Çevre aktivistleri için en ölümcül ülke Kolombiya

Londra merkezli sivil toplum kuruluşu Global Witness‘ın hazırladığı rapora göre,  geçen yıl dünya genelinde en az 177 çevre savunucusu öldürüldü. Cinayetlerin 60’ının gerçekleştiği Kolombiya ise aktivistler için “en ölümcül ülke” olarak kayıtlara geçti.

Global Witness, cinayetlerin faillerinden çok azının adalet önüne çıkarıldığını belirterek, cezasızlığın şiddeti körüklediğini vurguladı.

Raporda şu tespitler yapılıyor:

• Geçen yıl dünya çapında en az 177 toprak ve çevre savunucusu öldürüldü ve 2012 ile 2022 arasında öldürülen toplam savunucu sayısı 1.910’a ulaştı.
• 2022’de kaydedilen 10 cinayetten neredeyse dokuzu Latin Amerika’da gerçekleşti; tüm ölümcül saldırıların üçte birinden fazlası Kolombiya’da. Bu, diğer tüm ülkelerin toplamından daha fazla. 
• Geçen yıl dünya çapında beş savunucu cinayetinden biri Amazon Yağmur Ormanları’nda işlendi;yerel halk, şiddet işkence ve tehditlere maruz kaldı. 
• Ölümcül saldırıların yanı sıra savunucular, açıkça konuşanları susturmaya yönelik bir strateji olarak, kanunların onlara karşı silah olarak kullanılmasıyla giderek daha çok “suçlu” gösteriliyor. 
• Örgüt, dünyanın dört bir yanındaki hükümetleri, savunucular ve onların iklim acil durumuyla mücadeledeki rollerinin tanınması için gelişmiş koruma önlemlerini acilen uygulamaya çağırdı. 

Son 10 yılda en az 382 savunucu öldürüldü

Raporda, çevrecilere yönelik saldırılarla ilgili verilerin tutulmaya başladığı 2012 yılından bu yana Kolombiya’da en az 382 çevre savunucusunun öldürüldüğü belirtildi. Tespitlere göre, geçen yıl aktivistlere saldırı vakaları neredeyse ikiye katlandı.

Kolombiya’daki cinayetler, dünya çapında çevre aktivistleri cinayetlerinin üçte birinden fazlasını oluşturuyor. Hükümet, Ekim 2022’de savunmacılara yönelik saldırıları önlemesini ve soruşturmasını gerektiren önemli bir hukuki bağlayıcılığı olan bölgesel anlaşmayı onaylamasına rağmen, söz konusu rakam 2021’de bildirilen cinayet sayısının neredeyse iki katı.  

Kolombiya’yı, 34 cinayetle Brezilya, 31 cinayetle Meksika, 11 cinayetle Honduras takip ediyor. Rapora göre Amazon bölgesinde işlenen cinayetlerin kurbanlarının çoğu yerli topluluklardan.

Bulgular, dünya liderlerinin kasım ayında Birleşik Arap Emirlikleri’nde  toplanacağı, BM İklim Zirvesi -COP28‘den önce yayımlandı. İklim adaletinin sağlanmasına yönelik yeni Küresel Tanıklık raporu, aktivistlerin Paris İklim Anlaşması‘nın savunulmasında oynadıkları önemli rolü vurguluyor.

Çevre savunucusu olmak için en tehlikeli yer Amazon

Global Witness analizi, Amazon‘un savunmacı olmak için dünyadaki en tehlikeli yerlerden biri olduğunu ortaya koyuyor: Geçen yıl 39 cinayet (dünya çapındaki tüm cinayetlerin beşte birinden fazlası (yüzde 22)) dünyanın en büyük yağmur ormanında gerçekleşti. Bu rakamlar arasında geçen haziran ayında Brezilya Amazonu‘ndaki Yerli topraklarında seyahat ederken silahlı kişiler tarafından öldürülen Guardian muhabiri Dom Phillips ve Yerli uzman Bruno Pereira da yer alıyor . Amazonlar’da 2014’ten bu yana en az 296 savunucu öldürüldü.

Raporda ayrıca yağmur ormanlarında altın madenciliği ve ağaç kesimi gibi faaliyetler nedeniyle çeşitli tehditlerle karşı karşıya kalan Yerli toplulukların vakaları da araştırılıyor. Raporda, Birleşik Krallık, AB ve ABD merkezli çok sayıda şirketin, İtalyan rafinerisi Chimet ve altın madenciliği şirketi Serabi’nin tedarik zincirlerinde bulunan Kayapo topraklarından yasa dışı olarak çıkarılan altınla bu topluluklara karşı işlenen insan hakları ihlalleriyle bağlantılı olduğu belirtiliyor.

‘Yerli halklar hedefte

Raporda, dünya nüfusunun yalnızca yüzde 5’ini oluşturmalarına rağmen geçen yıl küresel cinayetlerin üçte birinden fazlasının (yüzde 34) kurbanı olan yerli toplulukların da dünya çapında orantısız düzeyde ölümcül saldırılarla karşı karşıya olduğunu bir kez daha ortaya çıkarıyor.

“Araştırmalar, yerli halkların ormanların en iyi koruyucuları olduğunu ve bu nedenle iklim krizinin hafifletilmesinde temel bir rol oynadıklarını tekrar tekrar göstermiştir” diyen kıdemli danışman Laura  Furones, “Yine de Brezilya, Peru ve Venezuela gibi ülkelerde tam da bunu yaptıkları için kuşatma altındalar. Her gün yeni saldırılar duyuyoruz” diye konuştu.

Global Witness Kampanyalar Eş Direktörü Shruti Suresh de şunları söylüyor:  “Çok uzun zamandır savunmacılara yönelik ölümcül saldırıların sorumluları cinayetten paçayı sıyırıyor. Dünyanın dört bir yanında savunucuları susturmak için şiddet, gözdağı ve taciz de uygulanıyor. Şirketlerin ve hükümetlerin sorumsuz eylemleri tarafından tehdit edilmelerine rağmen, kararlılıkla ve evlerini ve topluluklarını savunma kararlılığıyla birleşen bu küresel insan hareketi sağlam duruyor ve susturulamazlar ve susturulmayacaklar.

Dünyanın dört bir yanındaki hükümetler, iklim acil durumuyla mücadelede kritik bir rol oynayan en değerli ekosistemlerin korunması da dahil olmak üzere, gezegenimiz için ayağa kalkanların anlamsız cinayetlerine acilen çözüm bulmalı. Karşılaştıkları şiddet ve adaletsizliği sona erdirmek için bölgesel, ulusal ve uluslararası düzeyde ortak eyleme ihtiyaç var . Zaten çok fazla hayat kaybedildi. Daha fazla kaybetmeyi göze alamayız.”

Global Witness, Güney Amerika’nın yanı sıra Filipinler’de de 11 çevre savunucusunun öldürüldüğünün tespit edildiğini açıkladı. Örgüt, cinayetlerin tam boyutunun bilinmediğini, birçok ülkede bağımsız araştırma ve denetlemenin mümkün olmaması ve özgür basına yönelik kısıtlamalar nedeniyle vakaların eksik bildirildiğini de kaydetti.