Türkiye’de ani sıcaklık artışı iki binin üzerinde heyelana neden oldu

İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsü Katı Yer Bilimleri Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Tolga Görüm, bu kış Türkiye’de geçmiş kışlara göre yüksek miktarda yağan karın, sıcaklıkların ani yükselişi nedeniyle sebep olduğu heyelanlara dikkat çekti.

Ülkenin özellikle doğu ve kuzey kesimleri, Doğu Karadeniz, Batı Karadeniz bölümleri, İstanbul da dahil olmak üzere yoğun kar etkisinde kaldığını hatırlatan Görüm, mart ayında sıcaklıkların ani ve anormal artışıyla meydana gelen ani kar erimelerinin çok sayıda heyelan yaşandığını kaydetti

Görüm, artan sıcaklıklarla birlikte başlayan heyelanların özellikle batıdan başlayıp doğuya doğru seyrettiğine dikkati çekti:

“Türkiye’de mart ayının sonunda nisan ayının başlarına doğru yaklaşık olarak 322 yerleşim bölgesinde 2 binin üzerinde heyelan geliştiğini tespit ettik. Bu heyelanlar yoğun bir şekilde Ordu‘da, Samsun‘da, Trabzon’da birçok yerleşim yerini etkilediği gibi tamamen yapılara hasar vererek kullanılmaz hale de getirdi. Bu alandaki özellikle heyelan problemi, geçmiş yıllarla karşılaştırdığımızda kar erimesinin tetiklediği heyelanlar önceki yıllara göre yaklaşık 20 kat daha fazla. Türkiye’de bu yıl kış mevsiminde yaşanan heyelan olaylarında üç kişi hayatını kaybetti. Heyelanların Doğu Karadeniz’e doğru çok yoğun bir şekilde arttığını tespit ettik.”

Bolu Dağı kapanmıştı

Doç. Dr. Görüm, artan sıcakların biriken karları hızlı şekilde erittiğine dikkati çekerek, “Bu durum heyelanlara sebep olabiliyor. Yakın zamanda Bolu Dağı Tüneli’ndeki heyelan olayı da bir kar erimesiyle tetiklenen heyelandır. Bu durum bir gün trafik aksaklığına neden oldu. Aslında kimsenin beklemediği bir olaydı. Çünkü yoğun kar yağışından sonraki bu ani sıcaklık artışları çok büyük problemler oluşturdu” diye konuştu.

Heyelanlarla ilgili haritalandırma yaptıklarını ve erken uyarı sistemlerine katkıda bulunmayı hedeflediklerini de anlatan Görüm, “Heyelanlarla birlikte toprak kalınlığı, toprak özellikleri, yamaç eğimleri değişebiliyor. Dolayısıyla bunları da dikkate alan erken uyarı sistemleri bu tip envanterler ile hayata geçirilerek gelecekte heyelanların hangi koşullarda tetiklenebileceğini tahmin etmek bizler için hayati öneme sahip” dedi.

İklim değişikliğinin etkisi

Türkiye’de de dünyanın pek çok bölgesinde olduğu gibi küresel iklim değişikliğinin etkileriyle yağış rejiminin değişiyor. Geçen kış olduğu gibi yoğun kar yağışı alındığı dönemlerin ardından gelen ani ve aşırı sıcaklıklar,  kar sularının ani ve hızlı erimesine ve bu da heyelanlara yol açıyor.

Bu hafta Brezilya‘nın Pernambuco eyaletinde geçen hafta başlayan ve hafta sonunda devam eden aşırı yağış da, bölgede sel ve heyelana neden oldu. Yetkililer, en az 79 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Çok sayıda kişi ise kayıp.

Bilim insanları Güney Amerika‘da yaşanan aşırı hava olaylarının okyanusta sıcak yüzey suyunun güçlü rüzgarlarla kıtadan uzaklaşmasına ve böylece soğumaya yol açan La Nina hava durumundan ve iklim değişikliğinden dolayı artığını düşünüyor.

Uzmanlar bu tür felaketlerin önümüzdeki yıllarda artabileceği uyarısında bulunuyor.