Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı‘nın ‘İlçelerin Sosyo-ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması‘nın 2022 sonuçlarına göre Türkiye‘nin en gelişmiş ilçesi İstanbul Şişli olarak belirlendi.
İlkokul üzeri mezun kadın sayısı, sinema salonu oranı, imalaat sanayii iş yeri payı, pasaport sahipliği, kişi başına düşen hekim, eczane sayısı, aktif çalışan nüfus payı vb. toplam 56 değişkenin incelendiği çalışmada, 973 ilçenin sosyo-ekonomik gelişmişlik skor değerleri, sıraları ve gelişmişlik kademeleri elde edildi.
Birinci kademede olduğu saptanan 67 ilçenin 29’u İstanbul, 10’u İzmir, beşi de Ankara‘de yer aldı.
Bu kademedeki ilçeler, ülke nüfusunun yaklaşık yüzde otuzuna sahip olan ve yaşam kalitesinin yüksek olduğu, çoğunlukla bulunduğu ilin merkezi olma niteliğine sahip üretim/turizm merkezleri olarak öne çıkıyor.
Türkiye’nin en gelişmiş ilk 10 ilçesi ise başkent Ankara’da, İstanbul’da ve Bursa‘da:
- Şişli -İstanbul
- Çankaya – Ankara
- Beşiktaş – İstanbul
- Kadıköy – İstanbul
- Yenimahalle – Ankara
- Bakırköy – İstanbul
- Fatih – İstanbul
- Nilüfer – Bursa
- Ataşehir – İstanbul
- Başakşehir- İstanbul
Marmara, Ege, İç Anadolu veya Akdeniz’de yer almayan birinci kademe ilçeler ise Şehitkamil (Gaziantep), Ortahisar (Trabzon), Atakum (Samsun) ve Yakutiye (Erzurum).
Marmara ve Ege’nin son kademede ilçesi yok
İkinci kademede yer alan ilçeler çoğunlukla büyükşehirlerin birinci gelişmişlik kademesinde yer almayan ilçeleri; yine birinci kademede yer almayan turizm merkezi ilçeler ile diğer illerin merkez ilçelerinden oluştu.
Üçüncü kademede 45 ilçesi ile yer alan Karadeniz Bölgesi, bu kademede en çok ilçe sayısına sahip bölge oldu.
Altıncı ve son kademede Marmara ve Ege Bölgelerinden ilçe bulunmazken, çoğunlukla Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerindeki ilçeler yer aldı.
Şehirleşme oranlarının düşük seyrettiği bu kademede yer alan 121 ilçenin 5’i hariç tamamının net göç hızı negatif. Bu ilçelerde primi devlet tarafından ödenen nüfusun ilçe nüfusuna oranının yaklaşık yüzde 40 ve kişi başına sosyal yardım tutarları da ülke ortalamasının üzerinde olduğu belirlendi.
Çalışmanın sonunda şu değerlendirme yapıldı:
“İlçeler altı gelişmişlik kademesinde gruplandırılmasına rağmen, ilk ve son kademede yer alan ilçelerin diğer kademelerden çarpıcı şekilde ayrıldığı görülmektedir.
Ülkemizin üretim, ticaret ve turizm merkezleri ve bu merkezlerin hinterlandına sağladığı yayılma etkisinden faydalanan komşu ilçeler ve kamu hizmet sunumu konusunda avantajlı olan merkez ilçeler üst kademelerde yer almaktadır.”
