Uluslararası Af Örgütü yayınladığı raporda ‘Türkiye’nin Suriyeli mültecileri gönüllülük adı altında zorla savaş bölgesine gönderdiğini’ iddia edildi.
Uluslararası Af Örgütü‘nün (UAÖ) “Savaş bölgesine gönderilmek: Türkiye’nin Suriyeli sığınmacıları yasa dışı biçimde sınır dışı etmesi” başlıklı raporunda, Suriyeli mültecilerin öngörülen ‘güvenli bölge’ kurulmadan hukuka aykırı şekilde savaş ortamına sınır dışı edildiği iddia edildi. Raporda, söz konusu uygulamanın, Türkiye‘nin Suriye‘nin kuzeydoğusuna düzenlediği askeri operasyondan aylar önce gerçekleştiği öne sürüldü.
Anna Shea: Geri dönmeye zorlandılar veya kandırıldılar
UAÖ Mülteci ve Göçmen Hakları Araştırmacısı Anna Shea konuya ilişkin yaptığı açıklamada, “Suriyeli mültecilerin öylece çatışmanın sürdüğü bir bölgeye geri dönmeyi tercih ettiğini söyleyen Türkiye’nin bu iddiası tehlikeli ve yanıltıcıdır. Araştırmamız, mültecilerin geri dönmeye zorlandığını veya bunun için kandırıldığını gösteriyor” dedi. Shea, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Türkiye sekiz yıldan uzun bir süredir 3 milyon 600 binin üzerinde Suriyeli kadın, erkek ve çocuğa barınma sağladığı için takdiri hak ediyor. Ancak bu cömertliğini, uluslararası hukuk ile iç hukuku ihlal ederek insanları aktif bir çatışma bölgesine sınır dışı etmenin bahanesi olarak kullanamaz.”
“Belgeleri imzalamaya zorlandılar”
Resmi istatistikler mevcut olmadığından dolayı sınırdışı edilenlerin kesin sayısı belirsiz. Ancak Uluslararası Af Örgütü‘nün 2019’un Temmuz ve Ekim ayları arasında yaptığı görüşmeler ışığında, Suriye‘ye gönderilenlerin sayısının geçen aylarda yüzlerce kişiyi bulduğu tahmin ediliyor. Türk makamları ise, 315 bin kişinin tamamıyla gönüllü biçimde Suriye’ye geri döndüklerini savunuyor.
Af Örgütü uzmanları, raporun hazırlanma sürecinde, çok sayıda sığınmacıyla görüşme gerçekleştirdi. Bu kişilerin Türk polisi tarafından fiziksel şiddet ve tehdide maruz bırakıldıkları ve Suriye’ye dönüşlerini bizzat talep ettikleri ifadesinin yer aldığı belgeler imzalamaya zorlandıkları belirtildi.
Raporun hazırlanma sürecinde 20 sınır dışı vakasını incelediklerini belirten Af Örgütü, “Söz konusu vakalarla ilgili aktarılan bilgilere göre sığınmacılar, içinde elleri iplerle bağlı olan ve muhtemelen kendileri de sınır dışı edilen onlarca kişiyle birlikte otobüslerle sınıra götürüldü. Mağdurlara sık sık kayıtlı olmadıkları veya kayıtlı oldukları şehirde bulunmadıkları için sınır dışı edildikleri söylendi. Ancak sınır dışı edilen kişilerin çoğu, bulundukları şehrin geçerli bir kimliğine sahipti” açıklamasında bulundu.
‘Uluslararası toplum yeniden yerleştirme kotalarını arttırmalı’
“Türkiye yetkilileri mültecileri Suriye’ye zorla geri göndermeye son vermeli, sınır dışı edilen mültecilerin Türkiye’ye yeniden güvenli bir şekilde girebilmesini ve temel hizmetlere tekrar erişebilmesini güvence altına almalıdır” diyen Anna Shea, sözlerini şöyle sonlandırdı:
“Avrupa Birliği ve uluslararası toplumun geri kalanı enerjilerini sığınmacıları topraklarından uzak tutmaya harcamak yerine, Türkiye’den gelen Suriyeli mültecilere ayrılan yeniden yerleştirme kotalarını büyük ölçüde artırmalıdır.”
