Türkiye’nin ilk büyük çevre zaferi- Aliağa Termik Santrali [Fotoğraf Galeri]

Ümit Oran'ın kamerasından ve Oben Ulu'nun kaleminden Türkiye'nin ilk büyük çevre eylemi... Yıl 1989... günlerce süren bu hareket çevreyi kirletecek bir yatırımı durdurmak amacıyla yapılmış örnek bir başarı öyküsü...

Aliağa’ya 1989 yılında yapılmak istenilen termik santralden, çevrecilerin baskısı nedeniyle vazgeçilmişti. Günlerce süren bu hareket çevreyi kirletecek bir yatırımı durdurmak amacıyla yapılmış örnek bir başarı öyküsüydü.

Ajans Bakırçay’da yer alan fotoğrafların Ümit Oran‘a ait olduğu, Oben Ulu‘nun yayına hazırladığı habere göre bu başarının kronolojik gelişimi şu şekilde:

20 Kasım 1989 – Aliağa’da çevreciler büyük bir miting düzenledi. Pankartlarda “Doğadaki soykırıma hayır” yazıyor.

23 Kasım 1989 – Yeşiller Partisi, SHP, Bakırçay Belediyeler Birliği, çevre belediye başkanları ve yaşam savunucuları çevre için harekete geçiyor. Büyük bir konser organize ediliyor. Haber gazeteci Ümit Otan‘ın imzasıyla ve “Termik santrale karşı enstrümanını al Aliağa’ya gel”, başlığıyla duyuruluyor.

10 Aralık 1989 – “Termik Konser”
Cem Karaca, Nejat Yavaşoğulları (Bulutsuzluk Özlemi), Ayşegül Aldinç

12 Aralık 1989 – İzmir Cumhuriyet Meydanı’ndan başlayan “Bisikletlerle İzmir’den Kozbeyli’ye” eyleminde pankartlarda ‘Termik santral istemiyoruz’ yazıyor. Aliağa Belediye Başkanı Hakkı Ülkü, Dikili Belediye Başkanı Osman Özgüven bisiklet başındalar.

Çadırlar kuruluyor. Gazetelerde haber; ‘çadırda sazlı sözlü termik santrale hayır’, ‘yeşillerin direncini soğuk bile kıramadı’, ‘Aliağa Termik Santral projesine karşı savaş açan çevre gönüllülerini soğuk bile durduramıyor’ başlıklarıyla duyuruluyor.

24 Aralık 1989 – Foça’da termik santrale karşı halkoylaması yapıldı. Liman çevresine yerleştirilen sandıkların çevresinde açılan pankartlarda ‘Balık mı, Termik santral mi?’ yazılı.

 

14 Ocak 1990 – Termik santrallere karşı ‘At Arabalı Yürüyüş’, gazete manşetleri “Yeşile deh, kirliliğe çüş”

6 Mayıs 1990 – Aliağa termik santralı projesini protesto etmek için İzmir’den Aliağa’ya kadar yol boyunca on binlerce kişi ele ele tutuşmuş ve bir insan zinciri oluşturmuştu.

8 Mayıs 1990 – Zamanın ANAP hükümetinin Japonya’ya yaptırmayı düşündüğü, Aliağa termik santrali, bu eylemin yapılmasından iki gün sonra, dönemin Enerji Bakanı Fahrettin Kurt’un yaptığı açıklamayla yapımından vazgeçildi.

Eylem çevrecilerin büyük başarısıyla sonuçlandı. Türkiye’deki en büyük çevre eylemi olarak tarihe geçti. Mücadele sonucunda Danıştay Dava Daireleri Genel Kurulu, Bakanlar Kurulu’nun termik santralle ilgili verdiği kararı iptal etti.

Bakan Kurt açıklamasında “Santralin yapımından çevrecilerin baskısı nedeniyle vazgeçilmiştir” dedi.

 

Günlerce süren bu hareket çevreyi kirletecek bir yatırımı durdurmak amacıyla yapılmış örnek bir başarı öyküsü. Aliağa termik santralinden, çevrecilerin baskısı nedeniyle vazgeçilmişti. Bu hareket Bakırçay yöresinde 18 belediyenin kurmuş olduğu Bakırçay Belediyeler Birliği öncülüğünde başarıya ulaşmıştı.

Özellikle SHP İzmir Milletvekili Kemal Anadol, Yeşiller Partisi İzmir İl Başkanı Savaş Emek, İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Yüksel Çakmur, Foça Belediye Başkanı Nihat Dirim, Aliağa Belediye Başkanı Hakkı Ülkü, Dikili Belediye Başkanı Osman Özgüven ve yöre halkının verdiği bu mücadele, çevreciler ve insanlık adına tarihe geçmişti.

Termik santral yapılmaması için Bakırçay Belediyeler Birliği adı altındaki örgütlenme ile sadece Bakırçay havzasındaki halkı değil, aynı zamanda İzmir halkınında dikkatini çekerek yığınsal eylemlerle başarıya ulaşmışlardı.

O günleri anlatan dönemin Aliağa Belediye Başkanı ve Bakırçay Belediyeler Birliği Başkanı Hakkı Ülkü yerel bir gazetede “Aliağa ve çevresinde zaten var olan ve kirlilik yaratan sanayilere ek olarak ithal kömüre dayalı bir termik santral yapılmak istenmesi Aliağa ve çevresini yaşanabilir olmaktan çıkartacaktı” diyordu.

12 Eylül sonrasının ilk çevre eylemi

Dikili Belediye Başkanı ve Bakırçay Belediyeler Birliği’nin 2’nci Başkanı olan Osman Özgüven ise aynı yerel gazetede “Sevi Zinciri’’ adını verdiğimiz eylem, 12 Eylül sonrasının ilk çevre eylemiydi” diyor ve yaşam savunucuları için büyük bir zaferdi diye ekliyordu.

Foça Belediye Başkanı ve Bakırçay Belediyeler Birliği’nin Çevre Komisyonu Başkanı olan Nihat Dirim ise “Bakırçay Belediyeler Birliği öncülüğünde gerçekleşen bu eyleme; o dönemde Mimar Mühendis Odaları, Sanayi ve Ticaret Odaları, esnaf odaları ve diğer meslek kuruluşları büyük destek verdiler, katkı sağladılar. İnsanlarımız o dönemde yapılan çağrılara uydu. Ve mücadelemiz başarı ile sonuçlandı” diyordu.

İLGİLİ HABERLER

İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR

Adalar imar planının yürütmesi durduruldu

İstanbul 8. İdare Mahkemesi, Adalar'ı 'Özel Çevre Koruma Bölgesi' ilan ederek yetkiyi İBB'den alan Çevre Bakanlığı'nın, bölgeyi ranta açacak imar planının yürütmesini durdurdu.

Irak, kadınlar için ‘cinsel rüşt’ yaşını dokuz’a düşürmeye hazırlanıyor

Irak'ta muhafazakar Şii partilerin ağırlıkta olduğu iktidar koalisyonu, yasal evlilik yaşının düşürülmesinin yanı sıra kadınların boşanma, velayet ve miras haklarını da ortadan kaldırmayı hedefliyor.

COP’un 29 yılı: Krizler, hedefler, taahhütler, hayal kırıklıkları…

1995'te Berlin'de başlayan ve bugüne dek 29 kez toplanan iklim zirveleri'nin tarihi dirençler, engellemeler, hayal kırıklıklarının yanı sıra Kyoto Protokolü, Paris Anlaşması gibi önemli dönemeçlere de sahne oldu.

COP29 başladı: Paris Anlaşması için ‘hakikat anı’

Bu yıl Bakü'de düzenlenen ve dünyanın önemli liderlerinin katılmadığı COP29'un en önemli gündem maddesi, savunmasız ülkelere yönelik fonların artırılması olacak.

Kazdağlarını savunmak ve kurumların sessizliği: Yeni toplumsallık

'Üzerinde düşünülmesi gereken, neoliberal pratiklerle frenlenmiş toplumsal dinamik ve mekanizmaların baskı ve zor araçlarıyla kuşatıldığı şartlarda nasıl bir direnişin örülebileceğidir.'

EN ÇOK OKUNANLAR