılı olması için farklı uzmanlar bir arada çalışıyor. Yıl sonunda ilk aşaması tamamlanacak çalışma için gönüllüler ve destek olacak kişiler aranıyor.
Türkiye’de sadece 500 çift kaldı
Tüm dünyada yoğun koruma çalışmaları yürütülen tepeli pelikanların, dünya nüfusu 11 bin 400 ila 13 bin 400 birey olarak tahmin ediliyor. Kanat açıklığı üç metrenin üzerinde olan bu kuş, ismini başının tepesindeki kabarık tüylerden alıyor. Dünya Doğa Koruma Birliği (IUCN) Kırmızı Listesi‘nde 2017 yılına nesli “küresel ölçekte hassas” (VU-Vulnerable) yani tehdit altında olan tepeli pelikanlar, gerçekleştirilen yoğun koruma çabaları sayesinde o yıldan bu yana “nesli tehlike altına girmeye yakın” (NT-Near Threatened) olarak değerlendiriliyor.
Türkiye’de kayıt altına alınan üç pelikan türünden biri olan tepeli pelikan, 1950-1980’li yıllarda ülkemizde 17 farklı sulak alanda ürüyordu. Ancak sulak alanların kurutulması, su rejimine yapılan müdahaleler ve yuvalama alanlarında türün rahatsız edilmesi sonucu sayıları azaldı.
Tepeli pelikan günümüzde Türkiye’de düzenli olarak sadece beş alanda ve yaklaşık 500 çift ürüyor. Bu alanlardan biri de İzmir’deki Gediz Deltası. Tepeli pelikanların dünya nüfusunun yüzde 3’üne ev sahipliği yapan bu delta, dünya çapında öneme sahip. Ancak pelikan üreme alanlarındaki insan baskısı, iklim değişikliği nedeniyle deniz seviyesinin yükselmesi, dalga ve akıntıların aşındırması sonucunda yuvalama alanlarının su altında kalması, yapılan yapay adaların yetersiz oluşu bölgedeki tepeli pelikan nüfusunun azalmasına neden oluyor.
Tepeli pelikan popülasyonunu korumak için çalışan ve kaybedilen alanların etkilerini anlamak için araştırmalar yürüten Doğa Derneği, yeni yuvalarla pelikanların sayısını artırmayı hedefliyor.
Gönüllü ve sponsorlar aranıyor
Dernek, bu çalışmaya katılacak gönüllüler ve sponsorlar aradığını duyurdu.
Dernek uzmanları Ukrayna, Yunanistan, Rusya, Bulgaristan gibi ülkelerde denenen başarılı yapay yuva örneklerini inceledi. Türün ekolojisine ve Gediz Deltası’ndaki koşullara uygun bir yuva tasarladı. Ahşap yuva platformu, eylül ayı sonunda tamamlanacak. Sonra doğal materyallerden oluşan yuva malzemesi platformun yüzeyine yerleştirilecek. Yuvanın kuşlar tarafından kabul görmesi için pelikan maketleri de platformda yerini alacak.
Ocak-şubat aylarında ise pelikanların bu bölgeye gelip yuva oluşturmaları ve tehlikelerden uzakta başarılı bir üreme dönemi geçirmeleri hedefleniyor. Çalışma Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü ve Binbir Gıda Çamaltı Tuz İşletmesi’nin izinleriyle ve İzmir Şube Müdürlüğü’nün destekleriyle gerçekleştiriliyor.
