İklim değişikliği sayısız deniz hayvanını baskı altına alıyor ancak denizanalarının okyanus ısınmasından faydalandığı ve yaşam alanlarını genişlettiği ortaya çıktı.
Almanya‘daki Alfred Wegener Enstitüsü‘nden (AWI) uzmanlar tarafından yapılan bir araştırma, sekiz farklı Arktik denizanası türünü inceledi. Bilgisayar modelleri aracılığıyla onları artan su sıcaklıklarına , deniz buzunun geri çekilmesine ve diğer değişen çevre koşullarına maruz bıraktılar .
Bilim insanları yüzyılın ikinci yarısına gelindiğinde sekiz türden yedisinin bu koşullar altında yaşam alanlarını kutuplara doğru genişletebildiğini buldu. Simülasyonlar, özellikle en büyük ısıran denizanalarından biri olan aslan yelesi denizanasının mevcut yaşam alanını neredeyse üç katına çıkardığını gösterdi.
NewScientist’te yayımlanan çalışma sonuçlarına göre, yalnızca Sminthea arctica türünün yaşam alanında, optimum sıcaklık aralığını bulmak için daha derinlere çekilmek zorunda kalması nedeniyle küçük bir azalma yaşayacağı öngörülüyor.
Helmholtz Araştırma Merkezi‘ne bağlı Alfred Wegener Enstitüsü’nde Arktik denizanası konusunda uzmanlaşmış genç bir araştırma grubu olan ARJEL’de (Arctic Jellies) kutup ve deniz anaları alanında çalışan Dmitrii Pantiukhin, “Bu sonuçlar, iklim değişikliğinin Arktik Okyanusu’ndaki ekosistemleri ne kadar dramatik bir şekilde etkileyebileceğini açıkça gösteriyor. Denizanası habitatlarının öngörülen genişlemesinin, tüm besin ağı üzerinde muazzam, kademeli etkileri olabilir” diyor.
Enstitüsüde çalışmalar yürüten Charlotte Havermans ise denizanalarının kuzeye doğru yayılmasının ekosistem üzerinde tahmin edilemeyecek etkileri olabileceğine dikkat çekiyor: “Bu türlerden bazılarının ekolojileri hakkında hiçbir şey bilmiyoruz.”
Havermans ve meslektaşları, en çok kaydedilen sekiz denizanası türünün ve bunların jelatinimsi akrabalarının büyük Kuzey Kutbu’ndaki dağılımına ilişkin çeşitli veri setlerini birleştirdi. Sadece bir veya iki santimetre uzunluğundaki küçük hidrozoa Aglantha digitale’den , 30 metreden daha uzun dokunaçlar geliştirebilen zehirli aslan yeleli denizanasına ( Cyanea capillata ) kadar uzanan temsili bir tür kümesine baktı.
Daha sonra , orta ila yüksek emisyon senaryosu altında, bu yüzyılın ikinci yarısında suların ısınmasına, buzların erimesine ve okyanustaki diğer değişikliklere yanıt olarak her bir türün yayılımının nasıl değişeceğini modellediler .
Buna göre, çoğu türün yayılış alanı genişleyecek ve çoğunlukla deniz buzunun kaybı nedeniyle Kuzey Kutbu’na doğru kayacak .
Balık nüfusu tehlikede
Denizanasının bazen istenmeyen etkilerle birlikte kuzeye doğru genişlemeye başladığına dair bazı göstergeler zaten mevcut. Havermans, Norveç’in Svalbard takımadasındaki fiyortlara işaret ediyor. Burada denizanası morina balığına üstünlük sağlayarak balıkçılığı sekteye uğratıyor. “Gerçekten kontrolü ele geçirebilir ve sonra orada neredeyse hiç balık kalmaz” diyor.
Deniz ekosistemindeki önemine rağmen şeffaf jelatinimsi organizmalar ekolojik çalışmalarda sıklıkla unutuluyor. Bu araştırma bilgimizdeki önemli bir boşluğu kapatıyor.
İklim değişikliği denizanalarının hakim olduğu bir okyanus anlamına gelebilir
Araştırmacılar gelecekte denizanası ve diğer jelatinimsi zooplanktonların iklim değişikliğinden yararlanacak az sayıda organizmadan biri olabileceğini söylüyor .
Yapılan çalışmalar, cnidarianlar, ktenoforlar ve pelajik tunikatlar olarak bilinen deniz organizmalarının yalnızca artan su sıcaklıklarında değil, aynı zamanda besin kirliliği veya aşırı avlanma olduğunda da gelişebildiğini doğruladı. Tüm bu faktörler bir araya geldiğinde, balıkların hakim olduğu çeşitli deniz ekosisteminden denizanasıyla dolu bir okyanusa geçiş anlamına gelebilir. Pek çok araştırmacı şimdiden yaklaşan ‘okyanus jölesi’ konusunda uyarıda bulunuyor.
Denizanasının deniz ürünleri ağında önemli bir rol oynadığını dikkat çeken Pantiukhin, iklim değişikliğinin rolünü de şöyle açıklıyor:
“İklim değişikliği deniz organizmaları üzerinde daha fazla baskı yarattığından, jelatinimsi zooplanktonlara balık gibi yiyecek konusunda rakiplerinden bir adım öne geçebiliyor. Bu da tüm besin ağını ve sonuçta balıkların kendisini etkiliyor: Birçok denizanası türü balık larvaları ve yumurtalarıyla beslenir, bu da zaten baskı altında olan ve genellikle insanlar tarafından yoğun şekilde avlanan balık popülasyonlarının toparlanmasını yavaşlatabilir veya engelleyebilir .”
Pantiukhin, birçok insan için önemli bir besin kaynağı olan balığın gelecekte nasıl gelişeceğini merak eden herkesin denizanasına göz kulak olması gerektiğini ekliyor.
