Türkiye Çevre Ajansı’nın kurulması Meclis’te kabul edildi

Türkiye Çevre Ajansının Kurulması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair 35 maddelik kanun teklifinin birinci bölümünde yer alan ilk 12 madde TBMM Genel Kurulu’nda kabul edildi.

Kabul edilen maddeler arasında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na bağlı olarak Türkiye Çevre Ajansı kurulması için sunulan teklif de yer aldı. Teklif Meclis’e 12 Ekim 2020 tarihinde sunulmuştu.

Ne alanda faaliyet gösterecek?

AA’nın aktardığına göre  ajansın çevre kirliliğini önlemek ve yeşil alanların korunmasına, iyileştirilmesine ve geliştirilmesine katkı sağlamak, döngüsel ekonomi ve sıfır atık yaklaşımı doğrultusunda kaynak verimliliğini artırmak ile ulusal ölçekte depozito yönetim sistemi kurulmasına, işletilmesine, izlenmesine ve denetimine yönelik faaliyetlerde bulunması öngörülüyor.

Ayrıca ajansın, Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca belirlenen ve belirli bir depozito bedeli alınarak piyasaya sürülen ürünlerin tüketilmesi sonrasında iade alınması ve depozito bedelinin geri ödenmesine dayalı sistem üzerinden çalışması bekleniyor. Teklifte kabul edilen maddelere göre:

Depozito yönetim sistemi kuracak veya kurduracak

• Ajans, Bakanlıkça belirlenen çevre strateji ve politikaları doğrultusunda depozito yönetim sistemini kuracak ya da kurduracak.
• İlgili tarafların depozito yönetim sistemine dahil olmasını sağlayacak Ajans, Bakanlıkça belirlenen depozito bedeli, ücret, teminat ve iadeleri alacak.
• Depozito uygulamasına tabi tutulan ürünlere yönelik depozito yönetim sistemi altyapısını oluşturacak Ajans, geri kazanılabilir ürünlerin kullanımları sonrası ülke ekonomisine kazandırılmasına ve geri kazanılabilir atıkların yönetimine ilişkin faaliyetlere katkı sağlayacak.

Kimlerden oluşacak?

• Kanunla Çevre ve Şehircilik Bakanınca 3 yıl süreyle görevlendirilecek Türkiye Çevre Ajansının Yönetim Kurulu 7 üyeden oluşacak.
• Ajansın Yönetim Kurulu; en az 4 yıllık yükseköğretim gören, meslekleriyle ilgili konularda kamu kurum ve kuruluşları veya özel kuruluşlarda en az 5 yıl süreyle görev yapan, mesleki açıdan yeterli bilgiye, deneyime ve devlet memuru olma niteliğine sahip kişiler arasından, Çevre ve Şehircilik Bakanı tarafından 3 yıl süreyle görevlendirilecek. Yönetim kurulu üyeleri, gerektiğinde görev süreleri dolmadan görevden alınabilecek.

Geliri nasıl sağlanacak?

• Ajans organlarıyla hizmet birimlerinin görev ve yetkileri, üyelerinin atanması, teşkilat yapısı ile çalışmasına ilişkin usul ve esaslar, Hazine ve Maliye Bakanlığı, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ile Strateji ve Bütçe Başkanlığının görüşü alınarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca yürürlüğe konulan yönetmelikle belirlenecek.
• Ajans başkanına, yardımcılarına ve personeline mali ve sosyal hak ve yardımlar kapsamında yapılan bütün ayni ve nakdi ödemelerin bir aylık toplam net tutarı; 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ilgili maddesi uyarınca belirlenen emsali personele mali ve sosyal hak ve yardımlar kapsamında yapılması öngörülen ödemelerin bir aylık toplam net tutarını geçmemek üzere Cumhurbaşkanı veya yetkilendireceği makam tarafından belirlenecek.
• Ajansın geliri, genel bütçeden aktarılan tutarların yanı sıra her türlü bağış ve yardımlar, Ajansın faaliyetlerinden elde edilen gelirler ve sair gelirlerden oluşacak. Ajansın gelirlerinin genel yönetim giderleri haricinde kalan kısmının tamamı Ajans faaliyetleri için kullanılacak.
• Ajans, yapılan bağış ve yardımlar nedeniyle veraset ve intikal vergisinden, faaliyetleri dolayısıyla yaptığı işlemler yönünden harçlardan, bu kapsamda düzenlenen kağıtlar nedeniyle damga vergisinden, kiraya verilmemek şartıyla sahip olduğu taşınmazları dolayısıyla emlak vergisinden, tapu ve kadastro işlemleri bakımından, döner sermaye hizmet bedelinden, her türlü dava ve icra işleminde teminat yatırma mükellefiyetlerinden de muaf tutulacak.

Aşıcı: Avrupa çöpünün en büyük alıcısı Türkiye

Yeşil Gazete yazarlarından Ahmet Atıl Aşıcı, plastik ve lastik gibi geri dönüşemeyen atıkları biyokütle gibi tanımlayıp yakılmasına izin ve teşvik veren torba yasa Elektrik Piyasası Kanunu ile Türkiye Çevre Ajansı’nın kurulmasına dair kanunun yakın zamanlarda gündeme gelmesinin tesadüf olmadığını söylüyor.

Ocak 2018 tarihinde Çin’in ülkeye çöp ithalatını yasakladığını hatırlatan Aşıcı, Türkiye’nin bu boşluğu doldurduğuna ve 2018 yılında Türkiye’nin Avrupa çöpünün en büyük alıcısı haline geldiğine dikkat çekiyor.

Türkiye’nin buna dair bir alt yapısı olmadığını belirten Aşıcı, torba yasa teklifiyle dönüştürülemeyen maddelerin yakılacağını vurgulayarak  “Yani, işleyemeyeceğimiz kadar çöpü alıp toprağımıza gömerek, fırınlarda yakarak toprağımızı, suyumuzu, havamızı kirletecekler” ifadelerini kullanıyor.