Türkiye’nin, kapasite fazlası santrallerini kapatması yıllık 1,6 milyar Euro kazandırabilir

Yeni yayınlanan bir rapora göre analiz edilen dokuz Avrupa ülkesinde, 48 GW’a kadar fosil yakıt kapasitesi, elektrik arzından ödün vermeden derhal bugün kullanımdan kaldırılabiliyor. Bu santrallerin emekliye ayrılmasıyla elde edilecek tasarruflar, yılda yaklaşık 1,9 milyar Euro’ya ulaşıyor.

Enerji ve Temiz Hava Araştırma Merkezi (CREA) ve TransitionZero tarafından bugün yayımlanan raporda Almanya, Bulgaristan, Çekya, Hollanda, İspanya, İtalya, Polonya, Romanya ve Türkiye’deki fosil yakıt kapasitesindeki arz fazlası miktarı hesaplıyor.

Türkiye’deki giderler AB ortalaması üstünde

Rapor, Türkiye ile ilgili olarak, kömürlü termik santrallerin sabit işletme ve bakım giderlerinin AB ortalamasının üstünde olduğuna dikkat çekiyor.

Bunun nedeni olarak da ortalama 46.190 EUR/MW’lık yüksek bakım maliyetlerine sahip eski ve büyük bir linyit santralleri filosuna sahip olması gösteriliyor.

Rapor, Türkiye’deki fosil yakıt kapasitesindeki arz fazlasının yıllık yaklaşık 162 milyon Euro tutarında maliyete sebep olduğunu ortaya koyuyor.

Yüzde 18’i gerekli değil

Raporun yazarları, Türkiye’deki mevcut kömürlü termik santrallerin yaklaşık yüzde 18’inin elektrik üretiminde pik talebi karşılamak için gerekli olmadığını ve bu santrallerin emekliye ayrılması halinde yıllık yaklaşık 155 milyon Euro’luk tasarruf sağlanabileceğini belirtiyor.

Derhal emekli edilmeleri, ihtiyaç duyulmayan ve yeterince kullanılmayan tesislerde sabit işletme ve bakım maliyetlerini karşılamak zorunda kalmamanın bir sonucu olarak, her yıl 1,9 milyar Euro’luk (2.1 milyar ABD Doları) tasarruf anlamına geliyor. Rapor ayrıca, fazla fosil yakıt kapasitesinin yüzde 77’sinin kömürden geldiğini tespit ediyor.

İklim kriziyle mücadelede önemli

IPCC AR6 ve Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) raporlarından elde edilen bulgular, 2050 yılına kadar net sıfır emisyona giden küresel bir yolda, 2021 itibariyle hiç yeni kömür yatırımının gerekmediğini ve 2030 yılına kadar gelişmiş ülkelerde karbonu tutulamayan kömürlü termik santrallerin kullanımına son verilmesini gerektiğini gösteriyor.

Fosil yakıtlı enerji santrallerinin hızlı bir şekilde kullanımdan kaldırılması ve yenilenebilir enerji ve şebeke esnekliğine yapılacak yatırımlar, son zamanlarda Avrupa’daki yangınlar ve sel felaketleri gibi yıkıcı iklim olaylarının önlenmesine katkıda bulunabilir. Avrupa enerji piyasalarındaki bugünkü rekor yüksek elektrik fiyatları, karbon kısıtlamalı bir dünyada fosil yakıtların artık güvenilir ve uygun fiyatlı olmadığını da gösteriyor.

Kapasite fazlası rapor serisinin ilki

İki kurum tarafından hazırlanan kapasite fazlası rapor serisinin ilki olan bu yeni raporda, hesaplanan 48,8 GW, 2019 yılında AB’nin toplam kurulu fosil yakıt kapasitesinin yüzde 17’sine ve Almanya’nın bugünkü faaliyette olan toplam kömür filosundan daha fazlasına denk geliyor.

Fosil yakıt kapasite fazlasının emekliye ayrılması, tüketicilerin yararına her yıl yaklaşık 1,9 milyar Euro (2,1 milyar ABD Doları) tasarruf sağlayacak. Ayrıca, bu tasarrufların yüzde 88’i eski, kirletici kömürle çalışan termik santrallerin kullanımdan kaldırılmasından elde ediliyor.

‘Adil dönüşüm için kullanılmalı’

7,1 GW’lık kömür santrali 2019 ve 2021 yılları arasında kullanımdan kaldırıldı ve 41 GW’lık kapasite fazlasının daha devre dışı bırakılması, yıllık 1,6 milyar Euro tasarruf sağlayacak.

Planlanmış emekliliklerin hızlandırılması, tüketiciler için azaltılmış enerji maliyetlerini ve düşük maliyetli sıfır karbon üretimine yapılan yatırımları destekleyebilecek finansman ve kaynakları serbest bırakacak. Rapor bu meblağların adil bir enerji dönüşümü sağlamak için kullanılması gerektiğinin altını çiziyor.

‘Kömürden çıkış planlanandan önce olabilir’

Raporun yazarlarından CREA’dan Isabella Suarez, “Kapasite fazlası, ülkelerin kömürden çıkış çağrısına yanıt vermek için iyi bir konumda olduğunu ve bazı ülkelerde 2030’a kadar kademeli olarak kömürden çıkışın planlanandan önce gerçekleştirebileceğini gösteriyor” diyor.

AB’nin yeni iklim paketinin bir parçası olarak Emisyon Ticareti Sistemi’nin iddialı bir şekilde yenilenmesini kabul etmek, ülkelere kapasite fazlası sorunlarını ele almaları ve maddi tasarruf sağlamaları bakımından önemli bir fırsat sunuyor.

Raporun yazarlarından TransitionZero Kıdemli Analisti Andrei Ilas, “Fosil yakıt kapasite fazlası, kamu kaynaklarını tüketiyor ve sıfır karbonlu enerji talebini kısıtlıyor. AB enerji piyasalarındaki son fiyat istikrarsızlığı, fosil yakıt ithalatına güvenmenin riskli ve pahalı olduğunu zamanlı bir şekilde hatırlatıyor. Halihazırda var olan kapasite fazlası miktarı, gelecekte oluşabilecek talebin, elektrik üretimine daha fazla kömür, petrol ve doğal gaz eklemeden karşılanabileceğini gösteriyor” diyor.