ABD‘nin Florida eyaletini etkileyen Helene Kasırgası‘nın ülke çapında yıkıcı etkileri sürüyor. ACCUWeather, Helene’in bu yıl ABD’de karaya ulaşan en güçlü kasırga olduğunu duyurdu.
Perşembe günü geç saatlerde saatte 225 kilometre hızla esen rüzgarla Florida kıyılarını vuran Helene Kasırgası on yıllardır Meksika Körfezi‘nde yaşanan en büyük fırtınalardan biri. Federal Acil Durum Yönetim Ajansı (FEMA) başkanı Deanne Criswell, kasırgayı “ciddi altyapı hasarına” neden olan ve küresel ısınma nedeniyle daha da kötüleşen “gerçek bir çok eyaletli olay” olarak nitelendirdi.
Güney Carolina, Georgia, Florida, Kuzey Carolina, Virginia ve Tennessee‘de en az 95 kişinin öldüğü açıklanırken pek çok “kayıp vakası” olması nedeniyle bu sayının artabileceği belirtiliyor. Kuzey Carolina’da kayıp ihbarları üzerine çalışan yerel yetkili Avril Pinder sadece bir ilçede “600 kayıp ihbarı” aldıklarını duyurdu. Bölgedeki cep telefonu kulelerinin devre dışı kalmasıyla yüzlerce insan yakınlarıyla henüz iletişime geçemediği için haber alınamayanlar listesinde yer alıyor.
Rural towns in NC, GA, FL, and TN have been wiped out by Hurricane Helene.
Why is this not all over the news?
— End Wokeness (@EndWokeness) September 29, 2024
Altı eyalette etkili olan şiddetli yağışlar pek çok mahallede ev ve işyerlerini kullanılamaz hale getirdi. Sağanak yağmurlar yolları çökertip köprüleri yıkarken, kalın çamur yığınları ve yüzen molozlar sokaklarda ulaşımı imkansız hale getirdi. Kuzey Carolina’da fırtına yüzyılın en kötü sel felaketini tetiklerken, Vali Roy Cooper durumu “felaket” olarak tanımladı.
FEMA Yöneticisi Deanne Criswell Kuzey Carolina’nın batısında “hala çok aktif bir arama ve kurtarma görevinin” kendilerini beklediğini açıklarken “Yolların ve köprülerin hasar görmesi nedeniyle bazı bölgelerle bağlantının kesildiği dağların coğrafyası nedeniyle birçok toplulukla iletişim kopukluğu yaşanıyor” dedi.
PowerOutage.us da etkilenen bölgelerde toplam 2 milyondan fazla insanın elektriksiz kaldığını duyurdu. En fazla elektrik kesintisinin yaşandığı Güney Carolina’da Vali Henry McMaster, ekiplerin fırtınanın yıktığı elektrik direklerini onarma çalışmalarını sürdürdüğünü belirterek “İnsanların sakin kalmasını istiyoruz. Yardım yolda, sadece zaman alacak” dedi.
Şiddetli rüzgar, hortum ve sel riski sürüyor
Bir kasırganın gücünü ölçmenin en yaygın yolu, bir fırtınanın merkezindeki sürekli rüzgar hızına göre 1’den 5’e kadar kategorilendiren Saffir-Simpson Ölçeği ve 5 en güçlü kategori. FEMA’nın bu ölçeklendirmeye göre ‘4. Kategori’ bir fırtına olarak sınıflandırdığı Helene, perşembe gecesi Florida’nın kuzeybatısında eyaletin Meksika Körfezi kıyısındaki Big Bend bölgesinde karaya ulaştı ve sonraki altı saat boyunca “kasırga” olarak devam etti.
Kasırga önemli ölçüde zayıflamış olsa da hava tahmincileri şiddetli rüzgarların, sellerin ve hortum tehdidinin devamı konusunda uyarılarını sürdürüyor. ABD hava durumu servisi pazar sabahı yaptığı açıklamada, “Ek yağışların devam eden selleri şiddetlendirmesi beklenmiyor ancak doymuş topraklar nedeniyle aşırı akışa yol açabilir” uyarısı yaptı.
Grist’e konuşan uzmanlar, Helene’i özellikle güçlü bir fırtına haline getiren üç faktöre dikkat çekiyor: “Her kasırga gibi onun da güç kaynağı, buharlaşırken atmosfere enerji veren ılık okyanus suyu. Helene Karayip Denizi boyunca ilerlerken, uzmanlara göre iklim değişikliğinin en az 300 kat daha olası hale getirdiği olağanüstü sıcak okyanus sıcaklıklarından beslendi. Böylece kasırga, Körfez kıyısına doğru ilerlerken hem alışılmadık derecede sıcak hem de derin olan sulardan güç topladı.”
İklim krizi, kasırgaların şiddetini artırıyor: Mega kasırgalara ‘Kategori 6’ gerekliNOAA uyardı: Bu kasırga sezonu on yılların en kötüsü olabilir
El Niño yüzünden ‘kasırga rotası’ aşırı ısınan Atlantik’te 2024 zor geçecek
Uzmanlar, ısınan okyanus suyunu kasırga için “yüksek oktanlı yakıttan oluşan büyük bir havuza” benzetiyor.
Daha önce yayınlanan verilere göre Meksika Körfezi’nde şu anda “olağanüstü sıcak sular” gözlemleniyor ve deniz yüzeyi yılın bu dönemi için normalin yaklaşık 2 derece üzerinde.
The water receded at Biltmore Village today revealing the devastation. I have been in this area many times, and today it was not recognizable. Now that the water is gone the rebuilding process can begin #helene #ncwx #asheville pic.twitter.com/ZgMYFrZJ07
— Dan Whittaker (@severeforecast) September 30, 2024
Yüzlerce kişi evsiz, milyonlar elektriksiz yardım bekliyor
Floridalılar ise yeni bir haftaya erzak ve elektrik sıkıntısı ile başlıyor. Yolların ve köprülerin yıkıldığı pek çok ABD kentinde yüzlerce kişi evsiz kalırken milyonlarca insan hala elektriksiz bir şekilde yardım bekliyor ve elektrik altyapısının onarılmasının bir haftayı bulması bekleniyor.
Elektrik şirketleri ev ve işyerlerine yeniden elektrik sağlamak için çalışırken bir yandan da hasar görmüş ve kapanmış yollarla uğraşıyor. ABD Ulaştırma Bakanlığı’ndan Federal Karayolu Yöneticisi Kristin White Kuzey Carolina’da yaklaşık 300, Güney Carolina’da ise 150 yolun hasar nedeniyle kullanıma kapalı olduğunu açıkladı.
Fortune’un aktardığına göre Helene Kasırgası’nın yol açtığı toplam hasar ve ekonomik kaybın 110 milyar dolara ulaşması bekleniyor. AccuWeather’ın toplam hasar ve ekonomik kayba ilişkin ön tahmini ise 95 milyar ila 110 milyar dolar arasında.
Başkan Joe Biden’ın bu hafta içinde “acil müdahale operasyonlarını aksatmayacak şekilde” kasırgadan etkilenen noktaları ziyaret etmesi bekleniyor.
Yeni bir fırtına yolda
Bölge halkı hala Helene Kasırgası’nın bıraktığı yıkımla boğuşurken bu hafta Meksika Körfezi’ne başka bir fırtınanın yaklaştığı uyarısı yapıldı. WFAA, şu anda güney Karayipler‘i etkileyen bir fırtınanın ekim ayının ilk haftasında Meksika Körfezi’ne doğru hareket etmesinin beklendiğini duyurdu. Fırtınanın Meksika Körfezi’ne girdikten sonra tropikal fırtınaya dönüşme ihtimali, yüzde 50 olarak hesaplandı.
NOAA‘nın Ulusal Çevre Bilgi Merkezi uzmanlarına göre, ABD bu yıl temmuz ayına kadar 19 ayrı “milyar dolarlık” hava ve iklim felaketi yaşadı. Helene’den önce geçtiğimiz temmuz ayında Teksas’ı Beryl Kasırgası vurmuş; en az üç kişinin ölümüne, petrol limanlarının kapanmasına ve 2,5 milyondan fazla ev ve işyerinin elektriğinin kesilmesine neden olmuştu. Fırtına, Teksas’ta karaya çıkmadan önce de 1 Temmuz’da 5. kategori bir kasırga olarak Karayipler’e ulaşmış ve 11 kişinin ölümüne yol açmıştı.
İklim değişikliği Beryl Kasırgası’nın daha erken ve şiddetli yaşanmasına neden olduBeryl Kasırgası Karayipler’i vurdu, liderler zengin ülkelerden iklim desteği bekliyor
Helene Kasırga’sının vurduğu Florida’nın Big Bend bölgesinde de kasırgalar nadir değil. Geçtiğimiz iki yıl içinde birçok kasırga Florida’nın Big Bend kıyı şeridi boyunca karaya ulaştı. 2024 yılının başlarında Debby Kasırgası, Florida’nın Steinhatchee kenti yakınlarında, saate 80 mil hıza ulaşan rüzgarlara sahip bir 1. Kategori kasırga olarak karaya ulaştı.
2023 yılında Idalia Kasırgası, Florida Keaton Plajı üzerinden 4. Kategori kasırga olarak hızlı bir yoğunlaşma ile karaya vardı.
Florida’ya ulaşan Idalia kasırgası ‘son derece tehlikeli’ şiddete ulaştı
Uzmanlar, kasırgaların afet haline gelmesinde en temel nedenin iklim değişikliği olduğunu, olduğunu; daha sık ve daha güçlü bir şekilde karaya ulaşan fırtınaların çok daha büyük yıkıma yol açtığını söylüyor.
