[COP28] Yaşanabilir bir gezegen tarifi: Doğal ve lezzetli!

Uluslararası İklim Eylem Ağı’nın (CAN International) koordinasyonu ile sivil toplum örgütlerinin UNFCCC toplantılarında yayınladığı ECO haber bültenininden başlıkları, Avrupa İklim Eylem Ağı aracılığı ve Ayşe Bereket’in çevirisi ile paylaşıyoruz.

*
Malzemeler (8-10 milyar kişilik)

• Korunan karasal, tatlı su ve denizel ekosistemler (Yeryüzü ekosistemlerinin %30-%50’si– yüksek bütünlüklü versiyonların tadından yenmez)
• İyileştirilmiş ekosistem yönetimi
• Finansman sosu (bol kepçe)
• Yerli halkların haklarına, egemenliklerine ve bilgilerine saygı
• Yerel topluluklardan, Yerli Halklardan, gençlerden ve kadınlardan bilgi aktarımı ve öncülük
• Yüksek hedefli Ulusal Katkı Beyanları (NDC) ve Ulusal Biyoçeşitlilik Stratejileri ve Eylem Planları (NBSAP)

Nasıl yapılır? 

• Başlamadan önce şunu unutmayın: Doğa basit bir mutfak aleti değil, o da mutfaktaki diğer aşçı.
• Tüm fosil yakıtlardan hızla çıkarak ve tüm sektörlerin emisyonlarını azaltarak fırını 1,5°C derecenin altına ayarlayın.
• Büyük bir Küresel Stok Sayımı kasesine, bir tepeleme kepçe hedefi yükseltilmiş karasal, tatlı su ve denizel ekosistem korunma ve iyileştirme politikaları ekleyin . En iyi sonucu almak için Kunming-Montreal Küresel Biyoçeşitlilik Çerçevesi’nden ilham alın.
• Aynı kaseye, onarım ve iyileştirme yönetimden önce ekosistemlerin korunmasını eklemeyi sakın unutmayın. (Bunların hepsine ihtiyacınız var, ancak ekosistemin korunması buradaki en önemli malzeme).
• Farklı gruplardan gelen bilgileri üzerine serpiştirin.
• Yine aynı kaseye NDC’leri ve NBSAP‘leri katın ve iklim ve biyolojik çeşitlilik eylemlerini macunumsu bir kıvam alana kadar dikkatlice ve iyice karıştırın.
• Karışımın üstüne bol bol finansman sosu ekleyin (Yerli Halklar ve yerel topluluklara yönelik yüksek miktarlarda doğrudan finansmanı da dahil edin).
• Bu aşamada dikkat edilmesi gereken nokta: Yerli Halkların hak ve egemenliklerine saygı kısmını unutursanız, içi pişmez ve çiğ kalır.

Peru’daki Kichwa topluluğundan Nelsith Sangama. Fotoğraf: Patrick Greenfield/The Guardian

PÜF NOKTASI: Aklınızdan geçse de sakın yemeğinin üzerine karbon piyasaları ve biyoçeşitlilik kredileri serpiştirmeyin. Bunlar size iyi bir fikir gibi gelse de, yemeğe eklendiklerinde, aynı yapay tatlandırıcılar gibi, iklim adaletinin tüm tadını bozar. 

SERVİS ÖNERİSİ: Bu yemeğin yanına en çok temiz ve yenilenebilir enerji sistemleri yakışır. Birbirini tamamlayan bu iki yemeği bir arada sunarak, sofradaki herkesin yaşanabilir bir dünya iştahını giderebilirsiniz. 

Afiyet olsun!

İklim odasındaki fil: Militarizm

COP, tarihinde ilk defa “Sağlık/Yardım, İyileşme ve Barış” konulu tematik bir güne ev sahipliği yapıyor. Yayınlanan “COP28 İklim, Yardım, İyileşme ve Barış Bildirgesi” ve “çözüm paketi”nin amacı çatışmalardan etkilenen ülkelerde ve topluluklarda iklim eylemlerini artırmak. Her ne kadar hem çatışmaların hem de iklim krizinin ön safhalarında yer alan kişilerin korunması ve desteklenmesi çok önemli olsa da, bu bildirgede temel nedenlerden biri olan militarizasyonun artmasına değinilmiyor.

Son tahminlere göre, fosil yakıtların kullanıldığı askeri faaliyetler küresel emisyonların en az %5,5’inden sorumlu. Ancak Paris Anlaşması’nda askeri emisyonların bildirilmesi gönüllülük esasına dayanıyor ve bu da askerlere “fiili” bir serbestlik sağlıyor.

Daha da fenası, bu tahminler aktif çatışmalardan kaynaklanan emisyonları kapsamıyor. Yapılan hesaplamalara göre, Ukrayna savaşının ilk yılında Belçika gibi ileri derecede sanayileşmiş bir ülkenin yıllık emisyonu kadar ek emisyon açığa çıktı. Gazze’ye ilişkin veriler ise henüz yayımlanmadı.

Askeri emisyonlar, askeri harcamalarla aynı yönde seyreder:  Hükümetler ordularına ne kadar çok harcama yaparsa, emisyonları da o kadar yüksek olur. Küresel askeri harcamalar 2022 yılında 2.24 trilyon ABD doları ile rekor seviyeye ulaştı.

Bununla birlikte, askeri harcamalar önemli kaynakların azaltım, adaptasyon ve kayıp ve hasar için kullanılmasını engelliyor. Geçen yıl, G20 ülkelerinin askeri harcamaları toplam küresel askeri harcamalarının yüzde 87’sini oluşturdu. Bu ülkelerin ordularına harcadıkları para iklim finansmanına harcadıklarının 30 katı. 

ECO, liderlerden askeri harcamaları kısarak parayı adil enerji dönüşümünün en temel unsurlarından emisyon azaltımına aktarmalarını ve de yüksek hedefli iklim eylemi açısından hepimizin bildiği gibi kritik öneme sahip finansmanı artırmalarını talep ediyor.

COP’un iklim odasındaki filden bahsetmesinin ve demilitarizasyonun iklim adaleti ve barışının temel bileşenlerinden biri olması gerektiğini kabul etmesinin zamanı geldi.