Belarus’taki nükleer santral arızaları AB’yi tedirgin etti: Enerji ithalatı kısıtlanabilir

Belarus’ta yer alan nükleer santralde meydana gelen ve komşu ülkeleri tedirgin eden arızaların ardından Avrupa Komisyonu, bloğun güvenlik standartlarını ihlal eden Avrupa Birliği dışındaki nükleer santrallerden gelen enerji ithalatını kısıtlamayı gündemine aldı.

Belarus’ta 4 Kasım 2020 tarihinde operasyona başlatılmış olan Ostravets Nükleer Santrali’nin birinci reaktörü elektrik iletim hatlarında oluşan bir problem nedeniyle devreden çıkarılmış tekrar devreye alındıktan bir ay sonra ise bu kez soğutma suyu sistemde bir arıza meydana gelmişti.

Litvanya başkentine 50 km uzaklıkta

Avrupa ülkelerini tedirgin eden durum ise santralin Litvanya’nın başkenti Vilnius’a yalnızca 50 kilometre uzaklıkta bulunması. Yaşanan arızalar Litvanya hükümetinin acil gıda, su ve şeker stoku yapmasına neden olmuştu. 

Litvanya, buradaki nükleer santralde yaşanan çok sayıda kazaya atıfta bulunarak komşu ülkenin AB tarafından belirlenen güvenlik standartlarına uygun olmadığını söylüyor.

İnşaatı Rosatom üstlendi

2.4 GW kapasitesindeki nükleer santral, Türkiye’de de Akkuyu Nükleer Güç Santrali’nin yapımını üstlenen Rusya devletine ait Rosatom tarafından inşa edildi. Finansmanı ise çoğunlukla Moskova tarafından sağlandı.

Nükleer santralin önümüzdeki ay ticari faaliyete başlaması bekleniyor. Ancak Sovyet döneminden bu yana Belarus ve Rusya’ya hizmet veren bir ağa bağlı olan Litvanya, Letonya ve Estonya Minsk ile enerji ticaretini durdurdu.

Üç ülke 2025 yılında enerjisini Avrupa Birliği’nden almayı planlıyor. Böylece ülkeler kendi enerji güvenliklerini ve Rusya’ya bağlılıklarını azaltmayı amaçlıyor.

Komisyon talebi incelemeye aldı

Ostravets’e ilişkin endişeler yüzünden AB ülkeleri Komisyon’a aralık ayında bir başvuru yaparak bloğun güvenlik standartlarına uymayan nükleer santrallerden enerji alımının yasaklanmasını istedi.

Avrupa Enerji Komiseri Kadri Simson perşembe günü yaptığı açıklamada, Komisyon’un bu tür tedbirlerin kapsamını uluslararası hukuk kapsamında analiz ettiğini söyledi. Simson, Belarus yetkililerinin gerekli düzenlemeleri yapmadığı taktirde Komisyon’un ‘artan baskı uygulamaya hazır olduğunu’ belirtti.

AB nükleer güvenlik düzenleyicileri ikinci bir inceleme için bu hafta Ostravets’i ziyaret etti. Sonuçların tesis enerji ticaretine başlamadan önce açıklanması bekleniyor.

Perşembe günü oylama yapılacak

Avrupa Parlamentosu ise santraldeki operasyonların mevcut arızalar giderilene ve santralin AB yönetmeliğine uygunluğuna dair bolca kanıt bulunana kadar durdurulmasını isteyen bağlayıcı olmayan bir kararı önümüzdeki perşembe günü oylayacak.

Şu anda Avrupa Parlamentosu’nda yer alan eski Litvanya Başbakanı Andrius Kubilius yaptığı açıklamada “Nükleer santral ulusal güvenliğimiz için açık ve mevcut bir tehdit” ifadelerini kullandı.

Belarus Enerji Bakanlığı ise konuyla ilgili açıklama yapmayı reddetti. Bakanlık Avrupa Parlamentosu’nda yapılan oylamanın ardından açıklama yapacaklarını söyledi.