By 
Haber: Fırat BULUT
*
Adıyaman’ın merkez ilçesi Kömür Beldesi sınırları dahilinde, DİEM Madencilik şirketi tarafından yürütülen mermer ocağı faaliyetleri yeniden yargıya taşındı.
Gaziantep Bölge İdare Mahkemesi, köylülerin mermer ocağı faaliyetlerinin durdurulmasına yönelik açtığı yürütmeyi durdurma talepli davada Adıyaman İdare Mahkemesi’nin vermiş olduğu “incelenmeksizin ret” kararını hukuka aykırı bularak iptal etti.
Fotoğraf: Fırat Bulut
Köylüler DİEM Madenciliğin faaliyetlerinin durdurulması istemiyle 18 Nisan 2022 tarihinde Adıyaman Valiliği’ne başvurdu. Valilik köylülerin aleyhine, başvurunun zımnen reddine karar verdi. Bunun üzerine köylüler 16 Haziran’da Adıyaman İdare Mahkemesi’ne başvurdu ancak İdari Mahkeme de “davanın esasının incelenmeksizin reddedilmesine” karar verdi.
Köylüler, çevreye zarar veren faaliyetlerin durdurulmasının taşra teşkilatından istenmesinin Çevre Kanunu hükümlerine göre mümkün olduğunu öne sürerek İstinaf’a başvurdu.
İstinaf’tan bir ilk niteliğinde karar
Avukat Barış Yıldırım
Gaziantep Bölge İdare Mahkemesi, 8 Kasım 2022 tarihli kararıyla Adıyaman İdare Mahkemesi’nin “davanın esasının incelenmeksizin reddine” ilişkin kararı hukuka aykırı bularak kaldırdı.
Köylüler adına dava açan Avukat Barış Yıldırım, İstinaf Mahkemesi’nin kararının istisna olduğunu, ilk defa Türkiye’de böyle bir karar verilmiş olduğuna dikkat çekerek sevindirici olduğunu söyledi.
Çevreye zarar veren projelere karşı yürüttüğü hukuki mücadele ile tanınan Yıldırım, karara ilişkin şunları söyledi:
“Bu bölgede çok sayıda mermer ocağı bulunuyor. Mermer ocaklarının faaliyetleri nedeniyle köylülerin su kaynakları zarar görüyor. Ayrıca bu bölge Bern Sözleşmesi ile koruma altına alınan dağ keçilerinin yaşam alanı. Her ne kadar projeye ilişkin ÇED süreci tamamlanmış ise de mermer ocağı faaliyetlerinin çevreye verdiği zarar nedeniyle yürütmeyi durdurma davası açtık. Gaziantep Bölge İdare Mahkemesi vermiş olduğu karar, çevreye zarar veren faaliyetlere karşı her zaman dava açabileceği anlamına gelmektedir.”
‘Bölgede onlarca mermer ocağı var’
Avukat Yıldırım, bölgenin temel geçim kaynağının tütün ve tarım olduğuna işaret ederek “Tütünün verimli, kaliteli olabilmesi için kaynak sularının temiz olması lazım. Mermer ocağı faaliyetleri nedeniyle su kaynaklarının yok olması ve kirlenmesi tehlikesi mevcut. Ayrıca proje Adıyaman-Urfa-Diyarbakır 1/100000 ölçekli Çevre İmar Planı’na aykırı bir proje. Köylülerin talebi ile yürütmeyi durdurma davası açtık. Doğaya ve köylülerin yaşan alanlarına, yaban hayata zarar veren bu projenin iptal edilmesi için mücadele edeceğiz” dedi.
Kömür Belediyesi Başkanı Erkan Karakaş
Kömür Belde Belediye Başkanı Erkan Karakaş da yeniden hukuki süreç başlatmalarına ilişkin konuştu. Karakaş, daha önce açılan davada hukuki sürecin köylülerin aleyhine sonuçlandığı hatırlatarak “Bu mermer ocağı projesi 2016 yılında gündeme geldi. ÇED süreci bitikten sonra iptal davası açtık. Dava Danıştay’a kadar gitti ancak hukuki süreç köylülerin aleyhine sonuçlandı” ifadelerini kullandı.
Mermer ocakları faaliyetlerinin yaşam alanlarına kadar uzandığı ve zarar verdiğini belirten Karakaş “Köylüler birçok kez şirketin faaliyetlerini engelledi. En son Şubat ayında Danıştay’ın şirket lehine karar vermesi sonrası şirket ‘sizin yapacağınız bir şey yok, biz gelip çalışacağız’ dedi. Buna karşı köylüler toplanarak mermer ocağına karşı mücadele etme kararı aldı. Yedi ila sekiz mahallemiz kadın, çocuk, yaşlı; hepsi birleşti ve iş makinalarının önüne geçti. Köylülerin tepkisi, engellemeleri ile şirket çekildi. Biz de yeniden bir hukuki süreç başlatmak ve mahkeme kararıyla çevreye zarar veren bu faaliyetleri engellemek istedik” şeklinde konuştu.
Erkan Karakaş, bölgede mermer ocaklarının ilk olarak 2000’li yılların başında gündeme geldiğini belirterek “Bizim beldenin kuzey bölgesinde yer alan Kaşköy (Sarmikan) köyünde ilk ocak açıldı. O zaman toplum mermer ocaklarının zarar ve tahribatlarının farkında değildi. Şirket sahipleri muhtarlar üzerinden ‘işçi alacağız, doğaya zararı yok vs’ diyerek ilk ocağı açtı” dedi.
Fotoğraf: Fırat Bulut
‘Mermer faaliyetleri hayvancılığı olumsuz etkiledi’
Bölgede su kaynaklarının bulunduğunu ifade eden Karakaş şunları söyledi:
”Bu bölge su kaynaklarımızın beslendiği, hayvanlarımızın otlatıldığı, dağ keçilerinin yaşadığı bir mevki. Kaşköy’deki ilk mermer ocağının açılması sonra peş peşe yedi ila sekiz mermer ocağı açıldı. Daha sonra bu şirketler alan genişlemesine giderek dere yatağına girdi. Çevre köylerin hayvanlarını suladığı yerler. Artuk hayvanlar gündüz vakti orada su ihtiyaçlarını karşılayamadı. Bu ve başka nedenlerle de köylüler hayvanlarını satmaya başladı. Mermer faaliyetleri hayvancılığı olumsuz etkiledi. Bunun yanında buradaki yaban hayatı da ciddi bir şekilde etkilendi. Dağ keçilerinin yaygın olduğu bir mevki. Atık sularından, çevreye atılan patar denilen patlayıcı maddeleri yemeleri nedeniyle yaban hayvanları ölümleri yaşandı.”
‘Belediyenin suyu mermer ocakları nedeniyle iptal edilmiş’
Son olarak mermer faaliyetlerinin bütün canlıların yaşam alanlarına zarar verdiğini söyleyen Karakaş şunları aktardı:
“Asıl can alıcı zarar. Bizim beldemizde Kömür Çeşmesi dediğimiz büyük bir kaynak var. Bizim 10 -11 mahallemizin içme suyu burdan karşılanıyordu. Ayrıca üç bin dönümlük, binlerce yıllık bir bahçelik alan vardı, buranın sulama suyu Kömür Çeşmesi ile karşılanırdı ve artısı baraja akardı. Mermer ocaklarından sonra o su içilmez oldu. Belediyenin suyu iptal edilmiş oldu bu mermer faaliyetleri nedeniyle. Baraja akan su yarıya yarıya düştü. İlk 10-15 yıl bu bölgelerde çok fazla patlayıcı kullanıldı. Bu patlamalar nedeniyle yer altı su kaynakları yatak değiştirdi, yarı yarıya düştü. 2016 sonrası mermer ocakları Kömür Beldesi’nin daha iç kesimlerine girmeye çalıştı. Köylüler sürekli teyakkuzda. Halk iş makinaların önünü kesti fiziki şiddete varan tartışmalar yaşandı. O zaman geri çekildiler iş mahkemeler üzerinden sürüyor.”
Comments