Dünyaİklim KriziManşet

Tarihin en yüksek okyanus sıcaklıkları 2022’de kaydedildi

0
okyanus

2022, dünya okyanuslarında şimdiye dek en yüksek sıcaklıkların kaydedildiği yıl oldu. Okyanus sıcaklıklarında kaydedilen bu artış, insan kaynaklı emisyonların gezegenin ikliminde yaptığı derin ve yaygın değişiklikleri gözler önüne seriyor.

Sera gazı emisyonları nedeniyle tutulan fazla ısının yüzde 90’ından fazlası okyanuslar tarafından emiliyor. 1958’den başlayan kayıtlar, 1990’dan sonra ısınmanın hızlanmasıyla birlikte okyanus sıcaklıklarında amansız bir artış olduğunu gösteriyor.

Deniz yüzeyi sıcaklıkları, dünyanın hava durumu üzerinde önemli bir etkiye sahip. Daha sıcak okyanuslar, havanın aşırı ısınmasına katkıda bulunarak daha yoğun kasırga ve tayfunlara ve havada daha fazla neme yol açarak daha yoğun yağmur ve sellere neden oluyor. Daha sıcak sular da genişleyerek deniz seviyelerini yükseltiyor ve kıyı şehirlerini tehlikeye atıyor.

Okyanusların sıcaklığı, doğal iklim değişkenliğinden atmosfer sıcaklığına kıyasla çok daha az etkileniyor ve bu da okyanusları küresel ısınmanın inkar edilemez bir göstergesi haline getiriyor.

okyanus

‣ 2021’de tarihin en yüksek okyanus sıcaklıkları kaydedildi: Art arda altıncı rekor
Okyanus dip sıcaklığı beklenilenden çok daha hızlı artıyor
Aşırı yüzey sıcaklığı okyanusların yeni ‘normal’i

2022,  yüzey hava sıcaklıkları için kaydedilen en sıcak beşinci yıl olarak açıklandı. Küresel hava modellerini etkileyen Pasifik merkezli iklim döngüsünün daha soğuk aşaması olan La Niña’nın üst üste üçüncü kez kaydedildiği görülüyor. El Niño geri döndüğünde ise küresel hava sıcaklıkları daha da yükselecek.

Yeni okyanus ısısı analizini ortaya koyan uluslararası bilim insanları ekibi şu sonuca vardı:

“Dünyanın enerji ve su döngüleri, insan faaliyetleri kaynaklı sera gazı salımları nedeniyle derinden değişti ve Dünya’nın iklim sisteminde yaygın değişikliklere yol açtı.”

Guardian‘ın aktardığına göre, analizi yürüten ekibin bir parçası ve ABD’nin Minnesota eyaletinde yer alan St Thomas Üniversitesi‘nden Prof. Dr.  John Abraham, şunları kaydetti:

“Küresel ısınmayı ölçmek istiyorsanız, ısınmanın nereye gittiğini ölçmelisiniz; yüzde 90’ından fazlası okyanuslara gidiyor. Okyanusların ölçülmesi, gezegenimizin dengesinin ne kadar bozulduğunu anlamanın en isabetli yolu. Isınan okyanuslar nedeniyle daha şiddetli hava olayları yaşıyoruz ve bunun tüm dünya üzerinde korkunç etkileri var.”

Ekibin bir başka üyesi, Pennsylvania Üniversitesi’nde görev yapan Prof. Dr. Michael Mann da “Daha sıcak okyanuslar, daha büyük yağış olayları için daha fazla potansiyel olduğu anlamına geliyor, tıpkı geçtiğimiz yıl Avrupa‘da, Avustralya‘da ve şu anda ABD’nin batı kıyısında gördüğümüz gibi” dedi.

Analizin okyanus yüzeyinde her zamankinden daha derin bir ılık su tabakası gösterdiğini söyleyen Mann, “Bu, geçen yıl da şahit olduğumuz gibi, kasırgaların daha fazla ve daha hızlı yoğunlaşmasına yol açıyor çünkü  rüzgarlar artık yoğunlaşmayı azaltan artık soğuk yüzey altı suyuyla karışmıyor” değerlendirmesini yaptı. 

ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi tarafından pazartesi günü yayınlanan araştırma, Çad, Nijer ve Nijerya‘da yıkıcı sellere neden olan şiddetli yağmur gibi, 2022’deki birçok aşırı hava olayının iklim krizi tarafından daha olası ve daha yoğun hale getirildiğini gösterdi.

okyanus

Okyanuslar, son iki bin yıldakinden daha hızlı ısınıyor

Güvenilir okyanus sıcaklık ölçümleri 1940 yılına kadar uzanıyor, ancak okyanusların son bin yıldır en yüksek sıcaklıklara ulaşmış ve son iki bin yıldaki herhangi bir zamandan daha hızlı ısınıyor olması muhtemel.

Advances in Atmospheric Sciences dergisinde yayımlanan analiz, okyanuslardan çeşitli gereçler kullanılarak toplanan sıcaklık verilerini kullandı ve ısınmanın büyük kısmının gerçekleştiği en üstteki iki bin metrenin ısı miktarını hesaplamak için Çin ve ABD ekiplerinin ayrı ayrı ortaya koyduğu analizleri bir araya getirdi.

Okyanuslar, 2022’de 2021’e kıyasla yaklaşık 10 zettajoule daha fazla ısıyı hapsetti. Bu, dünyadaki herkesin, her gün, tüm gün 40 saç kurutma makinesi çalıştırmasına eşdeğer bir sıcaklık.

Okyanusların tuzluluk seviyesi de alarm veriyor

Araştırmacılar ayrıca, sıcaklıkla birlikte suyun yoğunluğunu belirleyen ve okyanus sirkülasyonu için hayati bir faktör olan tuzluluğu da analiz etti. Okyanuslardaki tuzluluk değişkenliği endeksi, 2022’de rekor seviyeye ulaştı ve küresel hidrolojik döngünün artmaya devam ettiğini gösterdi.

Okyanusların bir diğer önemli özelliği olan tabakalaşma, yoğunluğa göre suyun katmanlaşmasının artmasıyla ortaya çıkıyor.  Tabakalaşma, daha derin, daha soğuk ve besin açısından daha zengin suların yüzey sularıyla karışmasını kısıtlıyor. 

Bilim insanları, tabakalaşmadaki uzun vadeli artış eğiliminin 2022’de devam ettiğini keşfederek, “önemli bilimsel, toplumsal ve ekolojik sonuçlara sahip” bir tespitte bulundu.

okyanus

Bu sonuçlardan birini dile getiren Abraham, okyanusların daha az karışmasının, yüzey tabakasının atmosferden daha az karbondioksit emdiği ve küresel ısınmayı artırdığı anlamına geldiğini söyledi. Araştırmacılar şunları ekledi:

“Kuzey yarımkürede, rekor seviyede sıcak dalgaları ve kuraklık olayları artıyor. Bu bu olaylar orta enlem Pasifik ve Atlas okyanuslarındaki yoğun okyanus ısınmasıyla paralellik gösteriyor.”

Okyanusların ısınması ve aşırı hava koşulları üzerindeki etkileri, insanlık net sıfır emisyona ulaşana kadar artmaya devam edecek.

Ekim ayında, Dünya Meteoroloji Örgütü (DMÖ), başlıca sera gazlarının (karbondioksit, metan ve nitröz oksit) atmosferik konsantrasyonunun rekor seviyelere ulaştığını bildirdi. DMÖ başkanı Prof. Dr. Petteri Taalas, “Yanlış yöne gidiyoruz” diye uyarmıştı.

More in Dünya

You may also like

Comments

Comments are closed.