ManşetSivil Toplum

Af Örgütü, “Türkiye, Ermenistan ve Azerbaycan vicdani ret hakkını tanımalı”

0

15 Mayıs Dünya Vicdani Ret Günü’nde Uluslararası Af Örgütü bir açıklama yayınlayarak Ermenistan, Azerbaycan ve Türkiye’nin vicdani ret hakkını tanıması gerektiğini belirtti.

Af Ögütü’nün sitesi amnesty.org‘da yayınlanan açıklamanın tam metni şu şekilde;

“Bugün 15 Mayıs Dünya Vicdani Retçiler Günü ve Uluslararası Af Örgütü askerlik hizmetine karşı vicdani ret hakkının tanınması için yaptığı çağrıyı yineliyor.

Yaklaşık iki yıl önce Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) düşünce, vicdan ve inanç özgürlüğü haklarına saygı gösterilmesi yükümlülüklerinin bir parçası olarak, bireylerin vicdani ret haklarına da saygı gösterilmesi gerektiğine kanaat getirdi. Bu kararla Avrupa yasaları uluslararası insan hakları standartları ile uyumlu hale getirildi.

Buna rağmen üç Avrupa ülkesi olan Türkiye, Azerbaycan ve Ermenistan hala bu hakkı tanımıyor. Artık bu ülkelerin de vicdani ret hakkını tanımasının tam zamanıdır.

AİHM, tarihi bir kararında Ermenistanlı bir Yehova Şahidi olan Vahan Bayatyan’ın davasında Bayatyan lehine ve Ermenistan devleti aleyhine karar verdi. Bayatyan 2003 yılında vicdani ret hakkını kullanarak askerlik hizmetini yapmayı reddettiği için iki buçuk yıl hapis cezasına mahkum edilmişti.

Temmuz 2011’deki Bayatyan – Ermenistan davasını, Türkiye’de aralarında Kasım 2011’deki Erçep – Türkiye’nin de olduğu, bir dizi dava izledi. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Türkiye’ye vicdani ret hakkının tanınmasının şart olduğunu açıkça söyledi. Ancak, hükümetten son dönemde gelen açıklamalar, bu kararı uygulamayacakları yönünde. Türkiye hükümeti tarafından yapılan açıklamalara göre vicdani ret hakkı sadece Türkiye profesyonel ordu sistemine geçerek mevcut askerlik hizmeti sistemine son verirse tanınacak.

AİHM, 2006 yılındaki Ülke – Türkiye davası kararında, yasaların askerlik yapmayı reddeden vicdani retçilerin sürekli bir şekilde kovuşturmaya uğramasını ve mahkum edilmesini engelleyecek şekilde değiştirilmesini istedi. Türkiye bu kararı uygulama konusunda da başarısız oldu.

Azerbaycan, tutuklu vicdani retçileri serbest bırakma ve Avrupa Konseyi’ne katıldıktan sonraki iki yıl içinde alternatif sivil hizmet sunma taahhütünü yerine getirmedi. Ayrıca, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komitesi tarafından birçok kere tavsiye edilmesine rağmen, vicdani retçilerin zorunlu askerlikten muaf tutulmalarını ve alternatif sivil hizmet imkânını sağlayacak yasaları hayata geçirmekte de başarısız oldu.

Azerbaycan anayasası alternatif sivil hizmet imkanını öngörse de, vicdani ret hakkının uygulanmasını güvence altına alacak gerekli yasal düzenleme bulunmuyor. Dahası ülkedeki diğer yasalar, askerlik hizmetini reddedenleri iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırıyor. Yakın tarihte Ganja şehir mahkemesi, genç bir Yehova Şahiti olan Fakhraddin Mirzayev’a, inançlarına dayanarak askerlik yapmayı reddettiği için bir yıl hapis cezası verdi.

Azerbaycanlı yetkililer, alternatif sivil hizmet kanununun geciktirilmesine Ermenistan’la aralarındaki çözülmeyi bekleyen Karabağ sorununu gerekçe gösteriyor.

Ermenistanlı yetkililer de bu çözülmemiş sorunu aynı şekilde gerekçe olarak kullanmakta. Öte yandan, Ermenistan’daki genç Yehova Şahidi erkekler dini inançları askerlik yapmayı yasakladığı için giderek artan sayıda ve daha uzun sürelerde hapsedilmeye devam ediliyor. Bir Avrupa Konseyi üyesi olarak, Ermenistan zorunlu askerlik hizmetinin yerine gerçek bir alternatif sivil hizmet imkanı sunmakla yükümlü. Ancak, Ermenistan’daki mevcut alternatif sivil hizmet halen ordunun kontrolünde. Bu durum, Yehova Şahitleri ve başka diğerlerinin vicdanen inançlarına aykırıdır.

Ermenistan hükümeti geçen yıl Mayıs ayında alternatif askeri hizmet ve alternatif çalışma hizmeti arasında fark yaratacak ve bunları ordunun kontrolünden çıkaracak yasal değişiklik sürecini başlattı. Ancak, aradan bir yıl geçmesine rağmen, halen değişikliklerin ne zaman hayata geçirileceği belirsiz.

Uluslararası Af Örgütü Türkiye, Azerbaycan ve Ermenistan hükümetlerine gecikmiş sorumluluklarını ve taahhütlerini yerine getirme ve askerlik hizmetine karşı vicdani ret hakkını tanıma çağrısında bulunuyor. Uluslararası Af Örgütü, aynı zamanda, askerlik hizmetine alternatif sivil hizmetin de tamamen sivil olması ve süre bakımından cezalandırılmaması çağrısında da bulunuyor.

Türkiye, Azerbaycan ve Ermenistan devletleri askerlik yapmayı  vicdani ya da dini nedenlerle reddettiği için hapsedilen herkesi hemen serbest bırakmalıdır”

(Amnesty.org)

 

More in Manşet

You may also like

Comments

Comments are closed.