By 
Yaklaşık 370 milyon Avrupalı, Avrupa Parlamentosu’nda (AP) önümüzdeki beş yıl görev yapacak isimlerini belirlemek için dün (6 Haziran) sandık başına gitmeye başladı. Seçimler 9 Haziran’a kadar sürecek.
1979’da AP için ilk sandıkların kurulmasından beri yapılan 10’uncu oylama olacak bu yılki seçimler Hollanda‘da başladı. İlk sonuçlar için 9 Haziran akşamı, tüm üye ülkelerde sandıkların kapanmasını beklemek gerekecek.
Hangi ülke kaç vekil çıkarıyor, kimler oy veriyor?
AP içinde kaç vekille temsil edilecekleri ülkelerin nüfuslarına göre değişiyor. Malta, Lüksemburg ve Kıbrıs 6’şar vekille en az sayıda kişiyle temsil edilen ülkeler. Almanya 96 sandalyeye sahip en kalabalık ülke.
9 Haziran’da kurulacak meclis, 720 kişiden oluşacak.
Seçimlerde Birlik üyesi 27 ülkenin vatandaşları oy kullanabiliyor. Belçika, Avusturya ve Malta’da oy kullanma yaşı 16, Yunanistan‘da ise 17. Bu yıl ilk kez Almanya’da da seçmen yaşı 16’ya çekildi. Böylece AB’nin en kalabalık ülkesinde seçmen sayısı 61 milyondan 65 milyona çıktı.
Anketler, genellikle katılımın düşük olduğu parlamento seçimlerine bu yıl ilginin yüksek olduğunu gösteriyor.
Mayıs ayının sonunda Avrupa Seçenleri’nin Euractiv tarafından yaptırılan Avrupa Parlamentosu projeksiyonu,
Vekillerin görevleri
Avrupa Parlamentosu, birlik organları içinde üyelerinin doğrudan halk oyuyla belirlendiği tek kurum.
Belçika’nın başkenti Brüksel ve Fransa’nın kuzeyindeki Strasbourg kentinde yerleşkeleri bulunan Parlamento, yürütme organı olan Avrupa Komisyonu’na karşı bir denge ve denetleme mekanizması olarak çalışıyor.
AB prosedürüne göre, iklimden bankacılığa kadar 27 üye devleti ilgilendiren her düzenleme, vekillerin onayından geçmek zorunda. Ayrıca Ukrayna‘ya gönderilecek silah yardımları gibi kritik unsurları içeren Birlik bütçesi için de AP’nin onayının aranması şart. Avrupa Komisyonu başkanı da AP vekillerinin oylarıyla seçiliyor. Komisyon Başkanının, Dışişleri ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi ve diğer tüm komiserlerin de heyet halinde parlamentodan onay almaları gerekiyor.
Hangi partiler çoğunlukta, anketler yeni manzara için ne diyor?
Halihazırda 705 koltuktan 176’sının sahibi olan merkez sağdaki Avrupa Halk Partisi (EPP) en büyük grup. Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen de EPP üyesi. Merkez sol çizgideki Sosyalistler ve Sosyal Demokratlar (S&D) 139 sandalye ile ikinci sırada. Liberal eğilimli Renew Europe 102, Yeşiller ise 72 vekille temsil ediliyor. Aşırı sağ partiler ise Avrupa Muhafazakârları ve Reformistleri (ECR) ile Kimlik ve Demokrasi (ID) adlı iki gruba bölünmüş durumda.
Haziran seçimlerinde aşırı sağ partilerin oylarını artırmalarına kesin gözüyle bakılıyor. Ancak büyük bir olasılıkla çoğunluğu ele geçiremeyecekler.
ECR’nin halihazırda 69 vekili var. ID ise kısa süre önce küçülmek zorunda kaldı. Almanya için Alternatif (AfD) partisinin önde gelen isimlerinden Maximilian Krah, bazı Nazi subaylarının suçsuz olduğu yönünde açıklama yapınca parti ID grubundan kovuldu. AfD dışlanınca grubun 49 sandalyesi kaldı. İtalya Başbakanı Giorgia Meloni AP içinde sağ partileri tek çatı altında birleştirmeyi umduğunu söylemişti, ancak başta Rusya olmak üzere birçok konuda anlaşmazlıkları bulunuyor.
Öte yandan yüksek enflasyon ve savaşların etkisiyle Liberaller ve Yeşillerin oy kaybetmesi; EEP ve S&D’nin ise ilk iki sıradaki konumlarını korumaları bekleniyor.
Sandığa günler kala seçmenin de partilerin de gündemindeki ilk konu Ukrayna savaşı bağlamında savunma ve güvenlik konuları oldu. Savaşın hemen öncesinde yaşanan Covid-19 pandemisinin ekonomiye olumsuz etkisi ise hâlâ hissediliyor. Bu, seçmenlerin iklim politikalarına olan desteğini de sarsıyor.
İklim hedeflerini tutturabilmek için atılan adımların maliyetleri artırdığından yakınan çiftçiler geçtiğimiz aylarda, başta en büyük tarım üreticileri olan Hollanda ve Fransa olmak üzere, çok sayıda ülkede haftalar süren protestolar gerçekleştirmişti. Bu eylemler halen devam ediyor.
Göç politikaları ve AB ülkelerine yönelik sığınmacı girişinin artması da aşırı sağ partilerin kampanyalarında sıkça işlediği konulardan.
Hollanda’da iklim savunucusu Timmermars seçildi
Yaklaşık 13 milyon seçmenin bulunduğu Hollanda’da dün sabah saatlerinde başlayan oy verme işlemleri dün akşam tamamlandı. Hollanda’da kamu yayıncısı NOS‘un sandık çıkış anketlerinin sonuçlarına göre seçimi sağ popülist Geert Wilders‘i kıl payı geride bırakan Avrupa Birliği (AB) Komisyonu’nun eski üyesi Frans Timmermans önde tamamladı.
Timmermans liderliğindeki yeşil ve sol ittifak İşçi Partisi ve Yeşil Sol‘un (PvdA/GroenLinks) sekiz, Wilders’in Özgürlük Partisi‘nin (PVV) ise AP’ye yedi milletvekili göndermesi bekleniyor. Hollanda’nın 720 üyeli AP’de toplam 31 sandalyesi bulunuyor.
Timmermans’ın yeşil-sol ittifakının seçim zaferinin kesinleşmesi, 2019 yılından bu yana AB’nin iklim koruma paketinden sorumlu olan Timmermans açısından önemli bir başarı sayılacak.
Çekya ve İrlanda’da seçim başladı
Yaklaşık 3,6 milyon seçmenin sandık başına çağrıldığı İrlanda‘da ise sabah başlayan oy verme işlemleri akşama kadar sürecek. Muhalefet partisi Sinn Fein seçimlerden birinci olarak çıkarak ülkede gelecek yıl yapılacak seçimler için gücünü pekiştirmeyi hedefliyor. İrlanda’nın AP’de 14 sandalyesi bulunuyor.
Çek Cumhuriyeti’nde ise bu sabah başlayan oy verme işlemleri yarın da sürecek. Çekya’nın AP’de 21 sandalyesi bulunuyor. Çek kamuoyu araştırma şirketi STEM’in seçim anketi muhalefet partisi ANO‘yu yüzde 23,1 önde gösteriyordu.
Seçmenler yarın Letonya, Malta ve Slovakya‘da sandık başına gidecek. İtalya’ da ise yarın başlayacak oy verme işlemleri pazar günü sona erecek. Aralarında Almanya ve Fransa’nın da bulunduğu birçok ülkede seçim pazar günü yapılacak.
Comments