By 
2001 yılında yayımlanan IPCC 1. Çalışma Grubu 3. Değerlendirme Raporu dâhil, 20 yılı aşkın bir süredir IPCC rapor hazırlama süreçlerinde çeşitli görevlerle yer almaktayım. Kısaca söylemek gerekirse, bu sürece, önce hükümet temsilcisi ve hakemi, sonra başyazar, katkı veren yazar, hakem ve hakem editörü olarak katkı verdim. Bugün yayımlanan özetin asıl değerlendirme raporunun 12. Bölümü’nün hakem editörlerinden biriyim; ayrıca birçok bölüme hakemlik yaptım.
Hazırlıklarına 2018 yılında başlanan IPCC 6. Değerlendirme Raporu 1. Çalışma Grubu Raporu, iklim değişikliğinin fiziksel bilim temeli konusundaki çok önemli bir küresel değerlendirme çalışmasıdır. Rapor, Dünya liderlerine, karar vericilere, sektör temsilcilerine, üreticilere, iş dünyasına, yerel yöneticilere, akademi ve sivil topluma, iklim değişikliği ve ilişkili konularda en güncel ve gözden geçirilmiş en doğru bilgiyi vermektedir.
60’dan fazla ülkeden 234 bilim insanı hazırladı
Bu rapor beş yıllık değerlendirme, yazım, gözden geçirme (hakem), uygun bulma ve kabul süreçlerini içeren bir maratonun başarıyla tamamlanan sonudur. Rapor, 60’dan fazla ülkeden kendi alanlarında uzman bilimciler arasından seçilmiş 234 önemli bilim insanı (başyazar ve koordinatör başyazar) tarafından kalem alındı. Bu yazarlar, iklim değişikliği konulu binlerce hakemli makale ve çeşitli yayınları çok ciddi bir biçimde inceleyerek kendi değerlendirmelerini titizlikle hazırladı.
IPCC’nin tüm raporlama süreçlerinde olduğu gibi, bu en yeni değerlendirme raporu da tüm ülkelerden bilimcilerce hazırlandı, birçok kez gözden geçirildi ve hükümet temsilcilerince kabul edildi. Bu raporun ilk taslağına, çeşitli uzman ve hükümet temsilcilerinden 23000’den fazla hakem görüşü (yorum, düzeltme, eleştiri, vb.) geldi. Her yorum tek tek yanıtlandı ve bu yanıtlar ayrıca hakem editörlerince denetlendi. Raporun ikinci taslağıysa 50000’den fazla uzman ve hükümet temsilcisinin yorumunu aldı.
‘İklim değişikliğiyle mücadele ivedilikle güçlendirilmeli’
Rapor, insan kaynaklı karbondioksit ve diğer sera gazı salımlarının arttığını, küresel-bölgesel sıcaklıkların çok hızlı yükselmekte olduğunu, 1.5 °C ve 2 °C düzeyindeki küresel ısınmanın doğal ve insan sistemlerine olan etkilerini anlatıyor. Bu kapsamda Paris Antlaşması’nın 1.5 °C ve 2 °C küresel ısınma hedeflerinin gerçekleştirilebilmesi için iklim değişikliği mücadelesinin ivedilikle kuvvetlendirilmesi gerektiğini açıklıyor.
Rapor ayrıca, küresel sıcaklıklar ve yağış desenlerinin nasıl değiştiğini, buharlaşmanın ve hava sıcaklıklarındaki hızlı artışların hidrolojik döngüyü ve bağlantılı aşırı hava ve iklim olayları ve afetlerini nasıl etkilediğini bilimsel çalışmalara dayalı olarak gösteriyor. Rapor, değişen sıcaklık, buharlaşma ve yağış rejimleri ve desenlerinin gelecekte yüzyılın sonunda günümüze oranla hangi düzeylerde değişeceği konusunda belirli güven düzeylerinde açıklanan ciddi bilimsel öngörülerde bulunuyor.
IPCC’nin önceki 2013 yılında yayımlanan 5. Değerlendirme Raporu ile karşılaştırıldığında, yeni rapor özetle; bölgesel iklim değişikliklerine, sıcak hava dalgaları, ekstrem (aşırı) yağışlar, seller, taşkınlar ve kuraklıklar, orman yangınları vb. hava ve iklim olayları ve afetlerindeki değişmelere ve bu olayların insan kaynaklı iklim değişikliğiyle bağlantılarının nasıl olduğu vb. konulara büyük bir önem vermektedir.
(*) Boğaziçi Üniversitesi İklim Değişikliği ve Politikaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Yönetim Kurulu Üyesi
Comments