SHURA: Son kullanıcı elektrik fiyatlandırmasında yeni stratejiler gerekiyor

SHURA Enerji Dönüşümü Merkezi, ‘Türkiye’de Enerji Dönüşümünü Hızlandıracak Son Kullanıcı Elektrik Fiyatlandırmaları’ raporunu açıkladı. Raporda, Türkiye elektrik piyasasında enerji dönüşümünü destekleyen ve tüketici faydalarını merkeze alan yeni fiyatlandırma ve tarife stratejilerine ihtiyaç olduğu kaydedildi.

Buna göre, enerji verimliliğini, elektrifikasyonu ve dağıtık enerji kaynaklarının şebeke entegrasyonunu destekleyecek, tüketicilerin, sistem maliyetlerini yansıtan fiyat sinyallerine göre hareket etmesini sağlayacak fiyatlandırmalar uygulanmalı. Shura’nın raporunda, mevsimsel ve bölgesel farklılıkların fiyatlandırmada dikkate alınmasının, tüketicilerin tasarruf etmelerine, karbon emisyonlarının azalmasına ve iklim değişikliğiyle mücadeleye katkı sağlayacağı da kaydedildi.

SHURA Enerji Dönüşümü Merkezi’nin raporu, 21-23 Kasım 2021 tarihlerinde Antalya’da düzenlenen 11. Türkiye Enerji Zirvesi (TEZ) SHURA özel oturumunda açıklandı.

Raporu hazırlayan ve sunan Shura’nın enerji analisti Ayşe Ceren Sarı, mevcut yapının durağan olduğuna dikkat çekerek şunları söyledi:

“Bugün kullanılan, düzenlemeye tabi perakende elektrik tarifesinde uygulanmakta olan üç zamanlı fiyatlandırma etkin şekilde kullanılmamakta, serbest tüketicilerin faydalandığı son kaynak tedarik tarifesi ise tek zamanlı yapısıyla, elektrik sisteminin verimli işlemesine katkı sağlamıyor. Enerji dönüşümüyle birlikte yeni elektrik tüketim profilleri ve gerçek elektrik sistemi maliyetlerini, mevsimsel ve bölgesel yansıtacak şekilde çok zamanlı ve dinamik fiyatlandırma stratejilerine ihtiyaç var. Tüketicilerin, fiyatlara göre tüketimlerini başka bir zaman dilimine kaydırmasının, tüketici elektrik faturalarında tasarruf edilmesinde, elektrik sistemi verimliliğinin artmasında ve karbon emisyonlarının azalmasında kritik öneme sahip”

Yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımının artmasıyla birlikte, fiyatlarda ve tarifelerde hem zorlukların hem de fırsatların ortaya çıktığını söyleyen Sarı, enerji dönüşümüyle dağıtık ve değişken üretim, esnek tüketici yükleri, enerjinin demokratikleşmesi gibi konuların gündeme geldiğine dikkat çekti. Sarı, son kullanıcı fiyatlandırmasında tüketicinin etkisinin artacağını ve talep tarafı katılımını destekleyecek stratejilerin gerekeceğini belirttii:

“Avrupa Birliği içinde dahi, son kullanıcı elektrik fiyatlandırma ve tarife tasarımı konularında çok zamanlı fiyatlandırmaya yönelik yaklaşımlar olmasına rağmen, henüz ortak bir uygulama bulunmuyor. Her ülkenin temiz, güvenilir ve maliyet bakımından verimli bir fiyatlandırma ve tarife stratejisine ihtiyacı bulunuyor.”

‘Tüketici gönüllü olarak tüketim saatlerini belirleyebilmeli’

SHURA’nın raporunda, son kullanıcı elektrik fiyatlandırmalarının, tüketicilerin, elektrik sistemi maliyetlerini yansıtan fiyat sinyallerine göre hareket etmesini sağlayacak şekilde olması gerektiğinin altı çiziliyor. Tüketicilerin gönüllü olarak elektrik tüketim saatlerini belirlemeyebilmesinin, piyasada oluşan elektrik fiyatlarına göre tüketimini kaydırabilmesinin, verimlilik ve tasarruf açısından fayda sağlayacağı belirtiliyor.

Rapora göre, üretimde yenilenebilir enerjinin ve dağıtık enerji kaynaklarının payının artmasına katkı sağlayacak iyi tasarlanmış fiyatlandırma ve akıllı tarife tasarımları ile karbondioksit (CO₂) emisyonu açısından yoğun üretimin olduğu saatlerde tüketimi azaltmak mümkün. İyi tasarlanmış fiyatlandırma ve akıllı tarife tasarımları, elektrik tüketiminin, karbondioksit emisyon yoğunluğunun ve sistem maliyetlerinin daha düşük olduğu saatlere kaydırılmasını teşvik ediyor. Bu durumun ise talebin kaydırılmasıyla yenilenebilir enerji entegrasyonunun daha düşük maliyetlerle sağlanmasını destekyeceği öngörülüyor. Diğer yandan yeni fiyatlandırma ve tarifelerle şebeke kısıtları azalabilir ve tüketimin yoğun olduğu zaman dilimlerinde güvenilirlik seviyesi artar.

Sarı’nın raporunda, piyasa fiyatlarına dayalı, çok zamanlı ve dinamik fiyatlandırma için tüm tüketicilerin orta ve uzun vadede akıllı sayaç kullanması gerektiğine dikkat çekilerek, buna uygun iş modelleri ve altyapının oluşturulması gerektiğini kaydedildi. Çok zamanlı fiyatlandırmaya geçilirken, kırılgan grupların olumsuz etkilenmemesi için bu gruplara özel tek zamanlı indirimli bir elektrik fiyatlandırma uygulamasının da hayata geçirilmesi istendi.

Bölgesel ve mevsimsel fiyatlandırma 

SHURA’nın raporuna göre, son kullanıcı fiyatlandırmasında mevsimsel ve bölgesel farklılıklar da göz önünde bulundurulabilir. Zamana dayalı elektrik fiyatlandırma stratejilerinin çok zamanlı şebeke tarifeleriyle desteklenmesi pek çok açıdan fayda sağlar.

Enerji dönüşümünde tüketicinin bilinçlendirilmesinin talep tarafı katılımında önemli rolü olduğuna dikkat çeken çalışmada, tüketicilerin fiyatlandırma ve tarife tasarımı hakkında bilgilendirilmesinde şeffaflık ve basitlik ilkeleri temel alınarak, yeni uygulamaların geliştirilmesi ve faturaların daha anlaşılır hale getirilmesinin de önemine değinildi.

Raporun tamamına şu adresten ulaşabilirsiniz.