Türkiye İstatistik Kurumu‘nun (TÜİK) bugün (5 Nisan 2024’te) yayımladığı 2022 Taşıt-Kilometre İstatistikleri, Türkiye’de taşıt kullanımındaki artışı ortaya koyuyor.
2022 yılında trafiğe kayıtlı motorlu kara taşıtlarının toplamda 343 milyar 917 milyon kilometre yol kat ettiği belirtilirken, trafiğe kayıtlı motorlu kara taşıtları sayısında bir önceki yıla göre yüzde 5’lik bir artış olduğu görülüyor.
Bu artış, toplam taşıt-kilometre bakımından yüzde 4,3’lük bir yükselişe işaret ediyor. Taşıt türlerine özel olarak bakıldığında; motosikletlerde yüzde 10,6, otomobillerde yüzde 4,1, kamyonetlerde yüzde 3,9, kamyonlarda yüzde 3,7, minibüslerde ise yüzde 0,5’lik artışlar dikkat çekerken, otobüslerin sayısında yüzde 0,2’lik bir düşüş yaşandı.
Taşıt-km ise otomobillerde yüzde 7, motosikletlerde yüzde 4,9, otobüslerde yüzde 3,6, kamyonlarda yüzde 3 artarken; kamyonetlerde yüzde 0,8 ve minibüslerde yüzde 0,2 azaldı.
Rapora göre, otomobiller toplam taşıt-kilometrenin yüzde 55,7’sini, kamyonetler yüzde 20,4’ünü, kamyonlar yüzde 12,4’ünü oluşturuyor. Bu dağılım, bireysel taşıt kullanımının yanı sıra ticari amaçlı taşıt kullanımının da arttığını gösteriyor.
Motosikletlerin yüzde 4,4, minibüslerin yüzde 4 ve otobüslerin ise yüzde 3,2’lik paylarıyla, özellikle kentsel hareketlilikteki çeşitlilik ve bu taşıtların kat ettiği mesafelerin önemi vurgulanıyor.
Dizel yakıtlı otomobillerin yüzde 48,4’lük bir payla öne çıkması, LPG kullanımının yüzde 30,5 ve benzinin ise yüzde 21,1 oranında olduğu Türkiye’deki yakıt tercihlerindeki çeşitliliği ortaya koyuyor. Bu durum, enerji politikaları ve çevresel sürdürülebilirlik açısından önemli bir gösterge niteliğinde.
Yaş gruplarına göre katedilen kilometrelerin analizi, en fazla mesafenin yüzde 37 oranıyla 12 yaş ve üzeri taşıtlar tarafından kat edildiğini belirtiyor. Bu oran, Türkiye’deki taşıt filosunun yaş profili ve yenilenme ihtiyacı konusunda dikkat çekici bilgiler sunuyor. Genç taşıtların daha az mesafe kat etmesi, yeni taşıt alımlarının ve çevre dostu araçlara geçişin önemini vurguluyor.
‣ TÜİK 2023 raporu: Tüm eğitim düzeylerinde kadınların maaşı erkeklerden daha az
‣ [İklim Masası] Kentsel ulaşım, iklim krizine dirençli hale getirilmeli
‣ WRI: 2053 ‘sıfır emisyon hedefi’ne giden yol sürdürülebilir kent içi ulaşımdan geçiyor
TÜİK verilerine göre taşıt kullanımı iklim krizini körüklüyor
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayımlanan verilere göre, Türkiye’de motorlu kara taşıtlarının kullanımındaki artış, seragazı emisyonlarındaki değişimlerle de doğrudan ilişkili. TÜİK’in seragazı emisyon envanteri verileri, 2021 yılında Türkiye’nin toplam seragazı emisyonunun CO2 eşdeğeri olarak 564,4 milyon ton olduğunu gösteriyor.
Bu miktar, 2020 yılında toplam seragazı emisyonlarının 80 bin 680 kiloton CO2 eşdeğerini oluşturan ulaştırma kaynaklı emisyonların, 2021 yılında 91 bin 200 kiloton CO2 eşdeğerine yükseldiğini ortaya koyuyor.
1990 yılında ulaştırma kaynaklı emisyonların toplam seragazı emisyonları içindeki payı yüzde 12,8 iken, 2021 yılında bu oran yüzde 16,2’ye çıktı. Bu artış, ulaştırma sektörünün, ülkenin toplam seragazı emisyonlarındaki payının giderek arttığını ve iklim krizi üzerindeki etkisinin büyüdüğünü gösteriyor.
Ulaştırmadan kaynaklanan CO2 emisyonlarının dağılımına bakıldığında ise yüzde 94,8’lik bir kısmının karayollarından kaynaklandığı görülüyor. Havayolu taşımacılığı yüzde 3,1, denizyolu yüzde 1,2, demiryolu ise sadece yüzde 0,4 ile takip ediyor. Kalan yüzde 0,4’lük payı da diğer ulaştırma türleri oluşturuyor.
