Bence Türkçe edebiyatın en iyi on romanından biri olan, Saatleri Ayarlama Enstitüsü’nde Türk insanın doğu ve batı arasındaki bocalaması irdelenmiştir. Batılılaşma ve doğulu değer yargılarımız konularını kendine mesele eden bir yazardan da başka bir şey beklenemezdi zaten.
Roman, kahramanı Hayri İrdal’ın anılarından oluşmaktadır. Osmanlı’nın son dönemindeki çocukluğuyla başlayan kitap Cumhuriyet dönemine kadar uzanmaktadır. Halit Ayarcı, Saatleri Ayarlama Enstitüsü adında bir dernek kurar, başına da Hayri İrdal’ı getirir. Derneğin ne yapacağı belli olmadığı halde, binasında çalışmalar başlar, kadrosu giderek genişler, devletten ödenek alır, halk ve hatta yabancı ülkeler bazında itibar elde eder. Yapılan tek şey abesle iştigaldir ve ne gariptir ki bu para ve saygınlık getirmektedir.
Halit Ayarcı moderni, batıyı, kötü yanlarıyla temsil ederken; Muvakkit Nuri Efendi ise doğuyu, dürüstlüğü temsil etmektedir. Hayri İrdal ise iki arada kalmış insanımızın zavallı bir karikatürü gibidir.
Saatleri Ayarlama Enstitüsü, devlet, bürokrasinin saçmalığı, aile ve bireyin halleriyle inceden dalgasını geçen kara mizahın başyapıtıdır.
Not: Bu yazının videosunu aşağıdaki linkten Uzman Tv’den izleyebilirsiniz.
http://www.uzmantv.com/saatleri-ayarlama-enstitusu-ne-tur-bir-roman
Mehmet Fırat Pürselim
