Venezuela Başkanı Hugo Chavez, ülkesinde çok sevilmesi, emperyalizm karşıtlığıyla ve çok renkli kişiliğiyle, kuşkusuz nevi şahsına münhasır biri olarak hatırlanacak. Belki daha az bilinen bir yönü ise Monsanto ve GDO’lu tohumlara hayır diyen ilk lider olması.
.jpg)
2004 yılında, 60 milyondan fazla çiftçiyi temsil eden bir uluslararası çiftçi kuruluşu La Via Campesina Chavez Yönetimi’nin Monsanto ile anlaşma imzaladığını öğrenince, yönetimi Monsanto ve Cargill’in Venezuela’da transjenik soya üretimi yapmanın yollarını aradıklarına dair uyarır.
Bunun üzerine Nisan 2004’te Chavez, “bu proje bitti” der, Venezuela topraklarında GDO’lu tarım yapılmasını yasakladığını açıklar. Böylece Başkan Chavez, Monsanto’nun 2,000 kilometre karelik bir alanda GDO’lu soya üretme planlarına da engel olmuş olur. Chavez, bu kararını Venezuela Anayasası’nda yer alan Gıda Egemenliği ve Güvenliği maddelerine aykırı olduğu için aldığını belirtir. Chavez, bu tarım alanlarının Monsanto’nun GDO’lu soyası yerine yerel bir bitki olan yuka üretimi için kullanılacağını ve dünya çiftçilerinin yararlanabileceği ve yerel tohumların korunacağı büyük bir tohum bankasının kurulacağını açıklayarak büyük bir adım atar.
Günümüzde Güney Amerika’daki soya üretimi gerçek bir çevre felaketi olarak nitelendiriliyor.
Yüksek protein içerikli soya fasulyesinin yaklaşık %80’ini hayvan yemi olarak kullanılmakta. 2010 verilerine göre, dünya soya üretiminde %33 ile birinci sıradaki ABD’yi, %27 ile Brezilya ve 21% ile Arjantin takip ediyor. Dünya soya üretimin %77’i GDO’lu soya. Arjantin, Brezilya, Paraguay, Uruguay, Şili ve Bolivya’da soya üretimini sadece GDO’lu soyadan oluşmakta ve büyük kısmı ithal amaçlı.
“Yeşil Altın” olarak görülen GDO’lu soya üretiminin, bir de genel olarak monokültür olarak uygulandığını da unutmayarak, bu ülkelerde yol açtığı çevre felaketlerini genel başlıklar altında toplayabiliriz:
- İklim değişikliği, ısı artışı, su havzalarının kaybolması ve sera gazı emisyonu
- Biyoçeşitliliğin azalması
- Ormanların yok edilmesi
- Aşırı pestisit ve herbisit kullanımına bağlı olarak toprak, su, insanlar ve vahşi tabiatın zehirlenmesi
- GDO’lu tarımın yayılması
- Toprak mülkiyetinin çiftçiden kurumsal şirketlere geçmesi
- Gıda egemenliğinin yitirilmesi
- Açlık oranında artış yaşanırken, kurumsal karlılığın da artması
- Yerel halkın taşınmak zorunda kalması
Bazı çarpıcı örnekler:
- Brezilya’da, Amazon bölgesinde 1,2 milyon hektardan daha büyük bir alan soya üretimi için yok edildi (2010 verileri). 2007’de GRAIN yayınladığı bir bildiride önümüzdeki 10 yıl içinde soyanın Amazon Havzası’nın çoğunu ele geçireceğine ve işler bu hızla giderse tropik ormanın kuruyarak bir bozkıra dönüşebileceğine ve Brezilya’nın önlem alması gerektiğine dair uyardı. Bunun sadece Brezilya’yı değil, tüm dünyayı ilgilendirmesinin nedeni ise Amazon Ormanı’nın devasa bir biyokütle olarak küresel iklimi düzenlemede oynadığı rol. Amazon Ormanı’nın yok olması, kendi başına atmosfere 90 milyar ton karbon salınmasına yol açarak küresel ısınma %50’lik bir ivme kazandırmaya yeterli.
- Paraguay’da Atlantik Yağmur Ormanı’nın tahminen %90’nın ekim alanı için yok edildi, binlerce bitki çeşidi, yüzlerce ender kuş ve jaguar gibi nesli tükenmekte olan hayvanlarla birlikte. (2011 verileri)
- Arjantin’de soya üretimine ayrılan 18 milyon hektarlık alan, ülkenin tarım alanın %50’sinden fazlasına tekabül ediyor.(2010 verileri)
2012’de Peru GDO’lu gıda ithaline, üretimine ve kullanımına 10 yıllık bir yasak getirdi. Aynı yıl, Meksika ise kendi mısır türlerini korumak için GDO’lu mısır ekimini yasakladı. Ancak bu iki iyi haber haricinde, bu bölge GDO’nun insan sağlığı ve doğa üzerindeki tüm tehlikelerine açık. Venezuela’nın bu kadar erken bir tarihte GDO’ya hayır demesinin değeri bugün daha net olarak görünüyor.
Kaynaklar:
Ayşe Bereket
