Kuzey ve Güney Amerika’nın farklı bölgeleri, mevsim normallerinin çok dışında gelişen olağanüstü fırtına ve hava olaylarına teslim olmuş durumda.
Kıtanın kuzey ve güneyinden iki bölgeden gelen haberler, iklim değişikliğine bağlı aşırı hava olaylarının son aylardaki en muazzam örneklerini oluşturuyor.
Uruguay’ın özellikle kuzey ve kuzeybatı bölgelerini birbirine katan aşırı hava olayları, Eylül ayının 3. haftasında gerçekleşmişti. 3 gün süren ve ülke çapında 30.000’in üzerinde koyunun telef olmasına neden olan çok ani sıcaklık düşüşleri, sert rüzgarlar ve yoğun yağışlar, görgü tanıklarının ifadelerine göre bilimkurgu filmlerinden çıkmışa benziyor. Uruguay’ın kuzeyinde hayvancılık yapan Walter Galliazzi adındaki çiftçi, yerel gazete El Pais’e verdiği demeçte “Doğduğumdan beri bu bölgede çiftçiyim, ömrümde böyle şey görmedim. Hatta ne babamdan, ne de dedemden böyle bir hikaye duydum” diyor.
Galliazzi’nin bahsettiği “olağaüstü olayları”, görgü tanıkları “Hava sıcaklığının birkaç dakika içinde 30 C’nin üzerinden 0 (sıfır) derecenin altına düşmesi, ardından çok sert rüzgarlar ve günde 250 mm’yi aşan yoğun yağışlar” olarak tanımlanıyor.
Bu olağanüstü durumun, yaz aylarına girmekte olan Uruguay’da yünleri yeni kırpılmış koyunların hipotermi nedeniyle ölümüne neden olduğu belirtiliyor.
“Yarından Sonra” (Day After Tomorrow) gibi bilimkurgu filmlerini aratmayan olağanüstü hava şartlarına bir örnek de geçtiğimiz hafta ABD’nin Güney Dakota eyaletinden geldi. Normal şartlarda Ekim ayı boyunca meralarda otlamaya devam eden çoğu büyükbaş hayvanlar, Cuma gecesi bir anda bastıran kar fırtınası nedeniyle öldü.
Yarım metreyi aşkın kar örtüsü altında hayvanlarını aramaya devam eden çiftçilerin ölen hayvan sayısını henüz tam olarak belirleyemedikleri belirtilse de, eyalet sınırları içinde yaşayan 1.5 milyon büyükbaş hayvanın en az %5’inin fırtına nedeniyle öldüğü biliniyor. Güney Dakota Hayvancılar Birliği’nden Silvia Chresten, “Konuştuğum çiftçiler, sürülerinin %20’siyle %50’si arasında kayıp bildiriyorlar” diyerek gerçekte ölüm miktarının çok daha artabileceğini söylüyor.
Güney Dakota’daki çiftçiler, tüm ülke çapındaki kovboylara “Gelin, yardım edin” çağrısında bulunmaya devam ediyor.
Dahası, ABD’de Kongre’nin bütçeyi onaylamaması nedeniyle gerçekleşen “kepenk kapatma” nedeniyle, çiftçilerin maddi zararlarını karşılaması gereken devlet mekanizmaları da şu anda çalışmıyor. Çiftçilerin hasar tespit çalışmalarını yürütecek uzmanlar, federal bütçenin onaylanmaması nedeniyle ücretsiz tatildeler.
Fırtınalar Güney Dakota eyaleti için yeni ya da alışılmadık değil. “Tarihte görülmemiş” olarak nitelenen bu fırtınanın özelliği ise, çok erken bir zamanda, henüz Ekim ayının başında gerçekleşmiş olması. Aşırı soğuk ve saatte 130 kilometre hıza çıkan sert rüzgarların, henüz yazlık meralarda otlayan ve derilerini kış için kalınlaştırmamış sığırları hazırlıksız yakaladığı belirtiliyor.
Biliminsanları, insan kaynaklı seragazı salımlarına dayalı iklim değişikliği nedeniyle bu tür olağanüstü hava olaylarının artarak ve şiddetlenerek devam edeceği konusunda hemfikir.
(Yeşil Gazete, Reuters, El Pais, QZ.com)
