Devlet Denetleme Kurulu Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün görevlendirmesiyle bir rapor hazırlayarak Kalkınma Ajanslarının durumunu değerlendirdi. DDK raporunda Kalkınma Ajanslarının tıkanma noktasında olduğu sonucu çıkıyor.
Devlet Denetleme Kurulu’nun“Türkiye’nin Kalkınma Ajansları Uygulamasının Değerlendirilmesi” başlığıyla yayınladığı raporda, “Bölgesel” olarak tanımlanan Kalkınma Ajanslarının uygulamada “tek tip” olarak kurulması nedeniyle işlevli olmadığını belirtiliyor.
14 Nisan 2003 tarihinde AB Konseyi tarafından Türkiye için Katılım Ortaklığı Belgesi’nde Türkiye’de “Bölgesel Politika ve Yapısal Araçların Koordinasyonu” kapsamında “Bölgesel Kalkınma Planlarını uygulamak üzere, NUTS 2 düzeyinde bölge birimlerinin kurulması” isteniyordu.
Bu kapsamda 58. Hükümet tarafından 03.01.2003 tarihli Acil Eylem Planı kapsamında 25.01.2006 tarihli 5449 sayılı Kalkınma Ajanları kanunu çıkarılarak 26 bölgede bu ajanslar kurulmuştu.
Dönemin Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer tarafından veto edilen “Kamu Yönetimi Reform Paketi” içinde bulunan kanun tasarısı “Bölgesel Kalkınma Ajansları” ifadesinden “bölgesel” kelimesi çıkarılarak yasalaşmıştı.
DDK’nın raporu 8 yıllık deneyimin ardından bu ajansların başarısız olduğunu gösteriyor.
Rapor üzerine görüşlerini açıklayan Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi DDK raporuyla belgelenen başarısızlığın tek sebebinin “tek tip” örgütlenmesinin değil, demokratik işleyişe sahip olmadığı gibi, merkezi idarenin de vesayeti altında olmasını öne sürüyor. YSGP’ye göre tıkanmaya neden olan bir başka sorun da AB normlarına göre yapılan NUTS 2 bölgelemesinin gerçeklerimize çok uygun olmaması. Açıklamada sadece istatistikî ve kalkınmaya yönelik yapılacak bölgelemenin doğru olmayacağı, ekolojik, kültürel, ekonomik, sosyal, etnik ve inançsal farklılıkların biyobölge ayrımına göre gözetilmediği bir bölgelemenin anlamsız ve işlevsiz olduğu vurgulanıyor.
YSGP’nin Kalkınma Ajanslarına ilişkin açıklamasında öne çıkan görüşler şöyle:
- Rapor ajansların kurullarının ve yönetimlerinin kararlarının, Kalkınma Bakanlığı’nın onayına bağlı olduğuna işaret ediyor. Bu da hem katılımı düşürüyor, hem de birçok sorunun olduğu bölgelerde “gündem bulamamak” gibi anlamsız sonuçlar doğuruyor.
- Raporda ifade edilen “Ekonomik, sosyal, kültürel ve coğrafi pek çok açıdan farklı karaktere sahip bölgeler için tek tip ajans modeli uygulamasının” bir an önce sonlandırılarak bölge yönetimleri ile özerklik getirilmelidir.
- Basit bir model değişikliği bu sorunu çözmeye yetmez. Çünkü temel sorun kaynağı bu yapıların özerk olmamasıdır. Bu adım atıldığında, yani, etkili ve yetkili ve özerk bölgesel yönetimlere geçiş adımı atıldığında, raporda ” bölge planlarının güncel ve uyumsuz olması sorunları” diye tarif edilen sorunlar kökten halledilebilecektir.
- Türkiye’deki bölgesel kalkınma ajansları, Bölge Yönetimlerine dönüşmeli ve merkezi yönetimden özerkleştirilerek adem-i merkeziyetçi bir yapıya dönüştürülmelidir. Merkezi yönetimdeki yetkiler bu özerk yapılara devredilerek bölge meclisleri seçimle, yerellerin iradesi ile oluşmalıdır.
Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi Hükümeti gecikmeden Özerk Bölgesel Yönetim modeli ve uygulamasına geçmeye çağırdı.
(Yeşil Gazete)
