Haber: Çetin YILMAZ
*
DÜZCE – Akçakoca, Çilimli, Yığılca ve Düzce‘nin Merkez ilçeleri altın madeni aramaları nedeniyle ekokırım tehdidi altında. Bölgedeki yurttaşları yıllardır endişeye sürükleyen altın arama çalışmaları özellikle Erzincan, İliç‘te yaşanan faciadan sonra endişeleri artırmış durumda. Bölgede tehdit edilen yüzlerce yıllık ağaçlar, Melen Çayı ve çeşitli su varlıkları. Ayrıca yurttaşlar sağlıkları için de endişe duyuyor.
Akçakoca‘da su havzasına ve su varlıklarına kadar bölgeyi risk altına alacak olan maden arama izinlerinin iptali için dün (22 Temmuz) Esentepe’deki Akçakoca Kahvecisinde muhtarların çağrısıyla toplantı gerçekleştirildi. Muhtarlardan, siyasi parti temsilcilerinden ve STK’lardan 23 kişinin katıldığı toplantıda, söz konusu muhtemel ekokırıma karşı bir dizi eylemin planlanması için ortak bir platform oluşturulması ve bu platform aracılığıyla partilere, STK’lara ve halka çağrıların yapılmasına karar verildi.
Özellikle Kaplandede Dağı‘ndan başlayan bölgedeki su varlığını risk altına alacak olan maden arama izinlerinin iptali için mücadele edilmesine karar verildi.
Akçakoca Belediye Başkanı Fikret Albayrak‘ın bu projenin durdurulması için mücadeleye dahil olması taleplerinin yanı sıra barajın devreye girmesinden Melen Çayı’ndan su alacak olan İSKİ’nin Melen Havzası Hükümleri uyarınca hukuki mücadeleye katılması gerektiği, İstanbul Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun bu mücadelede öne çıkmasının çok önemli olduğuna işaret edildi.
Akçakoca’nın yanında, Çilimli, Yığılca ve Düzce‘nin Merkez ilçesi de en çok zarar görecek yerler arasında bulunuyor.
Batı Karadeniz’de siyanür endişesi
Akçakoca, Kaplandede Dağı’na içme suyu sağlayan Sarıyayla barajı ve Düzce’nin Çilimli beldesinin bir kısmını içine alan maden sahasında Yozgat ticaret siciline kayıtlı İstanbul merkezli Ova Gıda ve Enerji A.Ş.’ye, Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı, Maden İşleri Genel Müdürlüğü 28 Mayıs 2024 tarihinde altın ve bakır arama ruhsatı verdi.
Maden arama ruhsatı, 2017 yılı öncesinde Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) onayı alınmadan yapılamıyordu ancak 2017’de yapılan değişiklik ile ÇED sürecine gerek görülmeden arama yapılabilmeye başlandı.
İstanbul’a su sağlayan Melen Çayı da Akçakoca ilçesinden geçiyor. Melen Çayı’na su akışkanlığı olan bölgeler Melen Çayı koruma alanında kalıyor. Kaplandede Dağı ve bölgede bulunan dereler Akçakoca’ya su sağlayan Sarıyayla Barajı alanında kalıyor. Öte yandan Kaplandede Dağı ve Sarıyayla Barajı için DSİ, İSKİ ve Akçakoca Belediyesi‘nin hiçbir güvenlik veya koruma altına alma çalışması yapmadığı belirtiliyor.
Bölgede bir de tarihi bir porsuk ağacı var
Akçakoca, Yığılca, Devrek, Alaplı ve Kocaali farklı illerin sınırları içinde ancak coğrafi olarak birbirine çok yakın konumda yer alıyor.
Melen Çayı’nın çıkış noktası, dünyanın en yaşlı ağaçlarından biri olan tarihi porsuk ağacının olduğu bölgeye yakın bir mesafede bulunuyor. Melen Çayı İstanbul’un su ihtiyacının önemli bir kısmını karşılıyor.
İçme suları tehlikede
Altın arama çalışmalarına büyük kolaylık sağlayacak orman için yol çalışmaları ise bitirildi. Yol yapım çalışmaları dışında da binlerce ağacın kesilmesi bekleniyor.
Altın arama çalışmaları halihazırda Akçakoca’nın içme suyu rezervi için büyük tehlikeli arz ediyor.
Altın arama çalışmalarının siyanürle maden ayrıştırmaya dönüşmesi durumunda çevreye verilecek zararın sadece Akçakoca ile sınırlı kalmayacağı, aynı zamanda Düzce, İstanbul ve yakın çevre büyük tehlike altında kalacağı öngörülüyor.
İlk de değil son da: Batı Karadeniz’de altın arama çalışmaları
Öte yandan Zonguldak‘ın Devrek ilçesi için de maden sahası ilanı söz konusu. 2020’de ise Enerji Bakanlığı bu bölgeyi altın çıkarmak için ihaleye çıkarmıştı.
Zonguldak’ın Alaplı ilçesi, Aşağı Dağ köyü bölgesinde, Kanadalı şirket Centerra Gold altın aramaya başlamıştı. Kamuoyunun tepkisini çekmemek için Kayseri merkezli ÖKSÜT adlı bir şirketi yasal muhatap olarak resmi makamlara sunmuş, yöre halkı ve çevrecilerin çalışması sonucunda arama yapan şirketin Centerra Gold olduğu ortaya çıkmıştı.
Aşağı Dağ köyünde, yöre halkının ve “çevre gönüllülerinin” mücadelesi sürerken, sondaj kuyularına yol açmak için beş bin civarında ağaç kesilmişti. Köyün gençleri ise ormanlık alanda sondaj kuyuları ve şirketi taciz ettikleri iddiasıyla gözaltına alınmış; bölge halkının büyük tepkisi üzerine serbest bırakılmışlardı.
Zonguldak’a bağlı Alaplı ilçesi, Gümeli beldesinde de 2019-2020 yıllarında MTA, Gümeli beldesinde tarihi ormanlar içinde taşeron şirket aracılığı ile altın aramak için sondaj kuyuları açacağını duyurmuştu.
4115 yaşında olan dünyanın en yaşlı ağaçlarından biri olan tarihi porsuk ağacı ve tarihi ormanlarda altın aranmıştı.
Altın arama süreci boyunca belde halkı ve bölgedeki “Çevre Gönüllüleri”nin gerçekleştirdiği protestolar ve eylemler nedeniyle yerel halktan dokuz kişi ve “Çevre Gönüllüleri” sözcüsü hakkında dava açılmıştı.
Piknikle sonlandırılan yürüyüş sonrasında, beldeden dokuz kişi ve “Çevre Gönüllülerinin” sözcüsü hakkında dava açılmıştı.
Altın arama sonuçları ve diğer gelişmeler ile ilgi MTA ve Centerra Gold kamuoyuna açıklama yapmamış; bilgiler ancak gayri resmi yollardan öğrenilebilmişti.
