By 
Adil Seçim İçin Seçim Güvenliği Platformu, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde (TBMM) Anayasa Komisyonu tarafından kabul edilen AKP ve MHP‘nin hazırladığı seçim kanunu teklifine ilişkin açıklama yaptı.
Açıklamada, “Zaten demokratik olmayan, eşit ve adil koşulları sağlamayan mevcut seçim sisteminde yapılacak bu değişiklikler var olan sorunları artıracaktır” denildi.
Milletvekili Seçimi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, 15 Mart tarihinde TBMM Başkanlığı’na sunulmuştu. Teklif, yüzde 10 olan seçim barajının yüzde 7’ye indirilmesini öngörürken, milletvekili seçimlerine dair de önemli değişiklikler getiriyor.
Teklif, muhalefet partilerinin vekilleri ve teklifi hazırlayan AKP-MHP komisyonu arasındaki gerginliklerle süren 17 saatlik mesainin ardından TBMM Anayasa Komisyonu’ndan geçti, şimdi TBMM Genel Kurulu‘nda görüşülecek.
Adil Seçim Platformu‘nun 2018 yılı raporunda yer alan Adil Seçim Matrisi ile önerilen kanun teklifini karşılaştırdıklarını açıklayan Platform, “O dönem tespit ettiğimiz 20 eşitsizlik alanında bir iyileştirme olmadığı gibi teklif, eşitsizlikleri daha da derinleştirmektedir. Teklif edilen hali ile demokratik bir seçimin gerçekleşmeyeceği, eşit siyasi mücadelelerin imkansız hale geleceği, kamu kaynaklarının kullanımında suistimalin artacağı ortadadır” açıklamasında bulundu.
‘Baraj indiriliyor ama yeni barajlar konuluyor’
Muhalefet tarafından tümüyle kaldırılması savunulan seçim barajını %7’ye düşüren teklife ilişkin Platform, şöyle dedi:
“Oy dağılımlarında ve milletvekilliği için oy hesaplamalarında tercih edilen sistem ile kimi illerde fiilen daha yüksek oranlı barajlar konulmuş olacak. Düzenleme ile uygulamada birinci partiye yarayan sistem inşa edilerek “il barajları” kurulmuş olacak, halkın iradesine ipotek konularak, verdiği oylar hesaplamalarla dağılıma dahil edilmeyecek. Böylece çok sayıda parti meclisten dışlanmış olacak.”
Teklif, seçmen listeleri oluşturulurken son bir yılın bilgilerinin esas alınmasını da içeriyor.
“Bu düzenlemeyle seçmenin seçim dönemi kayıtlı olması gereken sandığına gidememe durumu ortaya çıkacak ve böylece yurttaşların oy kullanma hakkı ihlal edilmiş olacaktır” denilen açıklamada şunlar belirtildi:
Mevsimlik işçiler, öğrenciler, iki adreste kalanlar, evsizler, sığınma evinde kalanlar, yıl içinde iş değişikliği nedeniyle adres değiştirenler başta olmak üzere hareket halindeki yurttaşların seçime katılımlarının zorlaşacak.
Böylece seçimler yoksullara kapanacak.
“Ayrıca geçen seçim dönemlerinde seçmen kütüklerinde ve adres sisteminde yaşanan suistimaller ve usulsüzlükler hatırlanırsa, bu düzenleme yasalaşırsa ne gibi sonuçlar yaşanacağını öngörmek zor değildir.”
‘Partilerin seçime katılmaları zorlaştırılıyor’
Yeni kanunla, ittifakın aldığı oy toplamı ülke barajını geçtiği takdirde, seçim çevrelerinde milletvekili hesabı ve dağılımı, ittifak içinde yer alan her bir partinin o seçim çevresinde almış olduğu oy sayısı dikkate alınarak yapılacak.
“Parti teşkilatları için getirilen yeni kurallarla siyasi partilerin seçime katılmaları zorlaştırılıyor” diyen Platform, İl ve İlçe Seçim Kurulları başkanları en kıdemli hakimlerden seçilirken kura sistemine geçilmesinin liyakati ortadan kaldırdığını da savundu.
Kanunun yürütülme yetkisi Cumhurbaşkanı’nda
Teklifle, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine paralel olarak Seçim Kanunu’ndaki “Başbakan” ibareleri kanundan çıkartılıyor. Yine “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine Uyum” gerekçesi ile kanunun yürütülmesi yetkisi Cumhurbaşkanı’na veriliyor.
Kamu kaynaklarının kullanılmasına dair seçim yasaklarının Cumhurbaşkanı’nı kapsamadığını ve bunun adaletsizliği derinleştirecek önemli bir düzenleme olduğunu söylenen açıklamada, “Geçen seçim dönemlerinde seçim yasakları çiğnenerek, sınırsızca ve fiilen kullanılan kamu kaynaklarına yasal kılıf oluşturuluyor” denildi.
2020 yılında bir kanun teklifinin TBMM Başkanlığı’na sunulması ile kabul edilip Cumhurbaşkanlığı’na iletilmesinin ortalama 36,91 gün sürdüğünü hatırlatan Platform, “Burada yapılan tartışmaların kamuoyu tarafından bilinmesi, izlenmesi ve hatta müdahil olmasının yasama sürecini demokratikleştirdiğini, yokluğunun da otoriterliği beslediği açıktır” diyerek kanunun çok kısa bir süreye sıkıştırıldığını ifade etti.
“Yurttaşların beklentisi, demokratik, şeffaf, güvenli ve adaletli bir seçim ortamının sağlanması, halkın iradesinin sandığa eksiksiz yansımasıdır” denilen açıklamada, Adil Seçim İçin Seçim Güvenliği Platformu’nun kanuna ilişkin tüm süreçlerin takipçisi olacağı vurgulandı.
Comments