Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü tarafından kurulan kar amacı gütmeyen bir kuruluş olan Crop Trust‘a göre, risk bu ayın başlarında Ukrayna’nın ulusal tohum bankası yakınlarındaki bir araştırma tesisinin hasar görmesiyle daha da büyüdü.
Söz konusu tesis ve tohum bankası, Rusya güçlerinin yoğun bombardımanına maruz kalan kuzeydoğu Kharkiv’de bulunuyor. Dünyanın en büyük onuncu tohum bankası olan yapıda korunan tohumların yalnızca yüzde dördü yedeklenmiş durumda.
‘İnsanlık için hayat sigortası’
Reuters‘e konuşan Crop Trust’ın yönetici direktörü Stefan Schmitz, “Tohum bankaları insanlık için bir tür hayat sigortasıdır. Kuraklığa, yeni zararlılara, yeni hastalıklara ve yüksek sıcaklıklara dayanıklı yeni bitki çeşitlerinin yetiştirilmesi için hammadde sağlarlar. Ukrayna’nın tohum bankası yok edilirse çok trajik bir kayıp olur.”
Tohum bankaları dünyanın hava koşulları daha da aşırı hale geldikçe, yaklaşık 8 milyar insanı insanı beslemek için yeterli gıdanın üretilmesinde her yıl daha kritik bir role sahip oluyor. Bilim insanları da iklim değişikliğine veya hastalığa dayanıklı bitkiler yetiştirmek için tohum bankalarının depoladığı genetik materyale güveniyor.
Dünyanın üçüncü ve dördüncü en büyük tahıl ihracatçısı olan Rusya ve Ukrayna arasındaki savaş, hali hazırda normalde Ukrayna’nın tahılından yararlanan gelişmekte olan ülkelerde enflasyonu ve gıda kıtlığı tehlikesini artırmış durumda.
Suriye’deki savaş sırasında, dünyanın en büyük ve en önemli tohum yedekleme veya çoğaltma tesisi olan Norveç‘teki Svalbard Küresel Tohum Kasası’ndan kuru bölgelere uygun buğday,arpa ve otların ikame örnekleri gönderilmişti. Arktik dağ yamacına inşa edilmiş kasada bir milyondan fazla tohum bulunuyor. Ukrayna’nın 150 bin tohumunun ise sadece yüzde dördü Svalbard’da.
Crop Trust, tohumları kopyalamak için Ukrayna’ya fon sağlasa da savaş koşulları, bu çalışmaları zorlaştırıyor.
Norveç yardıma hazır
Schmitz, en iyi ihtimalle, Ukrayna tohumlarının yaklaşık yüzde 10’unun bir yıl içinde yedeklenebileceğini tahmin ediyor, çünkü kopyaların ayıklanıp Svalbard’a gönderilebilmesi için doğru zamanda ekilmeleri, büyütülmeleri ve hasat edilmeleri gerekiyor.
Ukrayna’daki tarımın köklerinin tarih öncesi çağlara dayandığını söyleyen Norveç Tarım ve Gıda Bakanlığı’nın kıdemli danışmanlarından Grethe Helene Evjen de ülkenin tohumlarının çoğunun benzersiz olduğunu belirtti. Evjen, bakanlığın Ukrayna’nın tüm tohumlarını Svalbard’da çoğaltmasına ve depolamasına yardım etmeye hazır olduğunu, ancak Ukrayna makamlarından henüz bir talep almadıklarını söyledi.
