By 
Dünyanın her bölgesinden 40 sivil toplum örgütünün temsilcileri, bağımsız gazeteciler Vedat Örüç ve Elif Kurttaş‘ın 27 Temmuz’da Adana‘da onlarca geri dönüşüm tesisinin bulunduğu bir sanayi bölgesini ziyaret ederken saldırıya uğramasına karşı bir dayanışma bildirisi yayımladı.
Bildiride, küresel plastik atık ticaretini yerinde araştıran gazetecilere ve buna karşı mücadele edenlere yönelik saldırılara ek olarak, atıkların sınırı aşan taşınımının da yasa dışı faaliyetlerle bağlantılı olduğunu kanıtlayan çalışmalara atıf yapıldı:
“Interpol, 2018’den bu yana, küresel atık ticaretiyle bağlantılı yasa dışı faaliyetlerde bir artış olduğunu ortaya koymuştur. Uluslararası Örgütlü Suça Karşı Küresel Girişim (GITOC), Türkiye ve Endonezya dâhil çeşitli ülkelere plastik atık göndermenin, yasadışı atık kaçakçılığı, kara para aklama ve mali suçlar dâhil olmak üzere organize suçlarla güçlü bağları olduğunu ortaya koymuştur.
Hem ithalatçı hem de ihracatçı ülkelerin, atık ticaret ağlarındaki suç faaliyetlerini ciddiye alarak, plastik atık ticareti faaliyetlerini azaltacak politikaların yanı sıra, çevre savunucuları için korumayı artırmalarını talep ediyoruz.
Örüç ve Kurttaş, Gezegen24 platformunda yayınlamak üzere plastik çöp ithal eden firmalarla röportaj yaptıkları sırada fiziksel saldırı ve tehdide maruz kalmış; kayıtlarına el konmuştu.
Olay üzerine gazeteciler tesis sahipleri hakkında suç duyuurusunda da bulunmuştu.
Gazeteciler ayrıca, sitede çalışan ve yasadışı olarak çalıştırıldığı düşünülen çok sayıda sığınmacı ve göçmen olduğunu gözlemlemiş ve bu tesislerdeki yasadışı emek sömürülerinin saldırının arkasındaki motivasyon olabileceğini iddia etmişti.
İthal atık hakında araştırma yapmak için gazeteci arkadaşım @elif_kurttas ile birlikte geldiğimiz Adana Geri Dönüşümcü Sanayiciler Sitesinde Akbulut G.D. ve Akgül G.D. firmalarının patron ve çalışanları tarafından alıkonulduk, sözlü tacize, hakarete maruz kaldık ve darp edildik. pic.twitter.com/V38EvVAoA0
— Vedat Örüç (@_Orucvedat) July 27, 2022
Dayanışma bildirisinde, bu saldırının dünya çapındaki benzerlerine de vurgu yapıldı:
“Bu olay, küresel plastik atık ticaretini araştıran gazetecilerin veya aktivistlerin saldırıya uğradığı veya tehdit edildiği ilk olay değil.
Endonezya’da da benzer bir olayda gazeteciler, medya izinlerinin iptal edilmesi riski nedeniyle atık ticareti davalarını araştırmaktan vazgeçmek zorunda kalmıştı. Bazı gazetecilere plastik atık ticaretinde üst düzey bir Endonezyalı bakan ve siyasi liderin de karıştığı ilişkiler ağını tespit ettikleri soruşturmalarına devam etmemelerinin söylendiği bildirildi. Olayı araştırmak üzere Endonezya’nın Bangun köyünde bulunan BBC ve Nexus3 kuruluşundan hikayeyi ekibe, iki kişi çekimi durdurmalarını dayatmıştı.
Malezya’daki benzer bir olayda, ithal edilen atıkların neden olduğu kirliliği araştıran gazeteciler ve aktivistler kimliği belirsiz kişilerce takip edilmiş ve tehdit edilmişti. Bu olayla bağlantılı olarak araştırma ekibindeki bir aktivistin evi çete üyeleri tarafından korku vermek amacıyla boya ile işaretlenmişti.”
BM Genel Kurulu‘nun, temiz, sağlıklı ve sürdürülebilir bir çevreye erişimin evrensel bir insan hakkı olduğunu ve tüm devletlerin yasal insan hakları yükümlülüklerine dayalı olarak çevreyi koruma taahhütlerini artırma görevi olduğunu bildiren bir kararı kabul ettiğini hatırlatan kuruluşlar, aşağıda adı aralarında Vedat Örüç ve Elif Kurttaş’ın da bulunduğu küresel plastik
atık ticaretini araştıran gazeteci ve aktivistlerin yanında olduğunu söyledi:
İfade ve basın özgürlüğü, küresel plastik atık ticaretinin insanlar ve çevre üzerindeki etkilerini anlamak için kritik öneme sahiptir. Gazetecilere fiziksel saldırı ve alıkoyma, basın ve ifade özgürlüğünün açık ihlalidir.
İfade özgürlüğüne yapılan bu saldırıyı kınıyor ve yerel ve ulusal makamları bu olayı tam ve şeffaf bir şekilde soruşturmaya çağırıyoruz.
Bildiriye imza atan 40 kuruluş temsilcileri şöyle:
1. Alison Waliszewski, 5 Gyres Institute
2. Anne Aittomaki, Plastic Change
3. Break Free From Plastic
4. Carissa Marnce, Global Alliance for Incinerator Alternatives
5. Cassia Patel, Oceanic Global
6. Cheryl Auger, Ban SUP (Single Use Plastic)
7. Christine Liang, Southern Institute of Technology, NZ
8. Daru Setyorini, Ecoton, Indonesia
9. Dave Henson, Occidental Arts and Ecology Center
10. Emily Frost, APPA
11. Geo Damin, Poovulagin Nanbargal
12. Gilbert Kuepouo, CREPD Cameroon
13. Greenpeace Mediterranean
14. Jackie Nuñez, The Last Plastic Straw
15. Jan Dell, The Last Beach Cleanup
16. Jim Puckett, Basel Action Network
17. Judith Enck, Beyond Plastics
18. Julia Cohen, Plastic Pollution Coalition
19. Lia Mai Torres, Center for Environmental Concerns – Philippines Inc
20. Manue Martinez, Maunga to Moana Consulting
21. Mariana Linares, Fronteras Comunes
22. Marit Stinus-Cabugon, Philippines
23. Matt Peryman, Aotearoa Plastic Pollution Alliance
24. Mouli Venkatesan, Independent
25. Neil Tangri, Global Alliance for Incinerator Alternatives
26. Nusa Urbancic, Changing Markets Foundation
27. Piotr Barczak, Polish Zero Waste Association
28. Pua Lay Peng, Persatuan Tindakan Alam Sekitar Kuala Langat / Kuala Langat Environment
Action Association
29. Rob Buurman, Recycling Netwerk Benelux
30. Romilly Cumming, NZ Ministry for the Environment
31. Savad Rahman, KUWJ
32. Sedat Gündoğdu, Microplastic Research Group, Turkey
33. Shannon Smith, FracTracker Alliance
34. Sonia S Mendoza, Mother Earth Foundation Philippines
35. Trisia Farrelly, Political Ecology Research Centre, Massey University, NZ and Aotearoa Plastic
Pollution Alliance, NZ
36. Virginia Comolli, Global Initiative against Transnational Organized Crime (GI-TOC)
37. Xuan Quach, Vietnam Zero Waste Alliance
38. Yobel Novian Putra, Global Alliance for Incinerator Alternatives
39. Yuyun Ismawati, Nexus3 Foundation
40. Yvette Arellano, Executive Director, Fenceline Watch
Comments