Çevre aktivistleri: FIFA’nın ‘Katar’da karbon nötr Dünya Kupası’ iddiası yanıltıcı ve tehlikeli

FIFA, Katar‘da 20 Kasım’da başlayacak Dünya Kupası’nın ‘ilk karbon nötr turnuva’ olacağı iddia ediyor. Spor kuruluşuna göre, Dünya Kupası’nda 3,6 milyon ton karbon üretilecek ve bu üretim bazı inisiyatiflerle dengelenecek.

Çevreci aktivistleri ise bu iddianın “tehlikeli ve yanıltıcı” olduğunu, organizasyonun aslında söylenenin üç katı daha büyük bir karbon ayak izi ortaya çıkartacağını söylüyor.

‘Dengelemek için karbon bile temizlenmiyor’

BBC‘ye konuşan Lancaster Üniversitesi’nden Mike Berners-Lee, “FIFA’nın karbon ayak izi tahminini inceledik ve 10 milyon tonun çok üzerinde olduğunu düşünüyoruz, yani en az üç katı” dedi.

Berner-Lee “Karbon nötr şaibeli bir terim. Dünya Kupası’nın seçtiği karbon dengelemesinde, atmosferden karbon temizlemiyor, yani sahte bir terim. Buna karbon nötr Dünya Kupası demek çok yanıltıcı. Dengelemek için karbon bile temizlenmiyor” diye konuştu.

Manchester Üniversitesi’nden iklim uzmanı Prof. Kevin Anderson da BBC’ye FIFA’nın iddiasının “çok yanıltıcı ve tehlikeli olduğunu” kaydetti. Anderson, “Bu turnuvanın doğrudan bir insani maliyeti olacak. Bir spor organizasyonu için dev bir miktar bu. Bu emisyonların etkileri dünya çapında hissedilecek” dedi.

mükmtkmt

Bilim insanları, FIFA’nın sürdürülebilirlik stratejisindeki karbon hesaplamalarının hatalı olduğunu, şüpheli karbon dengeleme uygulamasının sorumluluğunun taraftarlara yüklendiğini vurguluyor.

FIFA yetkilileri ise, Katar Dünya Kupası’nın üreteceği 3,6 milyon ton karbonun % 51,7’sinin, taraftarların uçuşları da dahil seyahatten kaynaklanacağını söylüyor. Kuruluş, her bir maç bileti sahibinin uçuşlarındaki karbon salımlarını da, toplu taşımada elektrik kullanılarak ve diğer bazı inisiyatiflerle dengeleyeceği taahhüddünde bulunuyor.

“FIFA iklim değişiminin günümüzün en zorlayıcı sorunlarından biri olduğunun farkında ve her birimizin derhal ve sürdürülebilir bir şekilde harekete geçmesi gerekiyor” denilen kurumun yazılı açıklamasında şöyle devam ediliyor:

“FIFA ve ev sahibi ülke Katar ilk kez karbon nötr bir Dünya Kupası yapmayı taahhüt ediyor. Turnuva bağlantılı emisyonları azaltmak için kapsamlı inisiyatifler uygulanıyor. Bunlara enerji verimliliği  yüksek stadyumlar, tasarımlarına yeşil sertifikalar, inşaları, operasyonları, düşük emisyonlu taşıma ve sürdürülebilir atık yönetimi uygulamaları da dahil.

Tüm kalan emisyonlar ise uluslararası alanda tanınmış ve sertifikalı karbon kredilerine yatırımla dengelenecek. Bu gönüllü bir şekilde yapılıyor ve bu alanda spor sektöründe öncülük ediliyor. FIFA’nın UNFCCC İklim İçin Spor Çerçevesi’ne bağlanması ve 2040’ta net sıfır emisyona ulaşmayı hedefleyen kendi İklim Stratejisi ile daha fazlası yapılabilir ve yapılacak.”

Futbolcular da eleştiriyor

Turnuvaya katılma hakkı elde edemeyen Norveç Milli Takımı’nın oyuncularından Morten Thorsby, FIFA’nın iddiasını sorgulayan futbolcuları ve kuruluşları temsil ediyor.

Yayımladıkları açık mektupta, “Bu turnuva, çevreye bıraktığı iz anlamında tam anlamıyla bir felaket. Sadece bu turnuva için tesisler inşa ettiler, bu asla iyi bir şey değil” denilerek FIFA’nın karbon nötr olma iddialarından vazgeçmesi gerektiği vurgulandı. Mektupta gelecek temmuz’da Avustralya ve Yeni Zelanda’da yapılacak 2023 Kadınlar Dünya Kupası’na dek çevre açısından “temiz” turnuvalara yaklaşımın gözden geçirilmesi çağrısı yapıldı.

Mektubun imzacıları arasında, Thorsby, Wycombe Wanderers’tan David Wheeler, İngiliz futbol kulübü Forest Green Rovers, Roma forması giyen İsveçli oyuncu Elin Landstrom ve ABD’de Chicago Red Stars ekibinde oynayan Zoe Morse bulunuyor.

Mektupta şunlar deniyor:

“İklim değişimi alt etmemiz gereken bir rakip ve uzatma dakikalarının sonundayız. Hangi formayı giyersek giyelim, hangi tezahüratı yaparsak yapalım, harekete geçmek hepimize kazandıracak. Ancak FIFA, bu altın fırsatı değerlendirmek yerine, en büyük gol şansını kaçırmak üzere pozisyon aldı. Turnuva ilk karbon nötr FIFA Dünya Kupası diye tanımlandı, yani gezegenimizin üzerindeki tüm etkisi sıfır olmalı”

Beş ülkeden reklam şikayeti

FIFA’nın Katar Dünya Kupası’nın “karbon nötr” olduğu iddiasına, Birleşik Krallık,  Fransa, İsviçre, Belçika ve Hollanda’da reklam şikayetleri yapıldı.

Şikayetlerdeki temel argüman, FIFA’nın iddiasının karbon emisyonlarının olduğundan az tahmin edilmesi ve dengeleme inisiyatiflerinin güvenilmezliği nedeniyle yanlış olduğu yönünde. Çevreciler tüketicilerin ve taraftarların bu şekilde yanıltıldıklarını savunuyor.

Katar Dünya Kupası’nın “karbon nötr” olma iddiası geçtiğimiz aylarda, Carbon Market Watch adlı kuruluşun raporunda, iddianın “yaratıcı muhasebeye” dayandığını ve “yanıltıcı” olduğunu söylemesiyle tartışmaya açılmıştı.

‘FİFA her seviyede fiyasko’

İklim uzmanı Anderson, “Bu büyük etkinliklerde, Dünya Kupası ya da bir başka spor veya müzik organizasyonunda karbon nötr olunduğunun iddia edilmesi çok yanıltıcı ve durumu iyileştirmek bir yana, kötüleştiriyor” dedi. “Deniz sıcaklığındaki artışı 1,5 dereceyle sınırlamak istiyoruz ve buna çok yakınlaştık” diyen Anderson, sözlerini şöyle sürdürdü:

“İnsanları dünyanın bir yerinden öbür noktasına uçurarak ve dengelenmesi için insanların davranışlarını değiştirmesini beklemek hala işleri farklı bir şekilde yapmayı öğrenmediğimizi gösteriyor”

Anderson ayrıca “FIFA, alışılagelmiş şeyi yaptı: hadi muhteşem bir stada gidelim ve karbon salımını örtmek için birkaç karbon kredisi alalım. Gerçekten düşünmek yok, liderlik yok. FIFA her seviyede fiyasko” dedi.

Karbon emisyonları nasıl dengeleniyor?

FIFA verilerine göre Brezilya‘daki 2014 Dünya Kupası’nda 2,72 milyon ton, Rusya’daki turnuvada ise 2,17 milyon ton karbon salımı oldu.

Berners-Lee, “FIFA karbon ayak izini aşırı derecede az tahmin etti. Dünya Kupası çok önemli ve karbon ayak izi olması kaçınılmaz. Bunu şu anda mümkün olduğunca düşük tutmalıyız. Futbol uluslarına destek için Dünya Kupasını dünya genelinde dolaştırabilirsiniz ama Katar bunlardan biri değil” dedi.

“FIFA’nın tüm uçak yolculuklarının tek yön yapılacağını düşündüğünü ve bunun tam bir saçmalık olduğunu belirten Berners- Lee, “Karbon ayak izini dengelemeye en yakın inisiyatif, ağaç dikmek ve turbalıkları korumak gibi atmosferden karbon temizleyen programlar olabilir. FIFA’nın şimdiye kadarki en yeşil Dünya Kupası iddiası anlamsız. Ucuz ve berbat sözde dengeleme girişimleriyle, karbon salımlarının verdiği hasarı gideremezsiniz” diye konuştu.

FIFA’dan bir sözcü ise yaptığı açıklamada sürdürülebilirliğe verdikleri önemi vurguladı. “önemli çevre programlarının” ülkede kalıcı bir miras bırakacağını belirtti. Sözcüye göre, bunlara 1300 futbol sahası büyüklüğündeki 800 megawatt kapasiteli dev bir güneş enerjisi tesisi, tasarım ve sürdürülebilirlikte yeni standartları belirleyen, en yeşil yapı sertifikalarını alan stadyumlar,  dahil. Ayrıca traftarlarır stadyumlara Doha Metrosu ile bedava gitmesi sağlanacak, 750 elektrikli otobüsle de destek verilecek.