22 yıl önce İzmir: ‘Yeşile deh kirliliğe çüş!’

 

24 Aralık 1989, Foça’da termik santrale karşı halkoylaması yapıldı. Liman çevresine yerleştirilen sandıkların çevresinde açılan pankartlarda ‘Balık mı, Termik santral mi?’ yazılı. 24 Aralık 1989, “Gaz Maskeni Al Petkim’e Gel”  14 Ocak 1990, kilometrelerce süren termik santrallere karşı ‘At Arabalı Yürüyüş’, gazete manşetleri “Yeşile deh, kirliliğe çüş” ve 6 Mayıs 1990, İzmir’den Aliağa’ya 50 kilometre boyunca oluşturulan 50.000 kişi ile insan zinciri…  Aliağa termik santralı projesini protesto etmek için İzmir’den Aliağa’ya kadar 50 kilometrelik yol boyunca binlerce kişi ele ele tutuşmuş ve bir insan zinciri oluşturmuştu. Zamanın ANAP hükümetinin Japonya’ya yaptırmayı düşündüğü, Aliağa termik santrali, bu eylemin yapılmasından iki gün sonra, dönemin Enerji Bakanı Fahrettin Kurt’un yaptığı açıklamayla yapımından vazgeçildi. Eylem çevrecilerin büyük başarısıyla sonuçlandı. Bakan açıklamasında “Santralin yapımından çevrecilerin baskısı nedeniyle vazgeçilmiştir” dedi.

Günlerce süren bu hareket çevreyi kirletecek bir yatırımı durdurmak amacıyla yapılmış örnek bir başarı öyküsü. Aliağa termik santralinden, çevrecilerin baskısı nedeniyle vazgeçilmişti. Bu hareket Bakırçay yöresinde 18 belediyenin kurmuş olduğu Bakırçay Belediyeler Birliği öncülüğünde başarıya ulaşmıştı. Özellikle SHP İzmir Milletvekili Kemal Anadol, Yeşiller Partisi İzmir İl Başkanı Savaş Emek, Foça Belediye Başkanı Nihat Dirim, Aliağa Belediye Başkanı Hakkı Ülkü, Dikili Belediye Başkanı Osman Özgüven ve yöre halkının verdiği bu mücadele çevreciler ve insanlık adına tarihe geçmişti. 

Termik santral yapılmaması için Bakırçay Belediyeler Birliği adı altındaki örgütlenme ile sadece Bakırçay havzasındaki halkı değil, aynı zamanda İzmir halkının da dikkatini çekerek yığınsal eylemlere başvurmuşlar, başarıya ulaşmışlardı. Dönemi anlatan dönemin Aliağa Belediye Başkanı ve Bakırçay Belediyeler Birliği Başkanı Hakkı Ülkü yerel bir gazetede “Aliağa ve çevresinde zaten var olan kirlilik yaratan sanayilere ek olarak ithal kömüre dayalı bir termik santral yapılamak istenmesi Aliağa ve çevresini yaşanabilir olmaktan çıkartacaktı” diyordu. O dönemde Dikili Belediye Başkanı ve Bakırçay Belediyeler Birliği’nin 2. Başkanı olan Osman Özgüven ise aynı yerel gazetede “Sevi Zinciri’’ adını verdiğimiz eylem, 12 Eylül sonrasının ilk çevre eylemiydi” diyor ve yaşam savunucuları için büyük bir zaferdi diye ekliyordu.

 

MÜCADELE ZAFERE ULAŞTI
O dönem de Foça Belediye Başkanı ve Bakırçay Belediyeler Birliği’nin Çevre Komisyonu Başkanı olan Nihat Dirim ise “Bakırçay Belediyeler Birliği öncülüğünde gerçekleşen bu eyleme; o dönemde Mimar Mühendis Odaları, Sanayi ve Ticaret Odaları, esnaf odaları ve diğer meslek kuruluşları büyük destek verdiler, katkı sağladılar. İnsanlarımız o dönemde yapılan çağrılara uydu. Ve mücadelemiz başarı ile sonuçlandı” diyordu.

6 Mayıs 1990 İzmir Konak Meydanı’ndan Gencelli’ye kadar oluşturulan 50 kilometrelik insan zinciri, Türkiye’deki en büyük çevre eylemi olarak tarihe geçti. Mücadele sonucunda Danıştay Dava Daireleri Genel Kurulu, Bakanlar Kurulu’nun termik santralle ilgili verdiği kararı iptal etti. 

30 Aralık 2011 Aliağa Belediye Başkanı Turgut Oğuz Aliağa’da bir Demir Çelik Fabrikasınca kurulmak istenen İthal Kömüre dayalı Termik Santralı inşaatı için yapı ruhsatına imza attı. 4 Ocak 2011 İmza sonrası Bakırçay ve bölge halkı ayağa kalktı. Bakırçay Belediyeler Birliği, İzmir Kent Konseyleri Birliği, CHP Aliağa İlçe Teşkilatı ile CHP İzmir eski Milletvekili Kemal Anadol, Aliağa il Genel Meclisi Üyeleri, Aliağa Belediye Meclis Üyeleri, yazar Hüseyin Yurttaş, FOÇEP, EGEÇEP, Aliağa Atatürkçü Düşünce Derneği, çevreciler ve vatandaşlar çok sert tepkiler göstererek ruhsat iptali için dava açacaklarını ve 21 yıl önce olduğu gibi yeniden mücadele edecekleri kararına vardılar.

5 Ocak 2011 21 Yıllık mücadele ve 50.000 kişilik bir eylemi ezip geçen imzanın sahibi Aliağa Belediye Başkanı Turgut Oğuz tepkiler sonrası basına bir açıklamada bulundu; “Temiz, sağlıklı ve yaşanabilir bir çevre için hepimiz mücadele edeceğiz. Çevreci arkadaşlarımızın hukuki süreci başlatıp, mahkemeye başvurmalarını tüm kalbimle destekliyorum. Açılacak davalara çevreci arkadaşlarımla birlikte omuz omuza katılacağım. Hukuki mücadeleyi hep birlikte yapacağız. Bu süreci durdurmak için hep birlikte hareket etmeye hazırım” Açıklamanın geri kalanını mazeret ve yazmaya gerek yok. Yorum sizin… 

NE OLMUŞTU?

20 Kasım 1989- Aliağa’da büyük Miting
Pankartlarda “Burada katliam var”, “Doğadaki soykırıma hayır” yazıyor.

23 Kasım 1989; Konser’e Çağrı
“Termik santrale karşı enstrümanını al Aliağa’ya gel”, dönemin haberleri gazeteci yazar Ümit Otan, Yeşiller Partisi, SHP, Bakırçay Belediyeler Birliği, çevre belediye başkanları ve yaşam savunucuları çevre için harekete geçiyor.

10 Aralık 1989- “Termik Konser”
Pankartlarda “Termik santrali yaptırmayacağız” Cem Karaca, Bulutsuzluk Özlemi Nejat Yavaşoğulları, Ayşegül Aldinç…