TTB: Enkaz kaldırma çalışmaları ne mevzuata uygun, ne de bilime

Türk Tabipleri Birliği İşçi Sağlığı ve İşyeri Hekimliği Kolu, Hatay‘da 2 ve 3 Aralık tarihlerinde yaptıkları gözlemleri paylaştı. Buna göre; binaların yıkımı, enkaz kaldırma ve geçici depolama alanlarına taşınması ve ayrıştırılması basamaklarının hiçbiri mevzuata ve bilimsel kriterlere uygun yapılmıyor.

TTB’nin yapmış olduğu ve bölgedeki vatandaşların ifadelerine dayandırdığı raporundan dikkat çekenler ise şöyle:

• Bölgedeki inşaat ve moloz iş sahalarının tamamında ciddi bir iş yetiştirme baskısı bulunuyor. Bu baskı ortamı, İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği (İSİG) tedbirlerinin uygulanmasını ve denetlenmesini zorlaştırıyor. Bu ortamda çalışmak zorunda kalan İSİG çalışanlarının ciddi stres yükü bulunuyor.
• Yaklaşan yerel seçimin beraberinde getirdiği politik kaygıların işçi sağlığı ve iş güvenliği tedbirlerinin göz ardı edilmesine yol açması kabul edilemez. İSİG tedbirlerinin uygulanmadığı bu ortamda, meydana gelecek kazaların ve ölümlerin sorumluluğu İSİG çalışanlarında değil, işverenlerin ve devletindir.

‘Şehir merkezinde toz yoğunluğu bulunuyor’

• Çok sayıda inşaat işinin, moloz kaldırma çalışmasının devam ettiği şehir merkezinde gözle görülür bir toz yoğunluğu bulunuyor.
• Kısa, orta ve uzun vadede en önemli tehlikelerden biri olacağı öngörülen hava kirliliğine bağlı sağlık sorunlarının önlenmesine ilişkin ortam ve sağlık gözetimlerinin yapıldığı herhangi bir iş sahası görülmemiştir.
• Hiçbir çalışma sahasında Tozla Mücadele Yönetmeliği gereği tozdan kaynaklı sorunların önlenmesi amacıyla ortam ölçümleri ve buna bağlı olarak çalışanların tozun etkilerinden korunmalarını sağlamak için herhangi uygulamaya rastlanmamıştır.

Fotoğraf: TTB- Saha çalışmaları

Enkaz kaldırma çalışmalarında yaklaşan seçimin etkisi

• Yıkım ve moloz ayrıştırma süreçlerinin hiçbirinde Asbestle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Yönetmeliği’nin gereklerinin yerine getirildiğine dair bir gözlem yapılamamıştır. Çalışma sürecinin hızlandırılması ve özellikle yerel seçimlere kadar bitirilmesi yönündeki yaklaşım sebebiyle bunun yapılamayacağı, konuşulan bütün yetkililer tarafından açıklıkla ifade ediliyor.

Koçören Moloz Döküm ve Ayrıştırma Sahası – Fotoğraf: TTB

‘En basit tedbirlerden biri olan sulama bile yapılmıyor’

• Bina yıkımı ve moloz ayrıştırma işlemleri sırasında uygulanabilecek en basit ve somut tedbirlerden biri sulama yapılmasıdır. Hem bizim gözlemlerimizde hem de bölgedeki insanların aktardığına göre bu işlemler sırasında sulama yapılmıyor. Bu işlemler sebebiyle şehirde gözle görülür toz bulutları oluşmaktadır. Sulama yapılmayan işlemler konusunda yasal otoritelere şikâyet edilmesine rağmen, hiçbir sonucun alınmadığı bölgedeki insanlar tarafından aktarılmıştır.

Koçören Moloz Döküm ve Ayrıştırma Sahası – Fotoğraf: TTB

‘Hizmetler sadece kağıt üzerinde…’

• Bölgedeki inşaat ve moloz iş sahalarının, gözlemlendiği kadarıyla tamamında işçi sağlığı ve iş güvenliği hizmetleri Ortak Sağlık Güvenlik Birimleri (OSGB) eliyle yürütülüyor. Sahada iş yapmakta olan yüzlerce taşeron ve bunların anlaştığı bir o kadar OSGB’nin bulunduğu bu ortamda, İSİG hizmetlerinin sadece kâğıt üzerinde görüldüğü, sahada herhangi bir etkisinin olmadığı gözlenmektedir.
• İş makineleri operatörleri çoğunlukla şantiyelerde günübirlik çalışıyor. İnşaat sahalarına çalışmak üzere giren bu operatörlerin İSİG eğitimi alıp almadıklarına, sağlık gözetimlerinin yapılıp yapılmadığına ve uygun kişisel koruyucu ekipmanlarının bulunup bulunmadığına dair kontroller yapılmıyor.
• İnşaat sahalarında, yüksekten düşme gibi gerçekleşmesi durumunda yüksek ihtimalle ölüme yol açacak iş kazalarını önleyecek toplu koruma tedbirlerinin uygulanmadığı gözlemlenmiştir.

Samandağ Sahili Moloz Döküm ve Ayrıştırma Sahası – Fotoğraf: TTB

‘İş ayakkabısı/eldiveni bile olmayan işçiler var’

• İnşaat ve moloz iş sahalarındaki işçilerin kişisel koruyucu ekipman kullanımında eksiklikler göze çarpıyor.
• İş ayakkabısı bulunmayan, uygun iş eldiveni kullanmayan işçiler gözlemlenmiştir.
• Hiçbir iş sahasında solunum koruyucu maskelerin kullanıldığı gözlemlenmemiştir.
• İş makineleri operatörlerinin, sahada çalışırken araç içinde olmalarından ötürü tozdan etkilenmeyeceklerine dair yaygın bir yanlış bilgi olduğu görülmüştür. Bu durum, İSİG eğitimlerinin içeriği, niteliği veya gerçekleşip gerçekleşmediği konusunda kuşku uyandırmaktadır.

TTB İşçi Sağlığı ve İşyeri Hekimliği Kolu – Fotoğraf: TTB

‘İş kazaları ve meslek hastalıkları öngörülemez ya da engellenemez değil’

• Gözlemlediğimiz iş sahalarında, gerçekleşmesi muhtemel iş kazaları ve meslek hastalıkları bizim açımızdan öngörülemez ve önlenemez değiller.
• Denetim sorumluluğu dahil bu iş sahalarının nasıl güvenli hale getirileceği bilinıyor.
• Gerekli tedbirlerin alınmadığı ve denetimleri yapılmayan bu çalışma ortamlarında gerçekleşecek ölümlerin iş cinayeti olacağı unutulmamalıdır.