Afşin’e ek ünite için ÇED toplantısında halk konuştu: Termik santral istemiyoruz

Haber: Fırat BULUT

*

Maraş’ta bulunan Afşin- Elbistan A Termik Santrali 1984’ten beri bölge halkını zehirlemeye devam ediyor. Temiz Hava Hakkı platformu tarafından 2018’de yapılan araştırmaya göre 17 bin erken ölüme yol açtığı belirtilen termik santralde ek iki ünite yapılması planlanıyor.

Bölgede yaşayanların sağlığına, doğaya ve gezegene büyük zararlar vermesine rağmen santralin kapasitesinin genişletilmesi için hazırlanan projenin ÇED toplantısı önceki gün Afşin’de gerçekleştirildi.

Afşin Belediyesi salonunda saat 14.00’da başlayan Halkın Bilgilendirilmesi Toplantısı’na başta bölge halkı olmak üzere çok sayıda çevreci kurum ve siyasi parti temsilcileri katıldı.

Kaynak: Mehmet Temel

Kanal İstanbul’un da ÇED raporunu hazırlayan Çınar Mühendislik firması adına sunum yapan Çevre Mühendisi Ziya Karpuz, alınacak tedbirlerle kömürlü santralin çevreye vereceği zararın önüne geçileceğini iddia etti.

Projeye ilişkin firma tarafından yapılan sunum sonrası söz hakkı verilen katılımcılar bölgede yaşanan kanser vakalarına, erken ölümlere, yer altı sularının çekilmesine, Maraş ve çevresindeki hava kirliliğine dikkat çekti.

Video: Mehmet Temel 

Elbistan Doğayı ve Hayatı Koruma Platformu gönüllüsü İbrahim Yalçın, platform olarak ilk günden santrale ilişkin sürecin takipçisi olduklarını belirterek firma yetkililerinin projeyi ‘zararı olmayan bir tesis gibi’ sunmalarını eleştirdi.

Yalçın ‘‘Biz burada yaşıyoruz, yaşadıklarımızın tam tersi anlatılıyor. Sabah kalktığımızda arabalarımızın üstü tozla doluyor, yeraltı sularının çekilmesini yaşıyoruz. Kışlaköy’de çıkan suya bakın. Termik santrallere ilişkin bilirkişi raporları var. Tarım toprağı 250 bin yılda oluşuyor. Rehabilite de olmaz bu topraklar, kayboluyor, yok oluyor… Hazırladığınız raporlarda suya, havaya, toprağa zararı yok diyorsunuz. İlk kurulduğunda iyi zannettik ancak sonrasında etkisini anladık. İlla doğayı kirletmek zorunda değiliz” şeklinde konuşarak projeden vazgeçilmesini istedi.

Kaynak: Mehmet Temel

Yaklaşık 40 yıldır bölgede faal olan Afşin Elbistan A ve B Termik Santrallerinden kaynaklı yakınlarını kaybeden yurttaşlar ve hava kirliliği nedeniyle hastalananlar da toplantıda söz aldı. Yöre halkı mevcut santrallerin kapatılması gerekilirken kapasite arttırılmasına gidilmesine tepki gösterdi.

Elbistan Muhtarlar Derneği Başkanı Hayri Kale, yeraltı su kuyularının çekilerek susuz bırakıldıklarına ve proje ile Hurma Çayı’ndan su çekileceğine dikkat çekti.

Elif Tor, iki yılda akciğer rahatsızlığı geçirdiğini belirterek ‘‘Bu bölgede yaşayan biri olarak kesinlikle hayır diyorum. Hepinizi bu konuda göreve davet ediyorum’’ sözleri ile projeye karşı olduklarını söyledi.

İklim Adaleti Koalisyonu da Maraş’ta santralin kapasite artış talebinin ÇED toplantısına katıldı. Koalisyondan Levent Büyükbozkırlı da konuya ilişkin olarak “35 yıldır çevre mevzuatına aykırı çalışan santrale ilave kapasite eklenmesinin sağlık, ekosistem üzerindeki arttırıcı etkileri kabul edilemez” şeklinde konuştu.

Maraş’ta Afşin Elbistan A Termik Santrali’nin kapasite artışı talebinin ÇED toplantısındaydık.

Koalisyonumuzdan Levent Büyükbozkırlı: 35 yıldır çevre mevzuatına aykırı çalışan santrale ilave kapasite eklenmesinin sağlık, ekosistem üzerindeki arttırıcı etkileri kabul edilemez. pic.twitter.com/SPy0BIxd8x

— İKLİM ADALETİ KOALİSYONU (@iklimadaleti_k) April 27, 2022

‘Kanser hastası iki kişiden biri Afşinli’

2015’te çocuğunun kanser hastalığına yakalandığını ifade eden Cuma Binboğa ise “Tedavi için Kayseri’ye gittik. Oradaki kanser hastası iki kişiden biri Afşinliydi. Çelikler Holding’in mevcut işletmesi ortada. Her hafta bir işçi ölüyor iş güvenliğinden. Benim ailemde kanserden ve astımdan ölenler var. ‘Filtre taktırdık’ diyorlar, hani nerede filtre? C Termik Santrali’ne karşı nasıl mücadele ettiysek buna karşı da aynı mücadeleyi vereceğiz” dedi.

Kanserden abisini kaybeden Nurettin Doğan ise eşinde beyin tümörü olduğunu, kardeşinin KOAH hastası olduğunu belirterek hiçbir geliri olmamasına rağmen santral nedeniyle Çoğulhan Köyü‘nden taşınmak zoruna kaldığını anlattı.

‘Yakamızdan düşün’

Devlet tarafından kendilerine yıllardır arazi kirliliği parası verildiğine dikkat çeken Doğan Çırçı ‘‘Devletin kirlilikten haberi var yani. Kilometrelerce öteden pislik kokusu geliyor. Biz sizden iş aş istemiyoruz. Yakamızdan düşün istiyoruz’’ sözleri ile projeye tepki gösterdi.

“Süleyman Demirel demişti ki; ‘Burası çok gelişecek’, toprağı ile geçinenler  kanserden, yoksulluktan öldü.”

Çoğulhan Köyü‘nden Orhan Öznur ise 1975’te Afşin A Termik Santrali’nin temelini atan  dönemin Başbakanı Süleyman Demirel’in sözlerini hatırlatarak ‘‘O proje yapıldığında biz çocuktuk. Temeli atılırken biz oradaydık. Sayın Süleyman Demirel, ‘Burası çok gelişecek, bölge için çok iyi olacak’ dedi. İnsanlar iş sahibi oldu ama özellikle yoksul, toprağı ile geçinenler geriledi. Oraların insanları arasında kanserden, yoksulluktan ölenler oldu. Sürekli gaz,  kül yağdı. Çoğulhan bir küllük oldu, insan yaşamıyor artık. Ben yakınlarımı kaybettim’’ ifadelerini kullandı.

Afşin Belediyesi’ne ait salonda gerçekleşen toplantıya katılan 100’ü aşkın katılımcıdan onlarcası söz alarak projenin iptal edilmesini istedi. Basının yoğun ilgi gösterdiği toplantıya kentteki siyasi parti temsilcileri de katıldı. Muhalefet partilerinin temsilcilerinin yanı sıra iktidar partisinin yerel temsilcileri de toplantıya katılması dikkat çekti.

Mühendis, avukat, emekli, köylü, genç, yaşlı, çevreciler, siyasi parti temsilcileri… Afşin ve Elbistan bölgelerinde yaşayan herkes santrallere karşı. 

Temiz Hava Hakkı Platformu’ndan halk sağlığı uzmanı Prof. Dr. Ali Osman Karababa da  toplantıda sunum yaparak termik santrallerin hava kalitesine etkisi ve hava kirliliğin kanser ve diğer hastalıklar açısından zararlarını değerlendirdi.  Yıllara göre kanser vakalarına ilişkin verileri paylaşan Karababa, kanser kayıt sistemi verilerinin Bakanlığın veri tabanında olmasına rağmen kamuoyu ile paylaşılmadığına dikkat çekti.

Bilim yalan söylemez! Kömür hasta eder ?

Afşin-Elbistan'da yapılmak istenen 2 büyük ek ünite için düzenlenen ÇED toplantısında hocamız @aokarababa bölgeden Ankara Onkoloji Hastanesine başvuran kanser hastası sayısının santralden sonra 10 yıl içinde 10 kat arttığını belirtiyor❗️ pic.twitter.com/crIPT8x8mW

— Temiz Hava Hakkı (@temizhavahakki) April 27, 2022

Hava kirliliğinin kanser yaptığı ilk sektörün termik santraller olduğunu söyleyen Karababa , ‘‘Sadece kanser değil, böbrek, karaciğer sorunları gibi başka sorunlara da neden oluyor. Temiz enerji yöntemleri varken yeni ölüm makineleri yapmaya kimsenin hakkı yok’’ dedi ve termik santrallerin kapatılması gerektiğini belirtti.

Afşin için kritik gün!

Hava kirliliği en yüksek ilçe olan Afşin'de, kömürlü termik santrale iki yeni ünite yapılmak isteniyor. Bugün proje için halk katılım toplantısı düzenlenecek.

Projenin durdurulması için Merve bir kampanya başlattı:
? https://t.co/wZrmw9eVhb@csbgovtr pic.twitter.com/S1v4WWE9eV

— Change.org Türkiye (@ChangeTR) April 27, 2022

Greenpeace: Bin 900 erken ölüme neden olacak 

Greenpeace Türkiye adına toplantıya katılan İklim ve Enerji Proje Sorumlusu Onur Akgül Maraş’ı etkileyen termik santrallerin 1984’e dayandığını belirterek ‘‘O zamanlar ÇED yoktu, insanlara etkileri tam ölçülemedi, bilinemedi. 2018’de yaptırılan analizde yerelde yaşayanları doğrulayan bir istatistik çıktı. 17 bin insan ölmüş termik santraller yüzünden, insan dehşete düşüyor” ifadelerini kullandı.

İlgili haber: ‘Afşin A santraline eklenmesi planlanan iki ünite 1.900 erken ölüme neden olacak’

Santralın genişletilmesi ile ilgili yakın zamanda yaptırdıkları analiz sonuçlarını da paylaşan Akgül, ÇED toplantısında şunları söyledi:

“Çoğulhan, santralden önce sekiz bin ila 10 bin nüfuslu, mutlu, sosyal ve tarımla geçinen bir köydü. İnsanlar artık orada yaşayamaz oldu, boşaldı. Nüfusu bin ila bin beş yüze düştü. Siz gelecekten bahsediyorsunuz ama yaşanmış bir gerçek var.”

Toplantı sonrası ulaştığımız Onur Akgül, halkın projeye karşı çok yoğun bir itirazı olduğunu belirtti. Bölgedeki faal santraların ve planlanan projenin Paris İklim Anlaşması ilkerlerine de zıt olduğuna dikkat çeken Akgün, “Bu noktadan itibaren bu santralleri iptal etmemek hukuki bir durum da yaratıyor. Anlaşma ile emisyonların düşürülmesi kararına imza attık, fakat burada ölçülen değerler belirlenen seviyenin çok üstünde. Bütün dünya kömür santrallerinden vazgeçiyor. Bu kadar kaybedilen insandan sonra projede ısrar etmek yanlıştır’’ dedi ve projenin iptal edilmesini, mevcut santrallerin kapatılması gerektiğini söyledi.

Greenpeace Akdeniz’in Enerji ve Temiz Hava Araştırma Merkezi‘ne (CREA) yaptırdığı analize göre, Afşin A Santrali’ne eklenecek iki yeni ünite 1900 erken ölüme neden olacak; 500 kilogramı 1500 kilometrelik mesafe içinde olmak üzere, bölgede yılda 960 kilogram cıva birikimi yaratacak. Santralin salacağı PM (parçacık madde) kirliliği, Karadeniz Bölgesi’ne kadar yayılacak.

Greenpeace bölgede faal olan Afşin A ve Afşin B santrallerinin yarattığı tahribatı açıkladı:

•  2018’de yaptığımız çalışma, bu iki santralin, faaliyete geçişlerinden 2018’e kadar tahminen toplam 17 bin erken ölüme neden olduğunu, 
• Planlanan altı ek santralin ekonomik ömürleri boyunca çalıştığı koşulun eklenmesi ile bu sayının 32 bine yükselebileceğini ortaya koymuştu.

Planlanan Afşin A Santrali Genişletme Projesinin Gelecekteki Hava Kalitesi ve Sağlık Etkileri Raporunda santraller nedeniyle ortalama sıcaklıkların da arttığına işaret edilerek çalışmaya dikkat çekildi. Buna göre: 

• 1984’te ova içerisinde gözlenen sıcaklıklar 33 derece iken, 2010 yılında 38 dereceye yükselmiştir.
•  A sektörü içerisinde 1984’te gözlenen en düşük sıcaklık 21,5 derece iken, 2010 yılında en düşük değer 31,2 derece ölçülmüştür. Sektör içerisinde en yüksek sıcaklıklar özellikle kömür taşıma bantları çevresinde 2003 ve 2010 yıllarında ortalama 49 derece ölçülmektedir.