Amazonlar’daki yangın durdurulamazsa küresel felaket kapıda

Dünyayı küresel ısınmaya karşı koruyan Amazon Ormanı’nda bu yıl çıkan binlerce yangın uluslararası bir krize dönüşüyor. Uzmanlar uyardı: Her dakika bir futbol sahası büyüklüğünde orman yok oluyor. Gidişat durdurulamazsa, Amazonlar küresel ısınmanın ana kaynağı haline gelecek.

Dünya oksijeninin yüzde 20’sini üreten Amazon yağmur ormanlarında devam eden yangınların küresel bir krize dönüşebileceği uyarısı yapıldı. Uzmanlar, yangınlarda her dakika bir futbol sahası büyüklüğünde bir ormanlık alanın yok olduğunu belirterek gidişatın durdurulamaması halinde Amazonlar’ın dev bir bozkıra dönüşüp karbondiyoksit yaymaya başlayacağını söylüyor. Dünya Doğal Yaşam Vakfı’na göre Amazonlar bu durumda küresel ısınmanın ana kaynağı olacak.

BBC’nin haberine göre, ‘Dünyanın akciğerleri’ olarak nitelenen Amazon ormanları yüzlerce hatta binlerce yıl içinde oluşan büyük miktarlarda karbondioksiti tutuyor.  Uzmanlara göre bu karbondioksidin atmosfere salınması küresel ısınmayı artıracak. Bir araştırmaya göre Amazonlar’ın tuttuğu karbon miktarı, dokuz bölge ülkesinin çoğunun 1980-2010 arasındaki toplam fosil yakıt emisyonlarına eşit. Yüzlerce yerli kabilenin yaşadığı Amazonlar, yeryüzündeki hayvan ve bitki türlerinin 10’da birine ev sahipliği yapıyor.

Sekiz ayda 75 binden fazla yangın

Brezilya Ulusal Uzay Araştırmaları Kurumu INPE’ye göre bu yılın ilk sekiz ayında ülkede yarısından fazlası Amazon bölgesinde olmak üzere 75 binden fazla yangın çıktı. Halen 2 bin 500 noktada yangınlar sürüyor. 2018’de ise 39 bin 759 yangın çıkmıştı. Yangınlardan yükselen dumanlar komşu ülkeler, Peru, Bolivya ve Paraguay’a kadar ulaştı. Duman tabakası şimdi doğuya Güney Amerika’nın Atlas Okyanusu kıyılarına ilerliyor.

Brezilya Çevre Bakanı Ricardo Salles, çarşamba günkü Twitter mesajında yangınlara kuru hava, rüzgar ve sıcakların yol açtığını savundu. Ancak CNN’e konuşan INPE uzmanı Alberto Setzer’e göre yangınların yüzde 99’undan – kasıtlı ya da kazayla – insanlar sorumlu. Kurumun Başkanı Ricardo Galvao, uydu görüntülerine dayanan yangın verilerini açıkladıktan sonra Brezilya Devlet Başkanı Jair Bolsonaro tarafından görevden alınmıştı.

Çevreci gruplar yangınları Bolsonaro hükümetinin Amazonlar’ı endüstriyel tarım, madencilik ve kerestecilikle ekonomik faaliyete açma politikasına bağlıyor, Brezilya liderinin bu çabalarının tarım ve çiftlik arazisi açmak için ormanların yakılmasını teşvik ettiğini söylüyor. Bolsonaro’nun ocakta göreve gelmesinden bu yana ülkede ormansızlaşmanın üç kat arttığı tahmin ediliyor.

CNN’in meteoroloji uzmanlarından Haley Brink, Amazonlar’ın yağmur ormanı olması nedeniyle, aşırı nem yüzünden yangın çıkarmanın zor olduğuna dikkat çekiyor ve “Hayvanların otlatılması için arazi açmak amacıyla yangın çıkartmak için en uygun zaman şimdi. Çünkü yağmur mevsimi olmaması nedeniyle bitki örtüsü kuru” diyor. Haley, havaların eylülde daha da ısınacağına dikkat çekiyor.

Bolsonaro’dan Macron’a tepki: Sömürgeci zihniyet

Yağmur Ormanları‘nda arka arkaya çıkan orman yangınları, Brezilya Devlet Başkanı Jair Bolsonaro ve Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron arasında polemik konusu oldu. Macron, yangınların hafta sonunda ev sahipliği yapacağı G7 Zirvesi‘nde öncelikle ele alınması gerektiğini söyledi. Bolsonaro ise Macron için “Sömürgeci bir zihniyete sahip” dedi. Jair Bolsonaro, Facebook hesabından yaptığı açıklamada, Fransa liderinin kişisel siyasi kazançları için Brezilya‘nın içişlerine karışmaya çalıştığını belirtti: “Fransa Cumhurbaşkanının Amazonlarla ilgili sorunların bölge ülkelerinin katılımı olmadan G7’de görüşülmesi önerisi sömürgeci düşüncenin göstergesidir.” Bolsonara, Brezilya hükümetinin doğru verilere ve karşılıklı saygıya dayalı bir şekilde diyaloğa açık olduğunu söyledi.