TTB’den sel raporu: Ayancık’ta dere yatağındaki hastane çalışmaya geri döndü

Türk Tabipler Birliği (TTB) Olağandışı Sağlık Hizmetleri Kolu 11 Ağustos tarihinde Kastamonu ve Sinop bölgelerinde yaşanan yıkıcı sel felaketinin ardından geçen bir ay sürede neler yaşandığını ve nelerin eksik kaldığına dair bir rapor hazırladı.

Farklı zaman aralıklarıyla birçok kez selden etkilenen Bozkurt, Ayancık, Şenpazar ve Azdavay‘ı ziyaret ettiklerini belirten TTB, bölgedeki çalışmalara ve sağlık hizmetlerinin durumuna ilişkin bilgiler paylaştı.

‘Yıkım devam ediyor’

Kastamonu Bozkurt’taki bina yıkımlarının hala devam ettiği belirtilen açıklamada “Bazı sokaklarda, çok sayıda hasarlı binanın bulunduğu bütün bir ada tümüyle, bazı noktalarda kısmen olmak üzere yıkılmış; bazı sokaklarda ise boşaltılmış ve yıkımı bekleyen çok katlı binalar göze çarpmıştır” denildi.

Açıklamada “Riskli bölgelerdeki binaların tekrar yapılmaya çalışılması ısrarının ileride yaşanacak sellerde yine felaketlerin yaşanmasına neden olabileceği unutulmamalıdır” ifadeleri kullanıldı.

Sağlık hizmetlerinin durumu

Bozkurt’ta devlet hastanesinin selden önce yeni binasına taşınmaya başlandığı ancak selden zarar görünce tekrar eski binaya geri dönüldüğü belirtilen açıklamada “Artık tamamıyla mevcut eski binada normal çalışma düzenine başlandığı görülmüştür” denildi.

Hastanede verilebilen sağlık hizmetleri için gerekli olan ilaç ve sarf malzemelerinin temininde sorun olmadığı aktarıldı. Ayıca sel sonrasında hasta profilinde önemli bir değişme gözlenmediği belirtildi.

Dere yatağına yakın ve alçak kotta bulunan yeni devlet hastanesi de dahil olmak üzere hasar görmüş bazı binaların tamamen boşaltıldığı ve onarım çalışmalarının devam ettiği belirtilen açıklamada “Riskli bölgelerdeki binaların tekrar yapılmaya çalışılması ısrarının ileride yaşanacak sellerde yine felaketlerin yaşanmasına neden olabileceği unutulmamalıdır” uyarısı yapıldı.

Kayıplar, sanitasyon ve barınma

TTB, Bozkurt Belediye Başkanı ile yapılan görüşmenin ardından elde ettikleri bilgileri şu şekilde aktardı:

• Selde kaybolan ve henüz kendisinden haber alınamadığı için kayıp olarak ifade edilen birey sayısı Bozkurt için 8 ve toplamda 11 olarak verilmektedir. Ölüm olarak kayda geçen birey sayısı ise 72 olarak ifade edilmiştir. Arama çalışmalarının havadan ve denizden Samsun’a kadar uzanan bir alanda sürdürüldüğü belirtilmiştir.
• Gezici baz istasyonlarından şu anda sadece bir tanesi destek verdiği belirtilmiştir.  İlçenin köyleri ve mahalleleriyle ulaşım sorunu bulunmadığı; elektrik sorununun da kalmadığı belirtilmiştir.
• Çöplerin düzenli toplandığı belirtilmiştir. Yardım kuruluşlarının ayrılmasıyla ilçe nüfusu, ilçedeki toplumsal hareketlilik ve çöp üretiminin tekrar eski seviyesine dönmesi, çevre kirliliğinin artış oranını düşürmekle birlikte, yıkım ve enkaz çalışmaları tamamlanmadıkça çevre kirliliğinin farklı biçim ve boyutlarda devam edeceği belirtilmiştir.
• Selden sonra gözle görülür bir vektör sorunu oluşmadığı, yıkımlardan sonra bile fare veya kemirgen artışı görülmediği belirtilmektedir. Salgın hastalık görülmediği ancak COVID-19 pandemisi konusunda ilçe genelinde önlemlere uyumun çok gevşediği belirtilmektedir. Belediye çalışanları ve yöneticilerinin de maske başta olmak üzere pandemi önlemlerinde gerekli özeni göstermediği değerlendirilmiştir.

İçme suyu ve kanalizasyon

• İlçenin içme suyunun toplamda üç adet kuyudan temin edildiği belirtilmiştir. Bunlardan bir tanesinin selden etkilenerek tahrip olduğu ve daha sonra onarılarak tekrar devreye sokulduğu; kuyuların hepsinin aktif olmakla beraber, şu an ilçede nüfus az olduğu için, sadece bir kuyunun suyu yeterli olduğu öğrenilmiştir.
• Devlet Su İşlerinin (DSİ), sel sonrası kuzey ve güney yönünde iki yeni kuyu açtığı; buralardan su çıktığı fakat henüz devreye alınmadığı belirtilmiştir. Şebekeye verilmekte olan suyun günlük analizlerinin yapıldığı, bunların temiz çıktığı bilgisi verilmiştir.
• İlçe içinde bina yıkımları devam ettiği için, kontaminasyon olasılığı nedeniyle halkın şebeke suyunu içmemesi istendiği öğrenilmiştir. İçme suyunu ambalajlı su olarak belediye ücretsiz dağıtmaktadır. Şişe sularının, sel sonrasında yapılan bağışlardan oluştuğu ve Kastamonu’daki AFAD depolarında tutularak ihtiyaç oldukça getirildiği bilgisi verilmiştir.
• Kanalizasyon sisteminin onarıldığı, ancak sıvı atıkların arıtma yapılmadan Ezine Deresine boşaltıldığı belirtilmiştir. Daha sonrası için ise Abana ilçesiyle ortak bir proje ile derin deniz deşarjı yapılmasının düşünüldüğü bilgisi verilmiştir.

Beslenme

• İlk günlerden itibaren ilçede sıcak yemek yaparak dağıtmakta olan kuruluşların tamamına yakını, ilçeden ayrılmış; kalanların da ayrılmak üzere olduğu öğrenilmiştir. Türk Kızılayı’nın da çalışmalarını sonlandırmakta olduğu bilgisi alınmıştır.
• Evleri oturulabilir durumda olan halk, kendi evinde yemek yapmaya başlamıştır.
• İlçedeki üç fırın da selden etkilenerek çalışamaz hale gelmesiyle ekmek temininde ilk günlerde sorun olduğu belirtilmiştir. Bunlardan bir tanesinin 10 günden beri tekrar çalışmaya başladığı; Kızılay’ın bu fırına un temin ettiği ve üretilen ekmeğin halka ücretsiz olarak dağıtıldığı bilgisi verilmiştir.
• Ayrıca bakkal ve marketlerin aralarında eczanelerin tekrar çalışmaya başladığı gözlenmiştir.

Barınma

• Yıkım kararı alınan bina sayısına ilişkin net bir sayı verilememekle birlikte sayının çok olduğu ve önemli bir bölümünün yıkımının tamamlandığı belirtilmektedir.
• Binaların çoğunlukla ilçe genelinde hakim olan çok katlı yapılardan meydana geldiği düşünülürse, bağımsız birim sayısının çok daha fazla olması beklenmelidir.
• Evleri oturulamaz hale gelen, bu nedenle yıkım kararı alınarak uygulanmış veya uygulanması beklenen binalarda oturan ev sahibi ve kiracılar için barınma sorunu devam etmektedir.
• Bütün binalarda afet yönünden değerlendirme yapılıp oturulamaz olanların tespit edildiği bilgisi verilmiştir. Selden etkilenen binaların yıkım çalışmasının:
  • Afete maruz kalan alanda bulunanlar (bunlar, aynı zamanda DSİ’nin çalışma yapacağı alandakiler),
  • Kentsel dönüşüm yapılacak olanlar,
  • Acil yıkılacaklar,
  • Ağır hasarlılar olarak belirli bir sırayla yürütüldüğü bilgisi verilmiştir

600’den fazla konut ihtiyacı

• Kastamonu’daki yurtların da 22 Eylül itibarıyla boşaltılması beklenmektedir. Böylece barınma sorunu olan nüfusun bir kısmının geri dönmesi söz konusu.
• TOKİ, belediye binasında bir irtibat bürosu açmıştır. Bölgede toplam altı farklı yerde toplu konut inşasına uygunluk çalışmasının yürütülmekte olduğu öğrenilmiştir. Bunlardan ilçenin doğusunda, sel yatağından yüksekte yer alan bölgede, 111 ve 183 bağımsız birimden oluşan, dört katı geçmeyen bina grupları şeklinde planlandığı ve iki tanesinin de ihale edildiği bilgisi verilmiştir. Şu anda yapılan ihale ilk olduğundan, sürecin nasıl gelişeceği konusunda bilgi olmadığı öğrenilmiştir. Toplam konut ihtiyacının 600’den fazla olduğu ifade edilmektedir.

Sinop Ayancık

Sinop’un Ayancık ilçesinde de inceleme yaptıklarını aktaran TTB, Ayancık Belediyesi yetkilileriyle görüşme sonucu edindikleri bilgileri şu şekilde özetledi:

• Selin ardından kaybolan ve bulunamayan birey sayısının Ayancık için 6 olduğu söylenmiştir. Kayıp bireylerin aranmasına denizden ve havadan, akıntı yönünde devam edildiği bilgisi verilmiştir.
• Son selde, hastanenin bulunduğu Cevizli Mahallesi’ndeki evlerin zemin katlarını da su basmıştır. İlçede selden zarar gören evler olsa da, asıl yıkım Babaçay köyünde ve ilçenin küçük sanayi olarak anılan, işyerlerinin bulunduğu bölgede olduğu gözlenmiştir. 55 kadar işyeri selden dolayı yıkılmıştır. Ağır zarar gören 40 kadar işyeri ise ekipler tarafından yıkılmıştır.
• İlçe merkezindeki konutlar zarar görse de, yıkım gerektirecek derecede olmadığı belirtilmiştir. Sadece Babaçay’da çok sayıda konut yıkıldığı için, burada konut yapılmasının söz konusu olacağı öğrenilmiştir.

Hala elektrik verilemeyen köyler var

• Köylere ulaşım sağlanmaktadır. Fakat selden zarar görmüş olan yolların onarımının zaman alacağı öğrenilmiştir.
• Elektriksiz olan 7-8 kadar köyde hâlâ jeneratörle elektrik sağlanmaktadır. Bunlara da peyderpey elektrik sağlanacağı bilgisi verilmiştir.
• Hücresel iletişim seyyar baz istasyonları üzerinden sağlanmaktadır, sabit baz istasyonlarının onarımı devam etmektedir.
• Kriz merkezinin hâlâ varlığını sürdürdüğü ancak ilçede olağan günlük hayata dönüldüğü gözlenmiştir.

Hastane dere yatağında

Ayancık ilçesinde selden etkilenen en önemli kamu binasının devlet hastanesi olduğu belirtilen açıklamada “Hastanenin bodrum ve zemin katları su altında kaldığı için mutfak, röntgen, eczane, çamaşırhane bölümlerinin zarar gördüğü ve tedbir olarak hastaların başka sağlık kurumlarına nakledildiği öğrenilmiştir” denildi.

Ayancık Devlet Hastanesi’nin yerinin dereye yakın olması nedeniyle, daha inşaat yapılmadan başlayan tartışmalara konu olduğu hatırlatılan açıklamada “2012 yılında şimdikinden daha küçük bir selde yine alt katlarını su bastığı bilgisi alınmıştır” bilgisi paylaşıldı.

Yapılan son ziyarette hastanenin çalışmaya geri döndüğü belirtildi.